Witamina D dla dzieci to czynnik regulujący gospodarkę wapniowo-fosforanową, warunkujący tym samym prawidłową budowę kości. Badania donoszą, że bardzo mało dzieci w Polsce otrzymuje odpowiednią dawkę witaminy D. Skala tego zjawiska jest na tyle duża, że uznano je za pandemię. Dlatego też konieczne jest dostarczanie witaminy D razem z pożywieniem, w postaci preparatów farmakologicznych i przez ekspozycję na słońce.

Źródła witaminy D dla dzieci

Za podstawowe źródło witaminy D dla dzieci uważa się ekspozycję na promieniowanie słoneczne (warstwy UVB o długości fali 290–320 nm). Badacze donoszą, że wystarczy 15 minut działania słońca na 18% powierzchni ciała, aby wytworzyła się odpowiednia ilość witaminy D. W naszym klimacie liczba dni słonecznych jest jednak dość ograniczona i dlatego skórna synteza witaminy D jest możliwa właściwie tylko od końca kwietnia do początku września.

Oprócz słońca naturalną witaminę D dla dzieci dostarczają niektóre składniki pokarmowe. Witamina D należy do grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, dlatego ich spożywanie ułatwia jej przyswajanie. Do najbogatszych naturalnych źródeł witaminy D należą: łosoś, tuńczyk, dorsz, śledź, sardynki, makrela, węgorz, tran, wątroba, mleko i jego przetwory, drożdże, grzyby, jaja oraz mięso czerwone i drobiowe. W Polsce witaminą D są suplementowane produkty do żywienia niemowląt – mleka modyfikowane i kaszki błyskawiczne.

W przypadku niedostatecznego pokrycia zapotrzebowania na witaminę D powyższymi sposobami można skorzystać ze specjalnych suplementów. Jest to wskazane zwłaszcza u małych dzieci, gdyż mleko matki zawiera bardzo małe ilości witaminy D. W 100 ml pokarmu kobiecego jest jej zaledwie 1,5 do 8 jednostek. W sprzedaży można znaleźć witaminę D w kropelkach lub kapsułkach typu twist-off. Wystarczy je otworzyć, a ich zawartość wycisnąć bezpośrednio na język dziecka. Można też zmieszać ją z odrobiną mleka i podać na łyżeczce.

Dostępny jest także tran z witaminą D dla dzieci. Najlepiej wybierać produkty sprawdzone, bez konserwantów i barwników, zawierające tylko te składniki, których dziecko faktycznie potrzebuje.

Witamina D dla dzieci – dawkowanie

Zalecana jest suplementacja witaminy D od pierwszych dni życia. Dawka witaminy D dla noworodków i niemowląt powinna wynosić:

• 400 IU/dobę u dzieci od urodzenia do 6. miesiąca życia,

• 400–600 IU/dobę u dzieci od 6. do 12. miesiąca życia.

W przypadku karmienia lub dokarmiania dziecka mlekiem modyfikowanym trzeba skonsultować podawanie witaminy z lekarzem. Nie ma takiej konieczności, jeśli dziecko spożywa w ciągu doby około 1000 ml mleka początkowego lub 700–800 ml mleka następnego. Dawki witaminy D dla noworodków urodzonych przedwcześnie wynoszą 400–800 IU/dobę do momentu osiągnięcia skorygowanego wieku 40. tygodnia ciąży. Po tym okresie zaleca się dawki jak u niemowląt donoszonych.

Z kolei dla dzieci od roku do 18 lat rekomendowane spożycie witaminy D wynosi 600–1000 IU/dobę od września do kwietnia lub przez cały rok, jeśli brakuje dostatecznej syntezy skórnej. U dzieci otyłych stosuje się zwiększoną dawkę witaminy D w suplementacji profilaktycznej.

Ile wynosi norma witaminy D dla dzieci?

Zaopatrzenie organizmu w witaminę D oceniane jest na podstawie stężenia jej metabolitu wątrobowego w surowicy krwi. Norma witaminy D dla dzieci nie powinna przekraczać:

• 1000 IU/dzień w przypadku noworodków i dzieci do 1. roku życia,

• 2000 IU/dzień wśród dzieci w wieku 1–10 lat,

• 4000 IU/dzień wśród dzieci i nastolatków w wieku 11–18 lat.

Należy pamiętać, że witamina D w nadmiernych dawkach może być szkodliwa. Stan hiperwitaminozy występuje niezwykle rzadko.

Działanie witaminy D na organizm dzieci

Witamina D dla dzieci reguluje gospodarkę wapniowo-fosforanową. Jest przede wszystkim niezbędna do prawidłowego wchłaniania wapnia i fosforu z przewodu pokarmowego, a jednocześnie hamuje ich utratę z organizmu przez nerki. Warunkuje dzięki temu prawidłową budowę kości i zębów od życia płodowego do czasu zakończenia wzrastania. Jednakże korzystny efekt witaminy D nie dotyczy tylko rozwoju kośćca. Udowodniono jej pozytywny wpływ na układ mięśniowy, nerwowy czy immunologiczny. Odpowiada za wzrost napięcia i siły mięśniowej, zmniejszenie zachorowania na niektóre nowotwory, choroby autoimmunizacyjne, łuszczycę, astmę, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc i cukrzycę oraz poprawia odporność.

Witamina D dla dzieci – skutki niedoboru

Niedobór witaminy D u dzieci powoduje liczne niekorzystne objawy. Najbardziej znaną konsekwencją tego stanu jest krzywica, która powstaje między 3. a 24. miesiącem życia, a najbardziej zagrożone są nią dzieci urodzone przedwcześnie, szybko rosnące i nieprzebywające na świeżym powietrzu. Wśród jej początkowych objawów wymienia się drażliwość, niepokój i brak apetytu. Następnie dochodzi do rozmiękczenia kości potylicy, uwypuklenia kości czołowych, opóźnionego zarastania ciemiączka, zniekształcenia żeber, wyginania nóg i opóźnionego wyrzynania zębów.

Niedostateczna podaż witaminy D zwiększa ryzyko rozwoju nadciśnienia tętniczego, niewydolności krążenia, stwardnienia rozsianego, wtórnej nadczynności przytarczyc czy cukrzycy obu typów. Wiele doniesień mówi także o związku stężenia witaminy D w surowicy krwi z występowaniem chorób atopowych, neurologicznych i psychiatrycznych. Skutkiem niedoboru są też stany zapalne skóry, częste zapalenia spojówek i pogorszenie słuchu.

Suplementacja witaminą D powinna wyglądać... właśnie tak:

Bibliografia:

1. Chlebna-Sokół D., Michałus I., Rusińska A. i wsp., Ocena stężenia witaminy D w surowicy u dzieci hospitalizowanych z powodu objawów klinicznych sugerujących zaburzenia w układzie kostnym, „Endokrynologia Pediatryczna”, 2016, 15(4), s. 23-32.

2. Rustecka A., Jung A., Jobs K., Kalicki B., Ocena stężeń witaminy D w surowicy dzieci z alergią, „Pediatria i Medycyna Rodzinna”, 2016, 12(1), s. 85–93.

3. Stolarczyk A., Rola witaminy D w żywieniu dzieci, „Żywność dla zdrowia”, 2013,1, s. 14-16.

4. Zdrojewicz Z., Chruszczewska E., Miner M., Wpływ witaminy D na organizm człowieka, „Medycyna Rodzinna”, 2015, 2(18), s. 61-66.