Bakterie w moczu można wykryć na podstawie badania ogólnego moczu. Może ono pozwolić na postawienie diagnozy odnośnie do samej obecności bakterii i zakażenia, natomiast aby dowiedzieć się, jakie bakterie są w moczu dziecka, konieczne jest wykonanie posiewu moczu, czyli hodowli patogenów.

Bakterie w moczu dziecka – przyczyny

Podstawowym badaniem pozwalającym na stwierdzeniu bakterii w moczu dziecka jest badanie ogólne moczu. U dzieci starszych istnieje możliwość właściwego pobrania moczu do badania, ponieważ są one w stanie oddać środkowy strumień moczu do jałowego pojemniczka po wcześniejszym obmyciu ujścia cewki moczowej. U mniejszych dzieci, niepotrafiących spełnić tego typu poleceń, a szczególnie w grupie noworodków i niemowląt, konieczne jest pobranie moczu do specjalnego woreczka. Niestety mimo zachowania wszelkich środków ostrożności istnieje ryzyko zanieczyszczenia pobieranego materiału bakteriami pochodzącymi ze skóry i błon śluzowych otaczających ujście cewki moczowej. Stąd najczęstszą przyczyną obecności bakterii w badanej próbce moczu dziecka jest nieprawidłowe pobranie materiału i zanieczyszczenie go fizjologiczną florą bakteryjną skóry dziecka.

Wśród chorobowych przyczyn obecności bakterii w moczu, szczególnie gdy są one liczne, wyróżnia się zakażenia układu moczowego. U dzieci rozpoznaje się zarówno zapalenie górnych dróg moczowych (nerki), jak i dolnych (pęcherz i cewka moczowa).

Najczęstszą przyczyną pojawienia się licznych bakterii w moczu dziecka (zakażenia układu moczowego) jest droga wstępująca z zewnątrz przez cewkę moczową, nawet do nerek. Rzadko dochodzi do zakażeń układu moczowego drogą krwi.

Najczęstszą bakterią powodującą zakażenie układu moczowego dziecka jest Escherichia coli, czyli pałeczka okrężnicy. Jest to bakteria zasiedlająca przewód pokarmowy, jednak poprzez sąsiedztwo okolic odbytu i ujścia cewki moczowej zdarza się, że bakteria jest przeniesiona do układu moczowego. Szczególnie częste jest to u dziewczynek.

Wśród przyczyn, a właściwie predyspozycji do kolonizowania się bakterii w układzie moczowym, zalicza się wady wrodzone układu moczowego lub zaburzenia czynności układu moczowego, co z kolei u dzieci jest bardzo częste (np. refluks pęcherzowo-moczowodowy, zastawka cewki tylnej).

Polecamy: Bakterie w moczu u dziecka, niemowlaka i dorosłego – co oznaczają?

Zobaczcie, jak dbać o układ moczowy dziecka. Przede wszystkim należy nauczyć malca odpowiedniej higieny. Zobaczcie sami:

Objawy towarzyszące obecności bakterii w moczu

Bakterie w moczu dziecka mogą być w tak niewielkiej ilości, że nie wywołują żadnych objawów. Bezobjawowe zakażenia są bardzo częste, a w szczególności można się spotkać z bardzo nieswoistymi objawami zakażenia układu moczowego u dzieci. Noworodki, niemowlęta i małe dzieci często nie prezentują żadnych objawów poza gorączką niejasnego pochodzenia. Niekiedy pojawiają się zaburzenia apetytu, biegunka, wymioty, kolka jelitowa i tkliwość brzuszka, co bardziej skłania do diagnostyki zaburzeń układu pokarmowego niż moczowego. Dopiero u większych dzieci objawy stają się bardziej specyficzne. Ból lokalizuje się w podbrzuszu, mogą pojawić się gorączka, bolesne parcie na mocz, częste oddawanie moczu, ból czy pieczenie przy sikaniu. W przypadku odmiedniczkowego zapalenia nerek występuje również ból w okolicy lędźwiowej. Mocz może stać się mętny, mieć zapach amoniaku. Czasami pojawia się krwiomocz, co powoduje ściemnienie moczu.

Badanie na obecność bakterii w moczu

Pierwszym wykonywanym badaniem, by ocenić, czy w moczu dziecka obecne są bakterie, jest badanie ogólne moczu. Przy zakażeniu bakteryjnym nie tylko pojawiają się liczne bakterie w moczu, ale również białko, leukocyty, erytrocyty czy nabłonki. Badaniem pozwalającym na identyfikację bakterii jest posiew moczu, czyli badanie mikrobiologiczne. Jeśli u dziecka obraz kliniczny jest nieswoisty, materiał nie może być rzetelnie pobrany, co często zdarza się u noworodków i niemowląt, lekarz może podjąć decyzję o wykonaniu nakłucia nadłonowego pęcherza moczowego czy też pobrać mocz przez cewnik moczowy. Wykonuje się to jednak niezbyt często. Badanie moczu można bowiem powtórzyć, upewniając się, że mocz jest oddawany do jałowego pojemnika. W przypadku zastosowania woreczka, należy odkleić go od skóry dziecka tuż po oddaniu przez nie moczu. Bakterie w woreczku rosną. Co kilkadziesiąt minut ich liczba podwaja się, co oznacza, że np. po 2 godzinach można rozpoznać liczne bakterie w moczu, mimo iż tak naprawdę w drogach moczowych są one pojedyncze.

Na wynikach posiewu moczu można spotkać się z terminem „bakteriomocz znamienny”. Oznacza on taką ilość bakterii w moczu, która wywołuje zakażenie układu moczowego. Taką ilością jest 105 bakterii w 1 ml moczu. Jednostką bakterii jest CFU, czyli colony forming unit (jednostki tworzące kolonię).

Antybiogram pozwala na określenie wrażliwości bakterii na antybiotyki, co umożliwia zastosowanie terapii celowanej. Początkowe leczenie często jest empiryczne, czyli wdrażane na podstawie najczęstszej etiologii i statystycznej wrażliwości bakterii na antybiotyki. Jeśli antybiogram wykaże, że wynikiem zakażenia dróg moczowych jest inna bakteria, która jest wrażliwa na inne antybiotyki, wtedy możliwe jest wdrożenie terapii celowanej, przyczynowej, ukierunkowanej typowo na bakterie wywołujące zakażenie.