Skurcze brzucha bywają czasami objawem kolki jelitowej lub grypy żołądkowej. Często występują z powodu owulacji, przed miesiączką, a nawet w ostatnich tygodniach ciąży, kiedy mają na celu przygotowanie organizmu matki do porodu. Jeżeli towarzyszą im inne objawy, np. plamienie z dróg rodnych podczas ciąży, mogą sygnalizować poronienie.

Skurcze brzucha a dieta i stres

Przyczyna skurczów brzucha często tkwi w stresie, który wpływa na cały organizm, a także w niewłaściwych nawykach żywieniowych, które są efektem nieprawidłowo dobranej diety. Bólom brzucha sprzyja spożywanie posiłków w nieregularnych odstępach i w pośpiechu. Skurcze powoduje także przyjmowanie zbyt dużych porcji jedzenia, spożywanie posiłku bezpośrednio przed snem i ciężkostrawna dieta często spotykana w polskiej kuchni. Połączone ze wzdęciami mogą być przyczyną połykania powietrza podczas konsumowania posiłków.

Bóle i skurcze brzucha, zwłaszcza w obrębie jelit, są objawem nietolerancji laktozy występującej w produktach mlecznych, która spowodowana jest niedostateczną aktywnością enzymu laktazy odpowiedzialnego za trawienie tego cukru. Nietolerancja laktozy generuje kolki jelitowe, biegunki, skurcze żołądka i wzdęcia.

Skurcze brzucha i biegunka

Biegunka pojawia się z powodu infekcji bakteryjnej lub wirusowej, kiedy pożywienie lub woda z zarazkami dostanie się do układu pokarmowego. Towarzyszą jej skurcze brzucha i nagląca potrzeba wypróżnienia. Biegunka przeciągająca się do 10 dni i powyżej przybiera postać przewlekłą i może jej towarzyszyć duża utrata wagi oraz anemia. Konsekwencją biegunki jest odwodnienie, dlatego w przypadku jej wystąpienia należy zwiększyć podaż płynów, zwłaszcza tych wzbogaconych o elektrolity. Jeżeli nie wystąpią dodatkowe objawy i biegunka nie trwa dłużej niż kilka dni nie jest wymagane szczególne leczenie. Niezbędne jest spożywanie wtedy pokarmów bogatych w błonnik, takich jak kasze i warzywa.

Skurcze brzucha jako objaw kolki jelitowej u dzieci

Kolka jelitowa występuje najczęściej u dzieci i trwa do 3–4 miesiąca życia. Na jej powstanie nie ma wpływu sposób karmienia. Częściej występuje u chłopców niż u dziewczynek. Jej przyczyną mogą być zaburzenia przewodu pokarmowego, powstawanie gazów lub nietolerancja pokarmowa, zwłaszcza na mleko krowie i gluten. Przyczyną może być nawet podłoże emocjonalne – brak więzi dziecka z rodzicami, stany lękowe lub rozdrażnienie. Objawia się skurczami w żołądku i napadami płaczu. Stolec jest rzadki i przybiera zielonkawe zabarwienie, występuje w nim domieszka śluzu, a wydalaniu towarzyszą duże ilości gazów, z powodu których można zaobserwować powiększony obwód brzucha. W celu wyleczenia kolki należy podawać doustne leki rozkurczowe zalecane przez lekarza i probiotyki. Pomóc może ciepła, rozkurczająca kąpiel. Jednak kolce najlepiej zapobiegać poprzez masaże brzucha, nieprzekarmianie dziecka i podawanie mu herbaty z kopru włoskiego i liści mięty.

Skurcze brzucha podczas okresu

Skurcze brzucha u kobiet mogą występować w tygodniu poprzedzającym miesiączkę jako element tzw. zespołu napięcia przedmiesiączkowego (PMS). Objawy nasilają się dwa dni przed miesiączką i w pierwszym jej dniu. Oprócz skurczów w dolnej części brzucha pojawiają się objawy, takie jak zmęczenie, wahania nastrojów lub obniżenie nastroju, lęki, stres, kłopoty z koncentracją, bóle głowy, widoczny przyrost masy i objętości ciała, zwiększona wrażliwość piersi na dotyk, wzdęcia i nudności. Wiele kobiet uskarża się w tym okresie także na spadek libido.

Skurcze brzucha w ciąży

Skurcze brzucha pod koniec ciąży przygotowują macicę do porodu, chociaż nie powodują rozwarcia szyjki macicy. Ich nazwa – skurcze Braxtona-Hicksa – pochodzi od ginekologa, który jako pierwszy opisał je już w XIX wieku. Określane są mianem przepowiadających i pojawiają się 2 tygodnie przed terminem porodu. Mogą wystąpić także dużo wcześniej, już w okolicach 20 tygodnia ciąży. Pojawiają się nagle, w około dwuminutowych odstępach i ustępują w przeciągu dwóch godzin. Objawy nie są intensywne, ból nie nasila się i znika np. po krótkim spacerze.

Jeżeli skurcze brzucha w ciąży odznaczają się dużą intensywnością, a wraz z nimi występują bóle w lędźwiowej okolicy kręgosłupa oraz plamienie lub krwawienie z dróg rodnych, ten stan może sygnalizować poronienie – takie dolegliwości wymagają niezwłocznej hospitalizacji.