Tachykardia płodowa może być wynikiem wielu zaburzeń. Izolowana, przejściowa tachykardia nie jest niczym groźnym i zwykle ustępuje po zastosowaniu leczenia przyczynowego. Zdarza się jednak, że jest sygnałem poważniejszych zaburzeń.

Co to jest tachykardia?

Akcja serca u płodu to jeden ze wskaźników mówiących o dobrostanie dziecka. Ten parametr monitoruje się za pomocą specjalnego przyrządu zwanego kardiotokografem, kiedy mające przyjść na świat niemowlę osiągnie dojrzałość. Dzięki niemu można stwierdzić, czy serce bije prawidłowo, wykryć bradykardię, czyli zwolnioną akcję mięśnia sercowego, oraz tachykardię. Jest to zwiększona liczba uderzeń serca na minutę, przekraczająca normę dla danego wieku. Stan taki może być przejściowy lub utrzymywać się przez dłuższy czas.

U płodu podstawowa akcja serca mieści się w granicach 110–150 uderzeń na minutę. Wartości większe niż 150 w czasie co najmniej 10 minut to tachykardia płodowa. Ustalono prosty podział określający ciężkość tego objawu – akcja serca powyżej 160 to tachykardia umiarkowana, natomiast powyżej 180 – ciężka.

Polecamy: Rozwój płodu miesiąc po miesiącu. Kolejne etapy rozwoju płodu

Jakie badania powinna wykonać każda przyszła mama? Odpowiedź znajdziesz w naszym filmie:

Tachykardia płodu – przyczyny

Istnieje wiele przyczyn przyspieszonej akcji serca u płodu. Tachykardia występuje fizjologicznie u płodów niedojrzałych, niegotowych na przyjście na świat. Jest skutkiem niedojrzałości przywspółczulnego układu nerwowego.

Wtórna tachykardia może być reakcją na stany patologiczne występujące u matki: infekcję ze stanem podgorączkowym lub gorączką, odwodnienie lub stosowanie betamimetyków lub leków hamujących układ przywspółczulny. Zakażenie jaja płodowego również może powodować zwiększenie akcji serca u płodu. Inną przyczyną jest niedokrwistość – anemia płodowa, czyli obniżenie hemoglobiny we krwi. Śródporodowo tachykardia pojawia się w wyniku hipertermii (zwiększenia temperatury ciała, będącego powikłaniem znieczulenia zewnątrzoponowego).

Tachykardia u płodu może być wczesnym objawem poważnych schorzeń, takich jak niedotlenienie (inaczej hipoksja). Taki stan należy podejrzewać, kiedy podczas kardiotokografii stwierdzi się obok przyspieszenia podstawowej akcji serca także deceleracje (spadki akcji serca o 15 uderzeń na minutę, trwające co najmniej 10 sekund) oraz zanik zmienności podstawowej czynności serca płodu. Dzieje się tak między innymi w przebiegu niewydolności łożyska, a także w przypadku krwotoku płodowego.

Polecamy: Niedotlenienie okołoporodowe – konsekwencje i wpływ na rozwój

Postępowanie przy tachykardii u płodu

Jak już wspomniano wyżej, badaniem, dzięki któremu możliwe jest ustalenie akcji serca u płodu, jest kardiotokografia. Monitorowanie za pomocą kardiotokografu powinno być rozpoczęte już w momencie uzyskania dojrzałości przez płód, to znaczy wtedy, gdy jest on gotowy, by opuścić jamę macicy. Szacuje się, że czas ten przypada między 23. a 24. tygodniem ciąży. W przypadku stwierdzenia tachykardii płodu wynoszącej powyżej 160 uderzeń na minutę podczas rutynowych badań zaleca się stałe monitorowanie kardiotokograficzne.

W przypadku stwierdzenia tachykardii u płodu w trakcie rutynowej kardiotokografii konieczna jest analiza wcześniejszych zapisów i stwierdzenie, czy występowała ona wcześniej i jak zmieniały się wartości akcji serca. W poszukiwaniu przyczyn tego stanu wykorzystuje się pomiary przepływów krwi wewnątrz naczyń płodu, które można zmierzyć za pomocą ultrasonografii (USG).

Po ustaleniu przyczyny tachykardii u płodu wdraża się odpowiednie, dostosowane indywidualnie, leczenie. U kobiet gorączkujących stosuje się leki przeciwgorączkowe. Przy podejrzeniu infekcji konieczne jest zlecenie badań, które potwierdzą przyczynę. Podwyższony wskaźnik zapalny – białko C-reaktywne (CRP) oraz białe krwinki we krwi sugerują zakażenie, które należy leczyć bezpiecznymi dla matki lekami. Jeśli natomiast u kobiety podejrzewa się odwodnienie, konieczne jest dożylne podanie płynów.

Utrzymująca się umiarkowana lub ciężka tachykardia płodu, nieustępująca mimo leczenia zachowawczego i likwidacji przyczyn, jest wskazaniem do przyspieszenia porodu. W takim przypadku powodu przyspieszonej akcji serca doszukuje się w niedokrwieniu płodu, co jest zagrażającym życiu stanem, mogącym doprowadzić do zamartwicy i zgonu wewnątrzmacicznego.

Należy pamiętać, iż każdy wynik kardiotokograficzny powinien być oceniony przez lekarza położnika, który znając pacjentkę oraz widząc inne objawy i wyniki badań, jest w stanie we właściwy sposób ocenić stan dziecka. Samodzielna interpretacja może wnieść niepotrzebny niepokój, który może odbić się na dobrostanie dziecka i matki.

Bibliografia:

1. Bręborowicz G., „Położnictwo i ginekologia”. Tom 1. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2016
2. Ropacka-Lesiak M., „Kryteria oceny zapisu kardiotokograficznego”. Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 5, zeszyt 4,199–205, 2012.