Wybuch w elektrowni atomowej w Czarnobylu. Rocznica katastrofy

26 kwietnia przypada 34. rocznica katastrofy w elektrowni atomowej w Czarnobylu. W wyniku nieudanego eksperymentu, w nocy z 25 na 26 kwietnia 1986 roku,  doszło do dwóch wybuchów w bloku nr 4 elektrowni im. Włodzimierza Lenina w Czarnobylu. Z płonącego reaktora wydobywały się promieniotwórcze substancje. W efekcie atastrofy doszło do skażenia substancjami radioaktywnymi na dużą skalę. Na śmiertelnie niebezpieczne promieniowanie narażonych zostało dziesiątki tysięcy osób, a skutki wybuchu były odczuwalne w całej Europie.  Aby zniwelować skutki podwyższonego poziomu promieniowania, podawano płyn Lugola.  

Dziś płyn Lugola nie jest już powszechnie uznawany za środek działający pozytywnie na ludzki organizm. Pod tą nazwą kryje się wodny roztwór jodu i jodku potasu. Niektórzy wiążą ten specyfik z zachorowaniami, np. na raka tarczycy.

Płyn Lugola – historia

W 1829 roku francuski lekarz Jean Lugol opracował recepturę płynu, a przez kilka późniejszych lat udoskonalał metodę leczenia nim wola tarczycy. W 1986 roku płyn Lugola zyskał ogromną popularność zwłaszcza w Polsce, ponieważ wtedy w Czarnobylu (Ukraina) miał miejsce wybuch w elektrowni atomowej, a chmura radioaktywnego pyłu przemieszczała się w stronę naszego kraju. Specjaliści zalecali picie płynu Lugola w celu zapobiegania wchłanianiu radioaktywnego izotopu jodu przez tarczycę. Po spożyciu płynu narząd ten nie był już do tego zdolny. W okresie zagrożenia promieniowaniem roztwór Lugola był podawany głównie dzieciom, aby uniknąć efektów szkodliwego działania promieniowania atomowego.

Płyn Lugola – zastosowanie

Płyn Lugola stanowi roztwór jodu i jodku potasu. Wykorzystywany jest w badaniu obecności skrobi w produktach żywieniowych poprzez dodanie kilku kropli do badanego surowca. Te, które zawierają skrobię, pod wpływem płynu Lugola barwią się na czarnofioletowo lub niebieskofioletowo.

Rozcieńczonym do bardzo niskiego stężenia roztworem Lugola można płukać gardło. Pomaga to zwłaszcza w zwalczaniu chrypki i bólu gardła. Należy pamiętać o tym, aby nie połknąć płynu przez przypadek.

Płyn Lugola jest znany z działania bakteriobójczego. Z tego powodu jest przydatny do stosowania zewnętrznego w celach odkażania ran lub bardziej powierzchownych uszkodzeń skóry i niewielkich zadrapań.

Przeznaczony do spożycia rodzaj płynu Lugola na wyraźne zalecenie lekarza może być wykorzystywany w leczeniu tarczycy. Podawany jest do 10 dni przed zabiegiem strumektomii, czyli wycięcia całości lub fragmentu gruczołu, jakim jest tarczyca.

Specyfik pomaga zahamować bądź, odwrotnie, zwiększyć wydzielanie hormonów tarczycy. Dlatego płyn Lugola przydaje się zwłaszcza osobom zmagającym się z autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy lub wrodzonymi zaburzeniami biosyntezy hormonów tarczycy. Jod z płynu Lugola bezpośrednio wpływa na tzw. efekt Wolffa-Chaikoffa, polegający na zahamowaniu syntezy i uwalnianiu hormonów tarczycy.

Badanie scyntygraficzne, czyli badanie różnych narządów z wykorzystaniem izotopów danego pierwiastka, również jest wskazaniem do stosowania roztworu Lugola. W 200 ml wody należy rozcieńczyć 5 kropli płynu i wypić to.

Za co odpowiada tarczyca? Zobaczcie na filmie:

Przeciwwskazania do stosowania płynu Lugola

Podstawowym przeciwwskazaniem do podawania płynu Lugola w jakiejkolwiek formie jest nadwrażliwość na jod. Ponadto powinny go unikać osoby zmagające się z gruźlicą płuc bądź nadczynnością tarczycy.

Spożycie płynu Lugola jak i kontakt ze skórą jest niewskazany także w przypadku kobiet w ciąży oraz karmiących piersią.

Należy pamiętać, że dostępny w aptekach bez recepty roztwór jodu i jodku potasu pod żadnym pozorem nie jest przeznaczony do spożycia. Jest to spowodowane charakterystyką mieszaniny: nieoczyszczony, znajdujący się w powszechnym dostępie roztwór Lugola może być stosowany jedynie zewnętrznie. Spożycie takiego płynu może spowodować zaburzenia żołądkowe i jelitowe – w tym trawienne. Podejrzewa się również, że płyn ten wywołuje reakcje alergiczne.

Lekarze przestrzegają, by rodzice nie sporządzali roztworów z jodyny i nie podawali ich dzieciom, ponieważ jest to wysoce niebezpieczne. Taki roztwór może odpowiednio przygotować tylko wykwalifikowana osoba. Spożywczy płyn Lugola można pić jedynie w przypadku zalecenia od lekarza.

Czytaj także: Czy pożar w Czarnobylu stanowi zagrożenie dla Polski?

Skutki uboczne stosowania płynu Lugola

Stosowanie płynu Lugola miejscowo przez osoby wrażliwe na działanie jodu może wywołać zapalenie skóry z wystąpieniem nieprzyjemnych pęcherzyków, wrzodziejących nadżerek oraz świądu. Istnieje także ryzyko podrażnień błony śluzowej jamy nosowej i gardłowej. Mogą pojawić się wysypka, gorączka i powiększenie węzłów chłonnych.

W niektórych przypadkach stosowanie płynu Lugola może przyczynić się do powstania alergii lub tzw. trądziku jodowego. Przypadłość ta jest oporna na leczenie.

Jod nie jest pierwiastkiem obojętnym dla organizmu, dlatego nie można spożywać płynu Lugola w profilaktyce jakichkolwiek chorób. Dzienna dopuszczalna dawka jodu, zapewniająca prawidłowe funkcjonowanie tarczycy, wynosi 100–200 mikrogramów. Przekroczenie jej przez niewłaściwe użytkowanie płynu Lugola może spowodować niebezpieczną w skutkach nadczynność tarczycy. Przypadłość ta w niektórych przypadkach, zwłaszcza u osób z zaburzeniami układu krążenia, może być bezpośrednim zagrożeniem życia. U osób cierpiących z powodu woli endemicznych po spożyciu dużych dawek preparatów z jodem może wystąpić nadmiar hormonów tarczycy.