Zatrucie pokarmowe u dziecka to częsty problem. Dotyczyć może dzieci w różnym wieku, jednak w największym stopniu narażone są na nie najmłodsi ze względu na niepracujący jeszcze w pełni układ odpornościowy. Odpowiadać mogą za nie niektóre związki chemiczne, szkodliwe drobnoustroje lub toksyny. Bardzo ważną rolę w postępowaniu leczniczym odgrywa dieta.
Co wywołuje zatrucie pokarmowe u dziecka?
Zatrucie pokarmowe u dziecka może mieć różnoraką etiologię i pojawia się po spożyciu zanieczyszczonej wody, wykonanej z niej kostki lodu lub pokarmu, do czego dochodzi, kiedy nie przestrzega się higieny, tzn. nie myje się rąk lub surowców żywnościowych. Źródłem zakażenia mogą być nie tylko nieświeże produkty, ale i kontakt z osobą będącą nosicielem. Zakażenie wywołać mogą:
- wirusy, spośród których najczęstsze są zakażenia rotawirusami i norowirusami,
- toksyny i związki chemiczne, jak np. zatrucie toksynami gronkowca z lodów,
- bakterie, w tym bakterie Salmonella, Listeria, Shigella, laseczki Clostridium, pałeczka okrężnicy (z łac. Escherichia coli), a zwłaszcza Campylobacter. Campylobacter może wywołać zatrucie pokarmowe po spożyciu skażonego mięsa drobiowego lub czerwonego, niepasteryzowanego mleka, nieprzegotowanej wody. Ryzyko bakteryjnego zatrucia pokarmowego wzrasta ciepłą porą roku, gdyż na pozostawionych pokarmach spożywczych dochodzi do szybkiego namnażania się patogenów.
Zobaczcie, jak można uniknąć zarażenia się bakterią Salmonelli:
Zatrucie pokarmowe u dziecka – objawy
Zatrucie pokarmowe u dziecka objawia się przede wszystkim wykazującymi tendencję do samoograniczania się biegunką, nudnościami i wymiotami. Mogą one doprowadzić do odwodnienia organizmu – utraty wody i elektrolitów. Oprócz nich występują bóle brzucha, skurcze żołądka, ogólne osłabienie, dreszcze, bóle i zawroty głowy, krwawe stolce, bóle mięśniowe. Nierzadko przy zatruciu pokarmowym u dziecka stwierdza się gorączkę. Oprócz odwodnienia zdecydowanie rzadszym powikłaniem zatrucia pokarmowego może być zaostrzenie współistniejących chorób przewlekłych, rozsiew zakażenia jelitowego, ciężkie zaburzenia metaboliczne. Sporadycznie stwierdza się przypadki śmiertelne, np. przy zatruciu jadem kiełbasianym.
Zatrucie pokarmowe u dziecka a dieta
Szczególne miejsce przy zatruciu pokarmowym u dziecka pełni dieta. Należy dbać o nawodnienie. Płyny podaje się stopniowo, małymi porcjami, gdyż zbyt duża ich ilość w jednej porcji może wywołać wymioty. Sprawdzi się niesłodzona herbata, a najlepiej niegazowana, wysoko zmineralizowana woda, która uzupełni dodatkowo ewentualne niedobory elektrolitów. W razie potrzeby można je też nabyć w aptece.
Dieta w trakcie zatrucia pokarmowego i na kilka dni po nim powinna bazować na lekkostrawnych posiłkach. Poleca się m.in.: płatki owsiane, kaszę kukurydzianą, kaszę jęczmienną, kleiki ryżowe, biszkopty, sucharki, pieczywo chrupkie, kisiel, delikatny rosół. Wystrzegać się trzeba tłustych i ciężkostrawnych posiłków oraz produktów o intensywnych smakach, w tym słonych, kwaśnych, słodkich, ostrych, mleka i przetworów mlecznych, napojów gazowanych. Ważne też, by nie zmuszać dziecka do jedzenia.
Ile trwa zatrucie pokarmowe u dziecka?
W łagodnych przypadkach objawy zatrucia pokarmowego u dziecka mijają po kilku dniach. Przy nieco cięższym przebiegu infekcji powrót do zdrowia następuje w ciągu około 7 dni.
Zatrucia pokarmowe u dzieci – kiedy iść do lekarza?
Zatrucia pokarmowe u dzieci nierzadko nie wymagają kontaktowania się z lekarzem. Wyjątek stanowią zatrucia u niemowląt. Objawy najczęściej mijają samoistnie, pod warunkiem uzupełniania utraconych płynów, stosowania odpowiedniej diety, zapewnienia spokoju, odpoczynku i unikania upałów. Nie należy na własną rękę podawać leków hamujących wymioty czy działających przeciwbiegunkowo. Konieczne jest dokładne obserwowanie dziecka, a jeśli jego stan nie ulega poprawie w ciągu około 2 dni, zgłoszenie się po pomoc do specjalisty. Pilna konsultacja wymagana jest przy objawach, które mogą świadczyć o zatruciu jadem kiełbasianym, np. wysyłanych ze strony układu nerwowego, jak zaburzenia widzenia, opadanie powiek, ślinotok, trudności w wymowie i przełykaniu. Alarmowe są również objawy septyczne i odwodnienia (suchość języka, skąpomocz, płacz bez łez, wysuszona skóra, wysuszone usta, zaburzenia świadomości, a u niemowląt zapadnięte ciemiączko).
Co na zatrucie pokarmowe u dziecka? W przypadku bakteryjnego podłoża zatrucia wskazane są środki przywracające prawidłową florę jelitową – probiotyki o udokumentowanym działaniu, np. Lactobacillus GG czy Saccharomyces boulardii. W większości przypadków niezasadna jest za to antybiotykoterapia. Badacze podkreślają, że antybiotyki zwykle nie przyspieszają wyzdrowienia, a skutkować mogą wystąpieniu zaburzeń flory jelitowej. W ciężkich przypadkach konieczna bywa hospitalizacja połączona z nawadnianiem dożylnym.
Bibliografia:
1. Zawadzka-Gralec A., Zielińska-Duda H., Czerwionka-Szaflarska M. i wsp., Ostre zatrucie pokarmowe u dzieci i młodzieży, „Pediatria Polska”, 2008, 83(4),s. 373–379.
2. Gładczak J., Zatrucia pokarmowe – wakacyjny problem, „Mój Przedszkolak”, 2014, 11, s. 9–10.
3. Świerszcz Ł., Roszkowska A., Rutkowski M., Piecewicz-Szczęsna H., Epidemiological analysis of bacterial food poisonings in Poland in 2005-2015, „Journal of Education, Health and Sport”, 2017, 7(8), s. 423–434.