Ospa wietrzna jest zakaźną chorobą wieku dziecięcego wywoływaną przez wirusy. Choroba przenoszona jest drogą kropelkową, dlatego szybko rozprzestrzenia się w środowisku rodzinnym lub szkolnym. Jej typowym objawem jest charakterystyczna, swędząca wysypka.

Czym jest ospa wietrzna?

Ospa wietrzna, nazywana potocznie wiatrówką, jest zaliczana do najbardziej zakaźnych chorób wirusowych, które przechodzi się zwykle w dzieciństwie. Wirus ospy – herpeswirus VZV przenoszony jest drogą kropelkową. Patogen, po przechorowaniu na ospę pozostaje w organizmie w formie utajonej i może ponownie uaktywnić się, np. u osoby z obniżoną odpornością. W takim przypadku rozwija się choroba nazywana półpaścem. Do zarażenia dochodzi na skutek kontaktu dziecka z osobą chorą. Istnieje również możliwość infekcji wirusem ospy na drodze kontaktu pośredniego – z częściami garderoby, ręcznikami i innymi przedmiotami, które miały styczność z płynem wydzielającym się z pęcherzyków skórnych u chorego dziecka. Zakaźność ospy trwa od 5 dni przed wystąpieniem charakterystycznej wysypki do około 5 dni od pojawienia się wysypki. Okres wylęgania się choroby trwa około 10-14 dni. Najwięcej zachorowań na ospę stwierdza się wśród dzieci w wieku 5-9 lat, ale ospa może się rozwinąć w każdym wieku. U dzieci choroba ma zwykle łagodny przebieg. Ospę ciężej przechodzą niemowlęta oraz osoby dorosłe. Sezonowość zachorowań na wiatrówkę przypada na okres zimowo- wiosenny.

Objawy ospy u dzieci: ile trwa ospa?

Objawy ospy u dziecka pojawiają się najczęściej po upływie dwóch, niekiedy trzech tygodni od kontaktu z osobą chorą. Jawny okres choroby, czyli pełnoobjawowy trwa około 10-14 dni. Początkowo występuje ból głowy, złe samopoczucie, osłabienie i uczucie ogólnego rozbicia. Dziecka ma gorączkę sięgającą 37-40 stopni Celsjusza. Najbardziej charakterystycznym objawem ospy wietrznej jest wysypka skórna. W pierwszym etapie ma postać małych, czerwonych plamek, które następnie przeobrażają się w grudki. Po pewnym czasie grudki zmieniają się w pęcherzyki zawierające płyn surowiczy, a następnie w krostki. Wysypce towarzyszy uporczywy świąd. Z czasem krostki zaczynają przysychać i przekształcają się w strupy. Wysypka początkowo pojawia się na tułowiu, a następnie rozprzestrzenia się po całym ciele (szyja, głowa, ramiona, nogi), również w owłosionych miejscach ciała. Wykwity mogą pojawić się także na błonach śluzowych jamy ustnej oraz w obrębie narządów płciowych. Drapanie skóry może prowadzić do tego, że w miejscach występowania strupków po krostkach pojawiają się blizny.

Powikłania po ospie wietrznej u dziecka

Ospa wietrzna jest chorobą, której nie można ignorować. Może ona prowadzić do rozwoju poważnych powikłań, na które najbardziej narażone są niemowlęta oraz osoby dorosłe o obniżonej odporności. Do najczęstszych powikłań po wiatrówce zalicza się:

• zapalenie płuc,
  
• zapalenie opon mózgowych,
  
• zapalenie ucha środkowego,
  
• zapalenie tkanki łącznej,
  
• małopłytkowość.
  

Ospa wietrzna stanowi szczególne niebezpieczeństwo dla kobiet ciężarnych. Zarażenie wirusem ospy w pierwszym trymestrze ciąży może skutkować rozwojem zespołu ospy wietrznej wrodzonej. Objawami u dziecka mogą być: deformacje kończyn (np. hipoplazja kończyn), zaburzenia układu nerwowego (np. wodogłowie, małogłowie) oraz wzroku (np. zaćma). We wczesnym okresie ciąży może dojść do poronienia.

Ospa u dzieci: leczenie

W leczeniu ospy nie stosuje się antybiotykoterapii, gdyż choroba ma podłoże wirusowe. Lekarz w wyjątkowych przypadkach, np. przy obniżonej odporności może przepisać choremu dziecku leki antywirusowe. Leczenie ospy u dzieci opiera się na obniżaniu temperatury ciała i zwalczaniu uporczywej, swędzącej wysypki. Osobie chorej podaje się leki przeciwgorączkowe. W celu łagodzenia swędzenia należy zadbać przede wszystkim o higienę dziecka, czyli o częstej zmianie ubrań, również piżamki. Ulgę dzieciom przynoszą kąpiele w wodzie z siemieniem lnianym, sodą oczyszczoną, nadmanganianem potasy oraz z dodatkiem płatków owsianych. Ważne jest, by nie trzeć skóry dziecka gąbką. Po kąpieli skórę należy delikatnie osuszać ręcznikiem. Nie powinno się dopuszczać do rozdrapywania zmian skórnych – może to prowadzić do wtórnych zakażeń bakteryjnych oraz powstania nieestetycznych, głębokich blizn. Rodzicie muszą pamiętać o regularnym przycinaniu paznokci dziecka, gdyż ta prosta czynność minimalizuje ryzyko zranień i rozdrapywania krost.

Profilaktyka ospy wietrznej u dzieci

Skutecznym sposobem zapobiegania ospie wietrznej u dzieci jest szczepienie przeciwko wiatrówce. Zaleca się, by szczepionkę zaaplikować między 12. a 18. miesiącem życia dziecka. W przypadku, gdy dziecko nie zostało zaszczepione, jedyną metodą na zapobiegnięcie zachorowaniu jest unikanie kontaktów z osobami chorymi.

Ospa u dziecka: sposoby na swędzącą wysypkę

W trakcie trwania ospy wietrznej u dziecka zaleca się zrezygnować ze stosowania płynnych pudrów – początkowo łagodzą one świąd, jednak po zaschnięciu powodują ściąganie skóry i ból. Są również pożywką dla bakterii, co może prowadzić do wtórnych infekcji zmian skórnych. Nie powinno się również stosować na zmiany skórne gencjany. Jej użycie skutkuje zakryciem zmian skórnych, co może utrudnić zaobserwowanie ewentualnych nadkażeń krost. U niektórych dzieci swędząca wysypka pojawia się również w obrębie błon śluzowych w okolicach krocza – wówczas można zastosować żel z lidokainą. W niektórych przypadkach lekarz zaleca przyjmowanie doustnych leków przeciwhistaminowych, które łagodzą świąd.