Rozedma należy do grupy obturacyjnych chorób płuc. Jeśli równocześnie mamy do czynienia z przewlekłymi zapaleniami oskrzeli, możemy mówić o przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc (POChP). Występuje najczęściej u palaczy.

Objawy rozedmy płuc

Rozedma płuc może przebiegać bezobjawowo przez wiele lat. Pierwszym pojawiającym się symptomem jest spłycenie oddechu, które z czasem się powiększa, a chory powoli zmienia styl życia, rezygnując z kolejnych aktywności, które wymagają wysiłku. Już na tym etapie powinno się udać do lekarza. Innym niepokojącym objawem, który może wywołać rozedma, jest niedotlenienie organizmu. 

Objawia się ono sinieniem lub szarzeniem palców oraz pogorszeniem funkcjonowania mózgu, co wiąże się z ospałością, bezsennością, nerwowością, a nawet zmianami w osobowości. Jeśli dochodzi do przewlekłego stanu zapalnego i obturacyjnej choroby płuc, pojawiają się również objawy w postaci przewlekłego kaszlu i odkrztuszania wydzieliny. Ostateczny skutek rozedmy to tzw. serce płucne, czyli stan, w którym z powodu niedotlenienia organizmu serce musi nadmiernie ciężko pracować, co może prowadzić do jego niewydolności.

Rozedma płuc - przyczyny

Główną przyczyną wystąpienia rozedmy płuc jest wieloletnie wystawienie organizmu na wdychanie zanieczyszczeń, a więc:

• palenie tytoniu i marihuany,
  
• bierne palenie,
  
• ekspozycja na pyły i zanieczyszczenia w miejscu pracy, 
  
• mieszkanie w bardzo zanieczyszczonym środowisku.
  

Bardzo ważnym czynnikiem są również choroby przebiegające z przewlekłym kaszlem. Rozedma rozwija się czterokrotnie rzadziej u osób, które nigdy nie paliły. W tworzeniu się rozedmy pewną, choć nie do końca jeszcze znaną rolę, odgrywają czynniki genetyczne, a konkretnie brak enzymu odpowiedzialnego za tworzenie się białkowej osłonki chroniącej pęcherzyki płucne i zapewniającej im odpowiednią elastyczność.

Jak można zdiagnozować rozedmę płuc?

Rozedmę płuc może podejrzewać już lekarz pierwszego kontaktu na podstawie zebranego wywiadu oraz badania fizykalnego, w którym stwierdzi zmieniony kształt klatki piersiowej i przepony. Kolejną podstawą do postawienia diagnozy jest wygląd płuc na zdjęciu RTG. Diagnozę potwierdza się, przeprowadzając tomografię komputerową, spirometrię i badania krwi.

Czy rozedma płuc jest wyleczalna?

Rozedmy płuc nie da się wyleczyć. W zależności od rozległości oraz postępu zmian rozedmowych ogranicza w mniejszym lub większym stopniu komfort życia. Zmiany, które zajdą w płucach na skutek rozedmy są nieodwracalne i stosuje się jedynie leczenie zachowawcze, które minimalizuje odczuwane dolegliwości i hamuje postęp choroby. 

Rokowania dla poszczególnych pacjentów bardzo się różnią, dlatego trudno powiedzieć ile dokładnie można żyć z rozedmą płuc. W dużej mierze zależy to od trybu życia pacjenta i tego czy stosuje się on do zaleceń lekarza, a także od momentu, w którym wykryto zmiany w płucach.

Leczenie rozedmy płuc

Skuteczne leczenie rozedmy płuc można zastosować jedynie u młodych osób, u których choroba jest uwarunkowana genetycznie, spowodowana niedoborem alfa-1 antytrypsyny. Leczenie polega na podawaniu im tego enzymu. W większości przypadków terapia polega na podawaniu leków zmniejszających obrzęk płuc i oskrzeli, leków przeciwzapalnych i antybakteryjnych (w przypadku infekcji). 

W zaawansowanych stadiach choroby podaje się tlen, a w ostateczności jedynym sposobem ratowania życia jest przeszczep płuc.

Ulgę w chorobie mogą przynieść niefarmakologiczne sposoby:

• rehabilitacja - fizjoterapeuta zaleca odpowiednie ćwiczenia oddechowe, stosując kinezyterapię oraz masaż rozluźniający,
  
• profilaktyka - zaprzestanie palenia, zmiana miejsca zamieszkania lub pracy, szczepienia na grypę, unikanie spotkań towarzyskich w okresie epidemii, 
  
• odpowiednia dieta - wzmacnia odporność, dostarcza przeciwutleniaczy, redukuje zbyt wysoką wagę ciała,
  
• aktywność fizyczna - poprawia funkcjonowanie układu oddechowego, podnosi odporność,
  
• leczenie ziołami - zaleca się picie naparów z czystku lekarskiego, fiołka wonnego, macierzanki lub tymianku oraz miodunki; pomocne mogą być także inhalacje. 
  
• profilaktyka chorób przebiegających z kaszlem, by nie pogłębiać dodatkowo zmian rozedmowych.

Jak zbudowany jest układ oddechowy? Dowiesz się tego z filmu:

Życie z rozedmą płuc

Rozedma płuc jest chorobą nieuleczalną. Jeśli uniemożliwia pracę zawodową, choremu może przysługiwać renta. Życie z rozedmą płuc z czasem staje się coraz trudniejsze ze względu na zmniejszającą się wydolność oddechową, która zaczyna ograniczać aktywność człowieka. 

Szczególnie dokuczliwe mogą być miesiące jesienno-zimowe, kiedy chorujący na rozedmę z obawy przed zachorowaniem, w wyniku którego mogłoby nastąpić nieodwracalne pogorszenie się stanu płuc, przebywają w dużej izolacji. 

 Sytuacji nie ułatwia konieczność częstych kontroli u lekarza i ciągłego zażywania leków, z powodu których można doświadczać nieprzyjemnych skutków ubocznych. Dodatkowo u chorych mogą pojawić się lęki przed opuszczaniem miejsca zamieszkania i swojego lekarza, co jeszcze bardziej powiększa poczucie izolacji.