Badanie urodynamiczne zazwyczaj wykonuje się w sytuacji, kiedy lekarz nie może ustalić przyczyny problemów z oddawaniem moczu na podstawie wywiadu i podstawowych badań krwi.
Urodynamika - co to jest?
Urodynamika to badanie, które pozwala ocenić wydolność dróg moczowych. Urodynamika jest również elementem diagnostyki przy określaniu przyczyn zaburzeń związanych z nietrzymaniem lub zatrzymywaniem moczu w organizmie. W trakcie badania, sprawdzana jest czynność skurczowa mięśni w obrębie pęcherza moczowego i cewki moczowej, uczestniczących w procesie mikcji (oddawania moczu). Częścią urodynamiki jest uroflowmetria polegająca na ocenie przepływu cewkowego.Natomiast drugi etap badania to cystometria, będąca zasadniczą częścią badania urodynamicznego. Poza tym, badane jest również napięcie zwieraczy w czasie zatrzymywania moczu oraz ciśnienie w odbytnicy oraz w pęcherzu. Dodatkowo można również wykonać test ciśnienie/przepływ sprawdzający zwężenie anatomiczne cewki oraz badanie manometryczne górnych dróg moczowych., w trakcie którego górne drogi moczowe wypełnia się solą fizjologiczną w przypadku zaawansowanych postaci nadnerczy.
Warto wiedzieć, że średnia szybkość przepływu moczu wynosi:- w wieku 4 - 7 lat - 18 ml / s;
- w wieku 7 - 13 lat - u chłopców - 12 ml / s, a u dziewczynek - 15 ml / s;
- w wieku 14 - 45 lat - u chłopaków / mężczyzn - 12 ml / s, a u dziewczyn / kobiet - 18 ml / s;
- w wieku 45 - 75 lat - u mężczyzn - 9 ml / s, a u kobiet - 18 ml / s.
Urodynamika - wskazania i cena
Urodynamika jest wskazana w przypadku osób, które mają problem z nietrzymaniem moczu. Istnieją dwa rodzaje nietrzymania moczu: wysiłkowe związane z wyciekaniem płynu w trakcie wysiłku, kichania, śmiania się lub kasłania; oraz parcie naglące spowodowane bardzo silnym, a zarazem nagłym przymusem skorzystania z toalety.Poza tym, wskazaniami do badania urodynamicznego są:
- moczenie się (u dzieci) w nocy i w dzień;
- częstomocz;
- długi czas oddawania moczu;
- zbyt mała objętość moczu;
- zaleganie moczu w pęcherzu lub na wysokości nerek.
Cena za badanie urodynamiczne waha się od 250 do 800 złotych. Wizyty mogą być również refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ).
Badanie urodynamiczne - czy boli?
Badanie urodynamiczne nie jest bolesne, jednak może być odczuwany dyskomfort w czasie wykonywania testów. Okolice odbytu i wejścia do cewki moczowej są zawsze smarowane żelem zawierającym lidokainę do znieczulenia miejscowego i zmniejszenia dyskomfortu związanego z wprowadzaniem cewnika do cienkiej cewki moczowej. Po wykonaniu badania może być odczuwane szczypanie przy oddawaniu moczu, które przechodzi samoistnie. W trakcie testów może być potrzebne wykonanie zdjęcia rentgenowskiego, dlatego kobiety będące w ciąży nie mogą być poddawane badaniu.
Przygotowanie do badania urodynamicznego pęcherza
Na badanie urodynamiczne warto zarezerwować co najmniej 15-30 minut. Przed planowaną wizytą u lekarza pacjent powinien zrobić badania moczu razem z posiewem oraz wziąć dokumentację medyczną razem z aktualnie przyjmowanymi lekami. Mogą być także potrzebne wyniki z badania USG jamy brzusznej, funkcji nerek oraz stężenia kreatyniny w surowicy. Przed badaniem warto również przez trzy doby prowadzić dziennik mikcji z dokładnymi informacjami dotyczącymi ilości oddawanego moczu. Dzień przed planowaną urodynamiką warto jeść lekkostrawne posiłki oraz pić płyny niegazowane. Wieczorem można włożyć czopek glicerynowy lub wykonać lewatywę dostępną w aptece.
Te czynności mają na celu zmniejszyć ilość gazów jelitowych, które w przypadku wykonywania zdjęcia RTG przysłaniałyby obraz. Rano należy oddać mocz oraz stolec, a także wypić ok. 0,5 litra wody. Badanie powinno być przeprowadzone przy pełnym, lecz nie przepełnionym brzuchem, dlatego przed urodynamiką nie można oddawać moczu. Osoby, które ze względu na problemy z funkcjonowaniem narządów układu moczowego, przyjmują leki, mogą zostać poproszone o ich odstawienie.
Urodynamika - przebieg badania
Badanie urodynamiczne trwa około 15 - 30 minut, może się jednak przedłużyć do 90 minut, jeśli pacjent ma wykonywaną urodynamikę z pomiarem moczu. Wizyta odbywa się w sterylnych warunkach w zamkniętym pomieszczeniu, tak aby badana osoba czuła się jak najbardziej komfortowo. Pacjent rozbiera się od pasa w dół, a następnie siada na specjalnym fotelu. Lekarz wprowadza dwa cewniki: jedną rurkę przez cewkę moczową do pęcherza, zaś drugą do odbytnicy. Poprzez urządzenie do pęcherza doprowadzana jest sól fizjologiczna lub woda destylowana. Dzięki temu, lekarz może zarejestrować ciśnienie panujące w pęcherzu. Poza tym, sprawdzane jest ciśnienie w odbytnicy. Następnie pacjent oddaje mocz do specjalnego urządzenia (urowflowmetru) mierzącego czas ilość oraz szybkość mikcji. Badanie może być również wykonywane w postaci oddzielnych testów, na które składają się:
- uroflometria - wolny przepływ moczu;
- cystometria - wypełnienie pęcherza solą fizjologiczną lub wodą destylowaną;
- cystometria z przepływem - wypełnienie pęcherza połączone z jego powolnym opróżnianiem;
- profilometria - badanie długości i ciśnienia panującego w cewce moczowej.
Badanie urodynamiczne u dzieci
Dzieci, które mają mieć przeprowadzone badanie urodynamiczne, mogą zjeść śniadanie oraz napić się wody. Kiedy maluch odczuwa potrzebę oddania moczu, lekarz kieruje go do specjalnej toalety sprzężonej, w której automatycznie badana jest szybkość przepływu strumienia moczu. Następnym etapem jest badanie USG, w trakcie którego lekarz mierzy ilość moczu zalegającego w pęcherzu. Badania trwa ok. 20 minut.