Kwestia, jaką jest urlop macierzyński, często napawa strachem przyszłe mamy. Wizja braku możliwości powrotu do pracy po urlopie macierzyńskim odstrasza wiele kobiet od zajścia w ciążę. Jest to błędne przekonanie – istnieją naprawdę dobre warunki urlopu macierzyńskiego.

Urlop macierzyński – warunki i podstawowe informacje

Zazwyczaj prawo do uzyskania urlopu macierzyńskiego nie ulega zmianom. W bieżącym, 2017 roku, zasady otrzymania prawa do urlopu macierzyńskiego są takie same, jak w roku ubiegłym.

Obecnie urlop macierzyński trwa 20 tygodni. Matce przysługuje 14 tygodni, zaś 6 ostatnich może obejmować matkę lub ojca. Podany czas dotyczy narodzin jednego dziecka. Jeżeli podczas jednego porodu narodzi się dwoje dzieci, czas urlopu macierzyńskiego wydłuża się do 31 tygodni, troje – 33 tygodni, czworo – 35 tygodni. Jednorazowe urodzenie pięciorga i więcej dzieci daje możliwość uzyskania 37 tygodni urlopu macierzyńskiego.

Prawo do urlopu macierzyńskiego jak dotychczas miały kobiety, które pracują w pełnoetatowym wymiarze godzin, płacą składki chorobowe lub prowadzą własną działalność. W przypadku śmierci matki, porzucenia przez nią dziecka lub stanu, który nie pozwala na samodzielne funkcjonowanie prawo do urlopu macierzyńskiego przysługuje innym, najbliższym członkom rodziny.

Przez pierwsze 26 tygodni urlopu macierzyńskiego wypłacana jest całkowita kwota podstawy wymiaru opłacanych składek. Jeżeli matka lub ojciec zdecydują się na wnioskowanie o urlop rodzicielski, w czasie trwania urlopu macierzyńskiego będą otrzymywać 60% podstawowego wynagrodzenia.

Zasiłek rodzicielski z kolei przysługuje od niedawna także rodzicom niepracującym, studentom oraz osobom pracującym na podstawie umowy o dzieło. Wówczas otrzymują od państwa 1 tys. zł netto świadczeń miesięcznie.

Urlop rodzicielski – wypoczynkowy po macierzyńskim?

Inaczej niż urlop macierzyński wygląda urlop rodzicielski. W przypadku urlopu rodzicielskiego czas wolny od pracy wynosi aż 32 tygodnie. Wraz z urlopem macierzyńskim daje to łącznie 52 tygodnie, czyli rok ciągłej opieki nad dzieckiem bez konieczności chodzenia do pracy. W przypadku ciąży mnogiej czas urlopu rodzicielskiego wynosi 34 tygodnie.

Z urlopu rodzicielskiego może skorzystać zarówno matka, jak i ojciec – także jednocześnie. Należy jednak pamiętać, że 32 tygodnie to czas, który przysługuje łącznie matce i ojcu, dlatego należy przemyśleć jego właściwe rozplanowanie. Urlop rodzicielski rodzice otrzymują niezwłocznie po tym, jak zostanie wykorzystany urlop macierzyński bądź wypłacony zasiłek macierzyński. Warto pamiętać, że okres pobierania świadczeń odpowiada czasowi trwania urlopu macierzyńskiego. 

Urlop rodzicielski charakteryzuje się tym, że można wykorzystywać go do 6. roku życia dziecka w preferowanych częściach – łącznie 4. Żadna z nich nie może jednak trwać krócej niż 8 tygodni. Jedynym warunkiem, gdzie może tak się stać, jest urodzenie jednego dziecka – wówczas urlop rodzicielski może trwać 6 tygodni. Siłą rzeczy, jeżeli wykorzystane części pozostawiają mniej niż 8 tygodni urlopu, również w takim przypadku ostatnia część urlopu będzie trwała krócej.

Podczas urlopu rodzicielskiego możliwa jest praca na pół etatu. Dzięki temu czas urlopu może się wydłużyć. Wówczas trwa do 64 tygodni w przypadku jednego dziecka i 68 tygodni przysługujących z racji większej liczby dzieci.

W sytuacji kiedy matka jest ubezpieczona z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej oraz pobiera zasiłek macierzyński przez okres 20 tygodni pracujący ojciec dziecka uprawniony jest do skorzystania z urlopu rodzicielskiego.

Wniosek o urlop macierzyński i rodzicielski

Przyznanie urlopu macierzyńskiego odbywa się na podstawie wniosku złożonego na piśmie do zakładu pracy, przy czym matka nie może zrzec się prawa do tego urlopu. Wniosek, oprócz imienia oraz nazwiska pracownika i danych pracodawcy, powinien zawierać także imię i nazwisko dziecka, datę porodu, a także daty początkową i końcową urlopu.

Do podania o przyznanie urlopu macierzyńskiego należy dołączyć akt urodzenia dziecka oraz zaświadczenie ze szpitala, jeżeli wniosek został złożony po narodzinach dziecka.

Jeżeli matka chce ubiegać się o pełnowymiarowy urlop rodzicielski, powinna złożyć odpowiedni wniosek, który oprócz imienia i nazwiska pracownicy zawierał dokładne określenie terminu zakończenia korzystania z urlopu macierzyńskiego lub, odpowiednio, pobierania zasiłku macierzyńskiego, a także okresu, w którym ma obowiązywać otrzymany, pełnowymiarowy urlop rodzicielski.

Niezbędne jest dołączenie do wniosku skróconego odpisu aktu urodzenia dziecka oraz oświadczenia o braku zamiaru podjęcia urlopu rodzicielskiego albo pobierania zasiłku macierzyńskiego przez drugiego z rodziców przez czas przedstawiony we wniosku.