Cysta oka to zmiana, która podobnie jak inne torbiele, może być albo tak mała, że widoczna jest jedynie pod mikroskopem, albo na tyle duża, że utrudnia codzienne funkcjonowanie, ponieważ naciska na pobliskie tkanki i narządy. Cysta w oku – na powiece lub spojówce – może rozwijać się bezobjawowo albo przeszkadzać na tyle mocno, że pojawia się wskazanie do zabiegu chirurgicznego.

Cysta na oku – co to jest?

Cysta na oku (torbiel oka) to łagodna zmiana, przypominająca guzek. Jest to zamknięta jama wypełniona płynem o różnej konsystencji. Może się w niej znajdować również gaz lub półstały materiał. Jest to zmiana podobna do torbieli pojawiających się w innych miejscach organizmu. Cysta oka obejmuje najczęściej powiekę (dolną lub górną) oraz spojówkę. W większości przypadków nie wiąże się z ryzykiem nowotworowym. Decyzja o jej usunięciu wiąże się natomiast z wielkością zmiany. Może ona bowiem rozwijać się bezobjawowo i być zauważalna dopiero pod mikroskopem, czasem jednak jest na tyle duża, że wpływa na komfort widzenia. W drugim przypadku wykonuje się zabieg chirurgicznego usunięcia cysty w oku.

Cysta na oku – przyczyny

Cysta na białku oka, a więc na spojówce, albo na powiece pojawia się najczęściej w związku z infekcją. Powstanie zmiany powodują bakterie, aczkolwiek przyczyniają się do tego również zatkane kanaliki łzowe. Zdarza się, że torbiel pojawia się w wyniku używania niewłaściwych i przeterminowanych kosmetyków. Dlatego też zawsze (a już szczególnie w przypadku produktów do pielęgnacji twarzy) należy zwracać uwagę na datę ważności żelów do mycia, płynów micelarnych, kremów oraz maseczek. Warto także pamiętać o omijaniu okolic oczu w przypadku wielu zabiegów pielęgnacyjnych.

Cysta na oku – leczenie

Leczenie cysty w oku obejmuje przede wszystkim zabieg chirurgiczny. Jest on bezbolesny, wykonywany w znieczuleniu miejscowym. Polega na nacięciu zmiany i usunięciu zalegającego z niej płynu. Coraz częściej w chirurgii okulistycznej sięga się po diatermię, czyli wykorzystanie fal radiowych, będące alternatywą dla skalpela. Diatermia polega na miejscowym nagrzewaniu tkanek przez wytworzenie silnego pola elektromagnetycznego. Prowadzi to do rozluźnienia mięśni i łagodzi ból.

Diatermia gwarantuje mniejsze uszkodzenie tkanek (w porównaniu ze skalpelem i bardziej tradycyjnymi laserami), nawet do 60%. Chory odczuwa więc także mniejszy ból pooperacyjny, a rekonwalescencja przebiega wyjątkowo szybko. Dzięki mniejszemu uszkodzeniu tkanek rany szybciej się goją, a pacjent nie musi przerywać życia zawodowego. Tego typu zabiegi wyróżnia również doskonały efekt kosmetyczny, brak konieczności zakładania szwów przekłada się bowiem na brak widocznych blizn.

Cysta na powiece oka a inne zmiany skórne

Cysta pod okiem lub na spojówce to tylko jedna z kilku zmian skórnych, które mogą pojawić się w okolicach narządów wzroku. Oprócz torbieli oka można wyróżnić:

• brodawczaki spojówki – dzielą się uszypułowane (spowodowane przez wirus kurzajki; występują najczęściej na spojówce, mięsku łzowym, ładzie półksiężycowatym) i nieuszypułowane (pojedyncze guzy powstające w wyniku zakażenia wirusem Human papilloma; występujące w jednym oku, najczęściej na spojówce);
• gradówkę – przewlekłe zapalenie łojowego gruczołu tarczkowego; pojawia się w wyniku zablokowania ujść gruczołów i zalegającej w nich wydzieliny; jest to zgrubienie brzegu powieki (czasami mylone z jęczmieniem), które nie powoduje bólu;
• skrzydlik – mięsisty rozrost spojówki naciekający na rogówkę; w wyniku tej zmiany tworzy się charakterystyczny trójkąt;
• kępki żółte – zmiany grudkowe, które pojawiają się najczęściej w okolicach powiek; są wynikiem odkładania się cholesterolu w skórze; lipidy powodują powstanie wykwitów w pobliżu kąta wewnętrznego oka;
• tłuszczyk – plamka lub pęcherzyk na spojówce; najczęściej występuje na obu oczach od strony nosa; pojawia się w wyniku permanentnego podrażnienia oka lub ekspozycji na światło słoneczne.

Wszystkie opisane zmiany, podobnie jak cystę na powiece oka, usunąć można chirurgicznie, jeśli są dokuczliwe, szpecą lub utrudniają widzenie. W dużej części przypadków nie podejmuje się wobec nich żadnego leczenia. Jeśli są małe i nie wpływają w żaden sposób na komfort pacjenta, zabieg chirurgiczny nie jest konieczny. Pod szczególną obserwacją powinien być brodawczak nieuszypułowany. Natomiast na gradówkę stosuje się maść i krople z antybiotykami. Zabieg chirurgiczny wykonuje się dopiero, jeśli po zmiany nie znikną po wcześniejszym leczeniu.

Zobacz film: Jak utrzymać wzrok w dobrej formie?

Bibliografia:

1. Choroby oczu − problem zdrowotny, społeczny oraz wyzwanie cywilizacyjne w obliczu starzenia się populacji. Raport Instytutu Ochrony Zdrowia; https://spartanska.pl/wp-content/uploads/raport_choroby_oczu.pdf

2. Justyna Izdebska, Leczenie przeciwbakteryjne, „Okulistyka” 2/2008.