Granulocyty (polimorfojądrowe leukocyty, w skrócie: PML lub PMN) są rodzajem leukocytów (krwinek białych) należącym do komórek układu odpornościowego, odgrywających kluczową rolę m.in. w reakcjach alergicznych, zwalczaniu pasożytów, bakterii oraz innych patogenów. Objawy zagrażającej życiu oraz zdrowiu agranulocytozy są mało charakterystyczne, wśród nich są: osłabienie, gorączka, stan podgorączkowy i bóle głowy.

Czym są granulocyty?

Granulocyty ze względu na różną budowę oraz funkcję dzieli się na: eozynofile (granulocyty kwasochłonne), neutrofile (granulocyty obojętnochłonne), bazofile (granulocyty zasadochłonne). Eozynofile stanowią ok. 2–4% wszystkich leukocytów. Ich głównym zadaniem jest zwalczanie pasożytów i udział w reakcjach alergicznych. Neutrofile stanowią najliczniejszą grupę leukocytów, ok. 60–70%. Neutrofile reagują na najpowszechniejsze infekcje bakteryjne oraz inne patogeny. Granulocyty obojętnochłonne mają zdolność stosunkowo szybkiej reakcji na obce substancje, wobec których wysyłają wolne rodniki oraz białka o właściwościach bakteriobójczych i bakteriostatycznych. Bazofile są jedną z najmniej licznych grup leukocytów, zdaniem lekarzy wynoszą ok. 1% wszystkich białych krwinek w organizmie. Ich niewielka liczba nie przeszkadza jednak w pełnieniu istotnych funkcji. Granulocyty zasadochłonne magazynują histaminę odgrywającą rolę neuroprzekaźnika, mediatora odczynu alergicznego, a także związku chemicznego, który pobudza do wydzielania kwasu żołądkowego. W granulocytach zasadochłonnych znajduje się także heparyna obniżająca krzepliwość krwi oraz serotonina (hormon szczęścia). Granulocyty powstają głównie w szpiku kostnym i w nieznacznym stopniu także w wątrobie, śledzionie, węzłach chłonnych oraz grasicy.

Objawy agranulocytozy

Agranulocytoza często nie daje żadnych szczególnych objawów, dlatego spora grupa osób chorych nie zdaje sobie sprawy z trwającego przebiegu agranulocytozy. Jeśli w trakcie przebiegu choroby odczuwa się jej oznaki, to najczęściej w postaci mało charakterystycznych symptomów, które mylone są ze zwykłym przeziębieniem, grypą. Pierwsze oznaki agranulocytozy łączą się z poczuciem osłabienia, obniżeniem nastroju, stanami podgorączkowymi lub wysoką temperaturą, uczuciem rozbicia, przewlekłym zmęczeniem, infekcją górnych dróg oddechowych (wraz z zapaleniem płuc), dreszczami, powiększeniem węzłów chłonnych, rozbiciem emocjonalnym, bólami mięśni oraz stawów.

Z czasem może dojść do poważniejszych objawów – chorób przyzębia, krwawienia z dziąseł, chorób dziąseł, cuchnącego oddechu z jamy ustnej lub osteoporozy. Niestety, wraz z rozwojem agranulocytozy, organizm jest podatny na szereg zakażeń o różnych podłożach (bakteryjnych, pasożytniczych, wirusowych, grzybiczych), do których dochodzi o wiele częściej i w sytuacjach, które dla zdrowej osoby nie stanowią ryzyka zakażenia. Agranulocytoza wiąże się także z ciężkimi zapaleniami płuc, zapaleniami układu moczowego, zapaleniami opon mózgowych, a także silnymi gorączkami. Rzadkim przypadkiem powikłań agranulocytozy jest zespół ogólnoustrojowej reakcji zapalnej, czyli sepsa, która może prowadzić do śmierci.

Zobacz także: Choroby dziąseł i przyzębia– objawy i leczenie paradontozy

Jakie są przyczyny agranulocytozy?

Wśród najczęstszych przyczyn rozwoju agranulocytozy lekarze wskazują na uszkodzenia szpiku o różnym mechanizmie. Do najbardziej powszechnych uszkodzeń dochodzi w wyniku stosowania leków. Najbardziej zagrażającymi szpikowi kostnemu środkami są: leki przeciwdrgawkowe, przeciwpsychotyczne (klozapina), antybiotyki, środki stosowane w leczeniu nadczynności tarczycy (karbimazol, metizol, propylotiouracyl), leki cytostatyczne, interferony, leki przeciwdepresyjne (mirtazapina), przeciwpasożytnicze (mebendazol) oraz niesteroidowe leki przeciwzapalne (naproksen, indometacyna, fenylbutazon, metamizol sodowy). Do uszkodzeń szpiku kostnego i – w konsekwencji – do agranulocytozy może dojść także w wyniku zatruć toksynami. Zdaniem niektórych lekarzy, agranulocytoza może być wywołana również zażywaniem kokainy, promieniowaniem jonizującym, infekcjami wirusowymi.

Leczenie agranulocytozy u dzieci i dorosłych

W przypadku podejrzenia agranulocytozy warto udać się do lekarza, który po przeprowadzeniu wywiadu powinien skierować na dalsze badania. Agranulocytozę wykrywa się poprzez morfologię krwi z rozmazem. Aby zdiagnozować przyczynę choroby, należy wykonać biopsję szpiku. Zanim przystąpi się do leczenia agranulocytozy, powinno się wykluczyć inne choroby o podobnych symptomach (anemię aplastyczną, nocną napadową hemoglobinurię, białaczkę, zespół mielodysplastyczny).

W zależności od przebiegu choroby podejmuje się różne metody leczenia. U osób z bezobjawową agranulocytozą diagnozuje się przyczynę, usuwa (np. odstawienie leku) i oczekuje na regenerację szpiku kostnego. Ostrzejszą formę agranulocytozy leczy się najczęściej poprzez podanie czynnika wzrostu kolonii granulocytów, dzięki czemu możliwa jest szybka regeneracja granulocytów oraz ich wzrost. W rzadkich sytuacjach stosowane jest także przetaczanie koncentratów granulocytarnych.