Zawał serca powstaje na skutek niedokrwienia mięśnia sercowego i martwicy. Blaszki miażdżycowe lokalizują się w różnych naczyniach, w tym właśnie w naczyniach wieńcowych zaopatrujących mięsień sercowy w tlen i substancje odżywcze. Kiedy blaszka miażdżycowa pęka, dochodzi do fizjologicznych procesów jej naprawy, jednak skutkuje to często całkowitym lub krytyczny upośledzeniem drożności naczynia krwionośnego. Zawał serca może przebiegać z charakterystycznymi objawami bądź może dawać zupełnie nieswoiste symptomy. Tzw. cichy zawał serca zdarza się bardzo często, pogarszając rokowanie chorych przez często złą lub opóźnioną diagnostykę.

Cichy zawał – objawy

Jak sama nazwa wskazuje, „cichy zawał” oznacza zawał przebiegający bez wyraźnych objawów. Najczęściej z zawałem kojarzy się piekący ból za mostkiem promieniujący do barku i lewego ramienia, z towarzyszącą dusznością, zimnymi, zlewnymi potami i uczuciem lęku. Cichy zawał serca może nie dawać żadnych objawów. Czasami chory może nawet nie wiedzieć, że przeszedł zawał mięśnia sercowego, a jedynym wyznacznikiem w danym momencie może być wzrost poziomu troponin, czyli wskaźników zawału mięśnia sercowego, w badaniach laboratoryjnych. Jeśli objawy się jednak pojawiają, są często nieswoiste, niezbyt nasilone, ciężko jest je szybko i precyzyjnie zdiagnozować. Często są również lekceważone. Należą do nich:

• osłabienie,
  
• męczliwość,
  
• bóle o niewielkim nasileniu w okolicy barku, żuchwy, szyi, górnej części pleców,
  
• objawy grypopodobne,
  
• uczucie kołatania serca,
  
• zmęczenie,
  
• ból i zawroty głowy,
  
• ból brzucha,
  
• nudności, wymioty.
  

Często pojawia się również ból w klatce piersiowej, jednak jest on na ogół ostry, o charakterze pieczenia, świądu czy rozlanego dyskomfortu, zdecydowanie różniący się od typowego zamostkowego bólu zgłaszanego przez mężczyzn.

U kogo może wystąpić cichy zawał serca?

Najczęściej cichy zawał serca występuje u chorych na cukrzycę. W zaawansowanym stadium choroby dochodzi do polineuropatii i mikroangiopatii, czyli uszkodzeń nerwów obwodowych oraz drobnych naczyń krwionośnych. Przekłada się to na to, iż chory ma zdecydowanie większą tendencję do wystąpienia ognisk niedokrwienia, a ponadto często nie odczuwa wyraźnego bólu. Drugą grupę osób, u których można się spotkać z cichym zawałem serca, stanowią kobiety. U nich częściej niż u mężczyzn ciężko od razu ukierunkować diagnostykę w kierunku zawału ze względu na nieswoistość objawów, jakie prezentują.

Jak uchronić się przed wystąpieniem cichego zawału serca?

Istnieje wiele czynników ryzyka wystąpienia zawału serca. Część z nich można modyfikować odpowiednim stylem życia. Konieczne jest więc rzucenie palenia, walka z nadciśnieniem tętniczym, hipercholesterolemią, nadwagą i otyłością, a co najważniejsze, z cukrzycą typu 2. Ta ostatnia to schorzenie, na które zazwyczaj cierpią chorzy z cichym zawałem serca. Bardzo istotna jest odpowiednia dieta wspomagająca walkę z nadciśnieniem tętniczym, co pozwala zmniejszyć ryzyko pęknięcia blaszki miażdżycowej, regulację gospodarki lipidowej, co z kolei przekłada się na profilaktykę kolejnych incydentów zawału.

Diagnostyka i leczenie cichego zawału serca

Jeśli zawał przebiega bezobjawowo, a akurat wystąpią inne objawy, z powodu których lekarz pokusi się o wykonanie badania markerów sercowych, zostanie on oczywiście zdiagnozowany. Jeśli jednak przebiega bez objawów, trudno jest go w porę zdiagnozować. Cichy zawał serca nie daje zazwyczaj bardzo rozległych zmian martwiczych w sercu. Jednak nawet drobne ogniska niedokrwienia przyczyniają się do powstawania niewydolności mięśnia sercowego. Leczenie jest takie samo jak w przypadku objawowego zawału, ponieważ w sytuacji wykrycia ostrego niedokrwienia konieczne jest ratowanie jak największej części mięśnia sercowego.