Kolka nerkowa jest pierwszym symptomem kamicy nerkowej. W trakcie ataku pojawia się silny ból, którego nie łagodzą zwykle stosowane środki przeciwbólowe. Kolka nerkowa występuje, gdy nagle wzrasta ciśnienie w górnych drogach moczowych powodowane zalegającym moczem. Jest ona wynikiem zatkania moczowodu kamieniem moczowym.

Przyczyny wystąpienia kolki nerkowej

Kamienie powstają wskutek za dużej ilości związków chemicznych występujących w moczu co powoduje wytrącanie się ich w drogach moczowych. Może to też wynikać z niedoboru substancji, które hamują proces tworzenia się złogu takich jak cytryniany czy magnez. Do powstania kamieni przyczynia się nieprawidłowy odpływ moczu lub jego zastój.

Następnym czynnikiem, który wpływa na pojawienie się kamieni, a w związku z tym kolki nerkowej, jest za małe nawodnienie organizmu. Z powodu niewielkiej ilości wody roztwór moczu jest bardziej stężony i sole nie mają się w czym rozpuścić, więc są zatrzymywane w strukturach nerek. Ponadto złogi mogą powstawać w wyniku infekcji bakteriami wytwarzającymi ureazę. Innymi przyczynami są:

• częste biegunki odwadniające organizm, 
  
• za niskie lub zbyt wysokie pH w moczu, 
  
• nadmiar witaminy C, 
  
• nieodpowiedni skład pierwiastkowy moczu, 
  
• nadmierne wchłanianie, mobilizacja lub zwiększony metabolizm wapnia. 
  

Kolejnym powodem może być wadliwy metabolizm lub wchłanianie aminokwasów.

Zobacz też: Kolka nerkowa w ciąży

Jak objawia się kolka nerkowa?

Kolka nerkowa objawia się silnym, rozdzierającym bólem. Pierwsze symptomy występują w obszarze lędźwiowym, a następnie promieniują w dolną część brzucha i dalej w stronę krocza oraz pachwin. Często kamica nie wykazuje żadnych symptomów. Ból występuje, wówczas gdy kamień zatamuje drogę do odpływania moczu. Mogą mu towarzyszyć wymioty, nudności, a nawet krwiomocz. Jeśli występuje zakażanie układu moczowego pojawia się często także gorączka oraz częste oddawanie moczu. Przy ostrej kolce, która jest wywoływana kamicą moczowodową, nerka może częściowo przestać funkcjonować.

Leczenie kolki nerkowej

Podczas ataku kolki nerkowej trzeba zastosować leki rozkurczowe i przeciwbólowe wspomagające wydalenie złogu. Bolącą nerkę można nagrzewać termoforem albo poduszką elektryczną. Chory powinien chodzić, po to aby kamień przemieszczał się, a w związku z tym schodził w dół pęcherza. W sytuacji gdy kolka nerkowa przeminie i minerał zostanie wydalony, to leczenie nie jest już potrzebne. Objaw jest diagnozowany w oparciu o dogłębny wywiad oraz badanie przedmiotowe chorego. Czasami schorzenie, które nie daje objawów, może zostać wykryte przypadkowo podczas wykonywania ultrasonografu albo zdjęcia rentgenowskiego jamy brzusznej w trakcie diagnostyki innego schorzenia.

Zobacz też: USG nerek

Kolka nerkowa poddawana jest terapii przyczynowej, a nie objawowej. Chory może próbować wydalić kamień razem z moczem albo pozwolić na usunięcie go specjalistycznym zabiegiem. Jedną z metod jest rozbijanie kamieni za pomocą ultradźwięków (inaczej litotrypsja lub ESWL). Wykonywana litotrypsja musi mieć odpowiednią częstotliwość, żeby rozbić minerał. Jest to metoda nieinwazyjna, która nie wymaga rozcięcia powłoki skórnej. Po wykonaniu zabiegu chory wydali rozkruszone odłamki z moczem. Powikłaniem badania może być podrażnienie błony śluzowej moczowodu przez fragmenty kamienia, co prowadzi do krwawienia.

W przypadku tego schorzenia bardzo ważna jest profilaktyka, która opiera się na wprowadzeniu odpowiedniej diety. Uzależniona jest ona od materiału, z jakiego stworzony jest kamień. Kamica może występować pod czterema postaciami: 

• cystynowa, 
  
• moczanowa, 
  
• szczawianowa
  
• fosforanowa. 
  

Jednak bardzo trudno jest zbadać strukturę kamienia. Po jego usunięciu z nerek można go oddać do laboratorium, gdzie dzięki badaniom zostanie ustalona jego budowa. Następnie lekarz wprowadzi właściwą dietę, zapobiegającą ponownemu wystąpieniu kamicy. 

Zobacz też: Scyntygrafia nerek - czym jest?

Dieta przy kolce nerkowej

Uniwersalnym sposobem zapobiegania nawrotom jest 

• picie minimum 2 l wody na dzień
  
• ograniczenie spożywania soli
  
• ograniczenie spożywania szczawianów i fosforanów.
  

Dieta powinna zawierać odpowiednią ilość wapnia, gdyż jego zmniejszenie nasila wchłanianie szczawianów z przewodu pokarmowego.