Niemowlęta karmione piersią mogą oddawać stolec raz na tydzień. U niemowląt karmionych oddawanie stolca raz na tydzień jest wskazaniem do wizyty u lekarza. Jeśli wypróżnianie nie sprawia dziecku wyraźnych trudności, a kupka ma konsystencję plasteliny, to nie trzeba się przejmować. Zatwardzenie u niemowlęcia można stwierdzić, wtedy gdy dziecko ma wyraźny problem z oddaniem stolca, napręża się, płacze, a jego kupka jest twarda i zbita. Zaniedbanie problemów z wypróżnianiem może mieć przykre konsekwencje dla dziecka.

Zatwardzenie u niemowlęcia – przyczyny

Zatwardzenie u niemowlęcia karmionego piersią zdarza się dość często, ponieważ przyswajalność i oddziaływanie mleka matki na przewód pokarmowy dziecka jest ściśle związany z jej dietą. Przyczyną zatwardzenia najczęściej jest przejściowa nietolerancja laktozy lub reakcja alergiczna na jakiś pokarm zjedzony przez mamę. Tego typu problemy pojawiają się, gdy karmiąca mama zje coś smażonego, wzdymającego lub ciężkostrawnego. Bardzo rzadko przyczyną zatwardzenia są wrodzone wady anatomiczne układu pokarmowego, choroby układu nerwowego lub nieprawidłowości w obrębie odbytnicy.

Zatwardzenie u niemowlęcia często wynika z zaburzeń mikroflory jelitowej. Zwykle problem ten dotyczy niemowląt, które po porodzie otrzymywały antybiotyki. Kłopoty z brzuszkiem mogą mieć także dzieci mam, które w trakcie ciąży przyjmowały antybiotyki. Ciąża bardzo osłabia organizm i niekiedy podawanie antybiotyków jest konieczne, ale zawsze należy pamiętać, aby równolegle z lekami stosować probiotyki.

Na zatwardzenia często cierpią dzieci urodzone w wyniku cesarskiego cięcia. Maluch urodzony w sposób naturalny przechodzi przez drogi rodne matki. Bytujące tam bakterie kwasu mlekowego kolonizują jelita noworodka i zapewniają ich prawidłową pracę. Dziecko urodzone w wyniku cesarskiego cięcia najpierw ma kontakt z bakteriami szpitalnymi, przez co jego jelita nie mają odpowiedniej ochrony, co może skutkować zatwardzeniami przy karmieniu piersią lub mieszanką.

Zatwardzenie u niemowlęcia może też towarzyszyć wprowadzaniu nowych pokarmów. Wiąże się wówczas z alergią lub niedostateczną dojrzałością układu pokarmowego dziecka.

Objawy zatwardzenia u niemowlęcia

To, że dziecko wypróżnia się raz na tydzień zdecydowanie nie jest normą, choć niekiedy dzieci karmione piersią oddają stolec raz na 7 dni i nie sprawia im to żadnych trudności. Niemniej warto skonsultować się w takiej sytuacji z lekarzem, ponieważ kryterium zaparcia u dziecka to 2 stolce na tydzień.

Charakterystyczne objawy zatwardzenia u niemowlęcia to nie tylko rzadkie oddawanie stolca, ale także:

• wyraźny dyskomfort podczas wypróżniania – dziecko płacze, a oddanie stolca wymaga od niego dużego wysiłku i sprawia ból,
  
• twardy, zbity stolec.
  

U niemowlęcia cierpiącego na zaparcia mogą też pojawić się inne objawy, takie jak krew w stolcu, drażliwość, osłabienie, brak apetytu czy słabe przybieranie na wadze. Niekiedy stolec jest tak twardy, że dochodzi do pęknięcia błony śluzowej odbytu i krwawienia.

Zatwardzenie u niemowlęcia– jak pomóc?

Po rozpoznaniu zatwardzenia u niemowlęcia należy udać się do pediatry, zwłaszcza jeśli dziecko nie może się wypróżnić, wymiotuje, ulewa, ma wzdęcia lub w stolcu pojawiła się krew. Tylko lekarz może postawić diagnozę i rozpoznać przyczynę problemów. Najczęściej pediatra przepisuje leki na bazie laktulozy, która ma działanie delikatnie przeczyszczające. Zakwasza ona treść jelita grubego, przez co pobudza ruchy robaczkowe. Ponadto laktuloza zmiękcza stolec, co znacznie ułatwia wypróżnianie. Lek zaczyna działać po 24 godzinach od przyjęcia pierwszej dawki.

Przy uporczywych zatwardzeniach lekarz może zalecić wykonywanie wlewek z roztworu soli fizjologicznej lub fosforanów, które zwiększają zawartość wody w stolcu i ułatwiają wypróżnianie. Obecnie nie zaleca się stosowania czopków glicerynowych i lewatyw, które wprawdzie przyspieszają oddanie stolca, ale towarzyszące im skurcze jelit są niezwykle bolesne.

Zatwardzenie u niemowląt – domowe sposoby

Sposobów na zatwardzenie u niemowląt jest wiele, ale nie wszystkie są skuteczne i bezpieczne dla delikatnego organizmu dziecka. Nie wolno wkładać do odbytu koniuszka palca ani końcówki termometru, ponieważ można w ten sposób uszkodzić delikatną śluzówkę odbytu, a nawet doprowadzić do zakażenia bakteriami kałowymi.

Zatwardzenie u niemowlęcia karmionego piersią zwykle wynika z błędów dietetycznych mamy. Do diety należy wówczas wprowadzić więcej pokarmów zawierających błonnik, np. brązowy ryż, pełnoziarniste pieczywo i makarony oraz surowe owoce i warzywa. Dziecku karmionemu butelką trzeba podawać do picia wodę przegotowaną oraz herbatkę z rumianku, która rozmiękcza stolec.

Maluchowi, który je pokarmy stałe, można podawać kompot z suszonych śliwek lub dodawać do każdego posiłku łyżkę oliwy z oliwek. Z diety trzeba wykluczyć słodycze, białe pieczywo i potrawy z białej mąki, słodzone napoje i soki, ryż, banany, gotowaną marchewkę i gotowane lub pieczone jabłka. Niemowlęciu należy wykonywać masaż brzuszka zgodnie z kierunkiem ruchu zegara przynajmniej 4–5 razy w tygodniu.