Choroby płuc są bardzo częstymi schorzeniami. Od zmian infekcyjnych po schorzenia nowotworowe. Często choroby ogólnoustrojowe oddziałują na miąższ płucny i są przyczyną jego zajęcia. Wszelkie zmiany w płucach, opisywane w badaniach rentgenowskich i tomograficznych płuc, budzą nasz niepokój, gdyż często kojarzą się z najmniej korzystną diagnozą.

Zwapnienia w płucach – czy są groźne?

W opisach zdjęć rentgenowskich stosunkowo często zdarza się sformułowanie „zwapnienia na płucach”. Oznacza ono obecność nadmiernie uwapnionych złogów różnej wielkości, które zlokalizowane są w obrębie tkanki płucnej. Zmiany mogą być pojedyncze lub mnogie. Często ich obecność jest bezobjawowa i wykrywane są przypadkowo, w trakcie rutynowego prześwietlenia klatki piersiowej. Warto zatem dowiedzieć się, czym tak naprawdę są owe złogi. Czy ich obecność jest powodem do niepokoju? Czy drobne zwapnienia w płucach zawsze wymagają leczenia?

Co to jest zwapnienie i czy występuje tylko w płucach?

Najbardziej ogólna definicja mówi, iż zwapnienie to ziarnisty złóg, którego podstawowym budulcem są odkładające się w nadmiernej ilości sole wapnia. Do ich powstawania może dochodzić w różnych tkankach i narządach. Najczęściej spotykane są zwapnienia w płucach i opłucnej, ale także w innych strukturach układu oddechowego (ściany tchawicy i oskrzeli). Ponadto zwapnienia można spotkać w obrębie ścian naczyń krwionośnych oraz w tkance węzłów chłonnych. Zwapnienia mogą być pojedyncze lub mnogie, mogą także mieć różną wielkość. Zazwyczaj mają kształt ziarna kawy. Z racji swojej budowy i dużej zawartości soli wapnia bardzo dobrze obrazują się w badaniach rentgenowskich w postaci jaskrawo wybarwionych owalnych zmian. Widoczne są także w tomografii komputerowej.

Zobaczcie na filmie, jak wygląda leczenie zapalenia płuc:

Przyczyny powstawania zwapnienia płuc

Zwapnienia płuc nie stanowią aktywnej formy schorzenia. Z reguły są pozostałością po chorobach, które obejmowały tkankę płucną w przeszłości. W związku z tym, że największą grupę chorób płuc stanowią infekcje, zwapnienia są zazwyczaj pozostałością właśnie po nich. Mogą być związane z przebytym zapaleniem płuc, ale także z gruźlicą. Niektóre choroby autoimmunologiczne, które atakują miąższ płuc, również mogą prowadzić do powstania zwapnień, należą do nich sarkoidoza czy amyloidoza. Także ostre niedokrwienie miąższu płuc, zwane zawałem płuca, może pozostawiać ślad w postaci zwapnień w płucach. Istnieje grupa chorób, których przyczyną jest odkładanie się w obrębie tkanki płuc różnego rodzaju substancji pochodzących ze środowiska zewnętrznego. Czasem mają związek ze środowiskiem pracy. Nazywane są pylicami i także w ich przebiegu odkładają się zwapnienia w obrębie płuc. Wreszcie niektóre choroby pasożytnicze również mogą prowadzić do zmian w budowie tkanki płucnej i być przyczyną złogów.

Zwapnienia płuc – objawy obecności złogów w płucach

Z reguły zwapnienia w obrębie tkanki płuc są obecne latami i nie wiążą się z żadnymi dolegliwościami. Często są wykrywane przypadkowo w trakcie rutynowego prześwietlenia klatki piersiowej. Zdarza się jednak, że jeżeli zwapnień jest dużo lub mają określoną lokalizację, stają się przyczynami niespecyficznych dolegliwości. Masywne zwapnienia w płucach powodują unieczynnienie części tkanki i wyłączenie jej z procesu wymiany gazowej. Zatem powierzchnia oddechowa płuc może być mniejsza. Wiąże się to ze zmniejszeniem tolerancji wysiłku, uczuciem duszności wysiłkowej, niespecyficznym kaszlem, któremu nie towarzyszą inne objawy infekcji.

Zwapnienia płuc – leczenie i zalecenia terapeutyczne

W zasadzie samo stwierdzenie obecności zwapnień w płucach o przebiegu bezobjawowym nie powinno być powodem do paniki. Nie są to zmiany groźne i nie wymagają leczenia. Jednakże zawsze przy uzyskaniu takiego wyniku powinna odbyć się konsultacja lekarska. Specjalista wykona badanie fizykalne, odnotuje w dokumentacji obecność złogów oraz ich położenie. Jest to bardzo istotne, gdyż diagnoza związana ze zwapnieniami w płucach nie wiąże się z leczeniem, ale wymaga okresowej kontroli lekarskiej i radiologicznej. Odnotowanie obecności, wielkości i lokalizacji zwapnień stanowić będzie w trakcie przyszłych badań radiologicznych skalę odniesienia i będzie metodą monitorowania ewentualnej progresji choroby. W przypadku, kiedy złogi są wyrazem choroby ogólnoustrojowej, pasożytniczej lub gruźlicy, konieczne może być poszerzenie diagnostyki oraz ewentualne leczenie choroby podstawowej.

Bibliografia:

1. Rowińska-Zakrzewska Ewa, Bestry Iwona: Choroby śródmiąższowe płuc. W: Andrzej Szczeklik: Choroby wewnętrzne : podręcznik multimedialny oparty na zasadach EBM, [T. 1]. Cz. II: Choroby układu oddechowego. Kraków: Medycyna Praktyczna, 2005.

2. Renata Langfort: Badanie diagnostyczne. Badania morfologiczne. W: Andrzej Szczeklik: Choroby wewnętrzne : podręcznik multimedialny oparty na zasadach EBM, [T. 1]. Cz. II: Choroby układu oddechowego. Kraków: Medycyna Praktyczna, 2005.