Zgodnie z regułą Naegelego ciąża człowieka trwa 40 tygodni, czyli 280 dni. W tym czasie w organizmie kobiety zachodzi wiele istotnych zmian. Niekiedy mogą one powodować nieprzyjemne dolegliwości, utrudniające codzienne funkcjonowanie, w tym pracę zawodową. W takim przypadku lekarz może wystawić zwolnienie lekarskie w ciąży. Wydawane jest ono na druku L4 lub w formie elektronicznej. Poza danymi pacjentki, numerem NIP pracodawcy oraz ilością dni wolnych od pracy, zawiera ono kod ICD-10 jednostki chorobowej oraz stosowną adnotację, iż jest to zwolnienie ciążowe (oznaczenie kodem „B” lub odrębne zaświadczenie o ciąży).
Ciąża a zwolnienie lekarskie
Każdej kobiecie, która jest zatrudniona w oparciu o umowę o pracę lub prowadzi własną działalność gospodarczą, przysługuje zwolnienie lekarskie w ciąży. Zgodnie z polskim prawem ciężarna może wykorzystać 270 dni zwolnienia, jeżeli istnieją do tego wyraźne wskazania medyczne. Decyzję o wydaniu dokumentu podejmuje lekarz na podstawie wywiadu lekarskiego oraz badania.
Kiedy można iść na zwolnienie lekarskie w ciąży?
Istotną kwestią, nad którą zastanawiają się ciężarne jest to, od którego tygodnia ciąży można dostać zwolnienie lekarskie. Chorobowe przysługuje kobiecie przez cały okres trwania ciąży. Oznacza to, że lekarz może wydać stosowny dokument zarówno na początku, jak i pod koniec ciąży.
Jeżeli istnieją szczególne wskazania, kobieta może otrzymać zwolnienie lekarskie na początku ciąży i przebywać na nim do dnia rozwiązania. Istotne jest, aby czas ten nie przekroczył 270 dni. Zdarzają się także krótsze niedyspozycje. Wówczas zwolnienie lekarskie w czasie ciąży trwa do momentu ustąpienia przyczyny, która wywołała niezdolność ciężarnej do pracy.
Wskazania do zwolnienia lekarskiego w ciąży
Warto mieć na uwadze, że sam fakt ciąży nie jest wskazaniem do wystawienia zwolnienia lekarskiego. Jeżeli kobieta nie chce pracować, np. ze względu na warunki pracy, powinna przedstawić pracodawcy zaświadczenie o ciąży. Uprawnia ją ono do zmiany stanowiska, skrócenia czasu pracy lub zwolnienia z części obowiązków. Zwolnienie lekarskie w ciąży może być wystawione tylko wtedy, kiedy istnieją do tego szczególne wskazania medyczne.
Wskazania do zwolnienia lekarskiego w ciąży to przede wszystkim wszystkie stany, które grożą przedwczesnym porodem lub są niebezpieczne dla zdrowia lub życia płodu. Zalicza się do nich m.in. stan przedrzucawkowy, krwawienie z dróg rodnych, łożysko przodujące. W takich sytuacjach konieczne jest utrzymanie reżimu łóżkowego, a niekiedy także hospitalizacja. Zwolnienie lekarskie w czasie ciąży może być wystawione również z powodów, które nie są bezpośrednio związane z ciążą. Kobieta nie musi wykonywać pracy, jeżeli ma infekcję górnych dróg oddechowych, problemy z układem kostno-stawowym, zaburzenia układu pokarmowego lub inne choroby.
Wskazania do zwolnienia lekarskiego wiążą się również z samopoczuciem ciężarnej. Zdarza się, że w pierwszych tygodniach po zapłodnieniu występują nieprzyjemne dolegliwości ciążowe (np. uporczywe nudności i wymioty), które znacznie utrudniają wykonywanie pracy.
Zwolnienie lekarskie w ciąży – wysokość zasiłku
Kiedy kobieta przebywa na zwolnieniu lekarskim w ciąży, przysługuje jej prawo do pobierania wynagrodzenia lub zasiłku chorobowego. Jego wysokość to 100% średniego miesięcznego wynagrodzenia. Zazwyczaj do ustalenia jego podstawy bierze się pod uwagę ostatnie 12 miesięcy, łącznie z premią za nadgodziny, premią uznaniową oraz dodatkiem za pracę w godzinach nocnych. Natomiast w przypadku działalności gospodarczej wysokość świadczenia na zwolnieniu lekarskim w ciąży oblicza się na podstawie wymiaru zadeklarowanych składek zdrowotnych.
Przez pierwsze 33 dni zwolnienia lekarskiego w ciąży zasiłek jest wypłacany przez pracodawcę. Po przekroczeniu tego czasu, czyli od 34 dnia chorobowego, obowiązek ten przechodzi na Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS).
Zaświadczenie o ciąży a zwolnienie lekarskie
Zaświadczenie o ciąży to dokument, który jest wydawany przez lekarza ginekologa lub innego specjalistę. Po dostarczeniu go do pracodawcy, kobiecie w ciąży przysługują szczególne przywileje, które gwarantuje jej Kodeks Pracy. Zgodnie z prawem ciężarna może:
- udać się na badania lekarskie w czasie pracy;
- odmówić wyjazdu służbowego;
- odmówić godzin nadliczbowych.
nie może natomiast:
- pracować w godzinach nocnych;
- pracować przy komputerze więcej niż 4 godziny dziennie;
- wykonywać pracy niebezpiecznej lub szkodliwej dla zdrowia.
Warto pamiętać, że zaświadczenie o ciąży to nie to samo, co zwolnienie lekarskie w czasie ciąży.
Zobacz także: Co powinieneś wiedzieć, zanim pójdziesz na zwolnienie lekarskie
Bibliografia:
1. Kodeks pracy. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r., http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19740240141/U/D19740141Lj.pdf, [dostęp: 07.10.2019].
2. Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Prawo do zasiłku i okres przysługiwania, https://www.zus.pl/swiadczenia/zasilki/zasilek-chorobowy/z-ubezpieczenia-chorobowego/prawo-do-zasilku-i-okres-przyslugiwania, [dostęp: 7.10.2019].