Czynników predysponujących do powstawania ran w okolicy podniebienia jest wiele. Należą do nich między innymi infekcje jamy ustnej, refluks czy też drażniące działanie protezy zębowej. Jeśli zmiany nie znikają po kilku dniach samoistnie, zaleca się skonsultowanie z lekarzem dentystą lub, w przypadku dzieci, pediatrą. W dolegliwościach tych stosowane są głównie maści wykonywane z naturalnych produktów, jak siemię lniane, rzadziej zaleca się stosowanie środków farmaceutycznych.
Rana na podniebieniu – przyczyny i objawy
Podniebienie znajduje się w górnej części jamy ustnej (gębowej) u wszystkich kręgowców. U ludzi zbudowane jest z dwóch części: twardej, którą tworzą kości podniebienne i międzyczaszkowe oraz miękkiej, którą tworzą mięśnie pokryte błoną śluzową. Całość zakończona jest języczkiem. Podniebienie oddziela jamę gębową od nosowej. Ze względu na swoje umiejscowienie może ono zostać poddane działaniom szkodliwych czynników. Rany na podniebieniu mogą powstawać w wyniku:
- urazów mechanicznych, przykładowo z powodu źle dopasowanej protezy zębowej;
- spożycia płynów o wysokiej temperaturze lub toksycznych środków chemicznych (oparzenia);
- spożycia ostrych potraw;
- infekcji jamy ustnej, np. aftozy nawrotowej;
- zakażenia ogólnoustrojowego;
- suchości jamy ustnej;
- stosowania niektórych grup leków;
- rozprzestrzenienia się bakterii z zepsutych zębów;
- nieprawidłowej higieny jamy ustnej;
- infekcji wirusowej gardła;
- stanów zapalnych dziąseł;
Objawy ran podniebienia zależą od przyczyny ich powstania oraz rozległości. Pierwszym symptomem jest obecność widocznych zmian na podniebieniu. Mogą one mieć formę bąbli, pęcherzy wypełnionych płynem surowiczym, owrzodzeń, nadżerek, którym towarzyszą obrzęk oraz zaczerwienienie. Powyższym ranom bardzo często towarzyszą także ból, dyskomfort podczas jedzenia i picia, uczucie swędzenia i/lub pieczenia.
Rana na podniebieniu – jak leczyć
Dobór metody leczenia zmian dostosowany jest do przyczyny ich powstania oraz stopnia rozległości. W przypadku aft dostępne są w aptekach środki farmaceutyczne, które skutecznie w przeciągu kilku dni likwidują chorobę. Jednak zawsze przed ich zakupieniem warto skonsultować się z lekarzem. Istnieją również domowe sposoby na afty, a dokładnie: stosowanie kilka razy dziennie płukanek z wody różanej, szałwii, maliny, które mają działanie przeciwzapalne; zaparzone oraz wystudzone torebki z herbatą, które należy przyłożyć na afty, zawierają one bowiem taninę, mającą działanie przeciwbólowe oraz wysuszające; płukanie jamy ustnej roztworem wody z niewielką ilością sody oczyszczonej lub proszku do pieczenia – tak powstały płyn działa odkażająco.
Leki na afty są dostępne w aptekach bez recepty i można je stosować również na inne rany na podniebieniu twardym oraz miękkim. Wspomogą one procesy regeneracyjne, ukoją dyskomfort oraz przyspieszą gojenie się zmian. W przypadku poparzonego podniebienia warto zastosować żele chłodzące lub maści zawierające substancje przeciwbólowe, takie jak benzokaina. Skuteczne również okazuje się ssanie tabletek na ból gardła. W przypadku urazów mechanicznych, jak przy niedopasowanej protezie zębowej, należy udać się do ortodonty, aby poprawić defekty.
W razie spożycia żrących substancji chemicznych należy jak najszybciej udać się do szpitala, gdyż najprawdopodobniej poparzona jest nie tylko jama ustna, ale również dalsze odcinki układu pokarmowego, zagrażające życiu. W przypadku zmian w wyniku: infekcji bakteryjnych, wirusowych, refluksu żołądkowo-przełykowego, zapalenia zatok, najważniejsze jest wyleczenie przyczyny. Aby zminimalizować dyskomfort, na rany podniebienia najlepiej stosować żele chłodzące oraz maści kojące. W sytuacji, gdy mimo leczenia rany, nadżerki, bąble, owrzodzenia utrzymują się ponad dwa tygodnie, należy wykonać bardziej szczegółowe badania, gdyż mogą być one objawem toczącego się w organizmie procesu nowotworowego.
Zobacz wideo: Jak jest zbudowany układ pokarmowy?
Bibliografia:
1. Anatomia człowieka. Podręcznik dla studentów, t. IV, red. O. Narkiewicz, J. Moryś, Warszawa 2016.
2. Langlais R.P., Miller C.S., Nield-Gehrig J.S., Choroby błony śluzowej jamy ustnej, Rozdział 8: Zmiany w jamie ustnej według ich umiejscowienia, przeł. M. Kurzawski, E. Szponar, A. Szponar-Żurowska, Wrocław 2013.
3. Moore K.L., Dalley A.F., Agur A.M.R., Anatomia kliniczna, przeł. K. Majak [i in.], Wrocław 2015.
4. Narożny W., Pilarska E., Kozłowski J., Kuczkowski J., Lemka M., Nagła przemijająca funkcjonalna niewydolność podniebienno-gardłowa u 5-letniego dziecka, „Forum Medycyny Rodzinnej” 2013, nr 7.