Oddawanie krwi – wymagania i przeciwwskazania dla potencjalnych krwiodawców

Fot: kasto / stock.adobe.com

Krwiodawca to zdrowa osoba w wieku od 18 do 65 lat. Powinna mieć prawidłowe m.in. ciśnienie krwi i ważyć więcej niż 50 kg. Przeciwwskazania do oddawania krwi to przewlekłe choroby, ciąża, przyjmowanie leków oraz alkoholizm.

Oddawanie krwi trwa około 10 minut. Wraz z wypełnieniem kwestionariusza czas spędzony w stacji krwiodawstwa to godzina lub dwie w przypadku oddawania osocza lub płytek krwi. Krew to cenny dar, który może podarować każda zdrowa osoba.

Warunki, które trzeba spełnić przy oddawaniu krwi

Dawcą krwi może być osoba w wieku od 18 do 65 lat, wyjątkowo krwiodawcą można zostać po ukończeniu 65. r.ż. Jeśli ktoś oddaje krew po raz pierwszy i ma więcej niż 60 lat, powinien uzyskać na to zgodę lekarza. Kandydat na dawcę powinien ważyć powyżej 50 kg i mieć temperaturę ciała poniżej 37 stopni Celsjusza. Ciśnienie tętnicze musi znajdować się w normie, czyli poniżej 180 mm Hg dla skurczowego i 90 mm Hg dla ciśnienia rozkurczowego. Z kolei wartość tętna to 50-100 uderzeń na minutę. Węzły chłonne nie mogą być powiększone, a okolica wkłucia do żyły – wolna od zmian skórnych. 

Kandydat na dawcę krwi nie może znajdować się pod wpływem alkoholu, narkotyków bądź leków. Osoba, która chce oddać krew powinna charakteryzować się dobrym stanem zdrowia. Kwalifikacja do oddania krwi jest przeprowadzana na podstawie badania krwi. Przed zabiegiem przyszły krwiodawca jest zobowiązany do wypełnienia formularza, w którym podaje dane na swój temat i wyraża zgodę na pobranie krwi. Może ją w każdej chwili wycofać, a po oddaniu poinformować o tym, że krew nie może być użyta do przetoczenia. Krwiodawca ma prawo do dodatkowego płatnego czasu wolnego. Dzień bądź kilka godzin jest przeznaczone na oddanie krwi bądź wykonanie okresowych badań lekarskich zaleconych przez stacje krwiodawstwa. Nawet, jeśli pracownik nie zostanie zakwalifikowany do oddania krwi, przysługują mu wtedy dwie godziny nieobecności w pracy.

Zobacz film: Kto może zostać krwiodawcą? Źródło: Dzień Dobry TVN

Jakie są przeciwwskazania do oddawania krwi?

Przeciwwskazania do oddawania krwi zostały podzielone na dwie grupy: stałe i czasowe. Stale dyskwalifikują choroby układu krążenia, zarówno aktualne jak i przebyte. Do tej grupy należą choroba niedokrwienna serca, wady serca (oprócz wyleczonych wad wrodzonych), niewydolność krążenia, zawał, zaawansowana miażdżyca i choroby naczyniowo-mózgowe. Krwiodawcą nie może też zostać osoba z poważnymi chorobami skóry, układu pokarmowego, oddechowego, moczowego i nerwowego. Z oddawania krwi wykluczają też choroby układowe, zakaźne, nowotwory złośliwe oraz schorzenia układu endokrynnego, metaboliczne, krwi i układu krwiotwórczego. Żółtaczka, babeszjoza, promienica i tularemia także dyskwalifikują. 

Podobnie jest z osobami z wirusem HIV i chorymi na AIDS. Krwi nie mogą oddawać osoby, które podejmują ryzykowne zachowania seksualne. Przeciwwskazaniem do zostania krwiodawcą jest też przebywanie przez 6 miesięcy na obszarach endemicznego występowania malarii, jeśli wynik badania w kierunku tej choroby po 4 miesiącach od powrotu był dodatni. Alkoholizm i uzależnienie od leków, a także kiła to kolejne czynniki dyskwalifikujące. Do tej grupy należą też zaburzenia zachowania i zaburzenia psychiczne na skutek przyjmowania substancji psychotropowych. Krwi nie mogą oddać ci, którzy chorują bądź ktoś z ich rodziny cierpi na chorobę na Creutzfelda-Jakoba. Na stałe są też zdyskwalifikowane osoby po przeszczepie rogówki i opony twardej oraz leczone hormonem wzrostu pozyskiwanym z ludzkich przysadek w latach 1958-1986.

Kolejne wykluczenie to leczenie bezpłodności zastrzykami hormonów w latach 1965-1985. Niepożądane jest przebywanie przez co najmniej 6 miesięcy w Wielkiej Brytanii, Irlandii lub Francji od 1980 do 1996 r. i transfuzja krwi bądź jej składników przeprowadzona tam po 1980 r. Z oddawania krwi wyklucza domięśniowe stosowanie leków nieprzepisanych przez lekarza.

Czasowa dyskwalifikacja obejmuje czas menstruacji i 3 dni od jej zakończenia i 6 miesięcy od wykonania tatuażu, akupunktury oraz założenia kolczyków. Pół roku trzeba też odczekać po zabiegu gastroskopii, endoskopii, bronchoskopii, kolonoskopii i rektoskopii, a także poważnych operacji i zabiegów. Krew można oddać 7 dni po leczeniu przewodowym zęba, jego usunięciu i po drobnych zabiegach medycznych i następnego dnia po wizycie u higienistki stomatologicznej oraz po leczeniu zęba. Krwiodawca powinien wyleczyć ostre choroby, np. układu moczowego, płciowego i pokarmowego. Należy odczekać rok od zakończenia leczenia rzeżączki i 2 lata w przypadku gruźlicy. Pozostałe sytuacje dyskwalifikujące potencjalnego krwiodawcę to:

  • choroby zapalne i stany uczuleniowe skóry,
  • odczulanie,
  • objawy wskazujące na AIDS oraz 6 miesięczny okres po powrocie z krajów o wysokiej zachorowalności,
  • przebywanie w rejonach z chorobami tropikalnymi i malarią oraz chorobami przenoszonymi przy przetaczaniu krwi,
  • bruceloza, gorączka reumatyczna, zapalenie szpiku i gorączka Q (2 lata od wyleczenia),
  • kłębuszkowe zapalenie nerek,
  • toksoplazmoza,
  • zakażenie wirusem zachodniego Nilu,
  • ciąża i 6 miesięcy po jej zakończeniu bądź porodzie,
  • przeszczep,
  • przetoczenie krwi,
  • choroby zakaźne, w tym grypa,
  • przyjmowanie antybiotyków,
  • kontakt z chorym na wirusowe zapalenie wątroby,
  • okres pozbawienia wolności i 6 miesięcy po jego zakończeniu,
  • szczepienia,
  • przyjmowanie leków, z wyjątkiem witamin, doustnej antykoncepcji i hormonalnej terapii zastępczej.

Zobacz film: Rekordzista Polski w oddawaniu krwi. Źródło: Dzień Dobry TVN


Data aktualizacji: 01.12.2017,
Opublikowano: 25.11.2017 r.

Komentarze (0)

Trwa dodawanie...
Komentarz dodany!
Komentarz nie mógł zostać dodany
Gazometria krwi - parametry, wskazania, wyniki

Gazometria krwi pomaga zdiagnozować przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP), astmę lub zaburzenia kwasowo - zasadowe w organizmie. Dzięki wynikom badania pH krwi możliwe jest leczenie i wdrożenie leków, które pomogą pacjentowi.

Czytaj więcej
Zastosowanie kliniczne badania poziomu chromograniny w surowicy krwi

Chromogranina należy do grupy laboratoryjnych, niespecyficznych markerów chorób nowotworowych. Jest to białko produkowane przez niektóre gruczoły wydzielania wewnętrznego. Podwyższony poziom chromograniny może sugerować obecność w organizmie nowotworu neuroendokrynnego, np. przewodu pokarmowego.

Czytaj więcej
Podwyższone trójglicerydy – główne przyczyny i objawy. Dieta przy wysokich trójglicerydach

Podwyższone trójglicerydy w negatywny sposób rzutują na stan zdrowia. Stanowią determinant rozwoju wielu chorób. Zwiększają ryzyko udaru mózgu, zawału serca, cukrzycy i zespołu metabolicznego.

Czytaj więcej
Zakażenie koronawirusem można wykryć już w 12 sekund - powstał nowy, bardzo szybki i czuły test

Szybkie testy na koronawirusa to bardzo ważne narzędzie do walki z pandemią COVID-19. Amerykańscy naukowcy opracowali właśnie test, który wykrywa zakażenie koronawirusem SARS-CoV-2 już 10-12 sekund i jest wyjątkowo szybki!

Czytaj więcej
Podwyższone trójglicerydy. Czym jest hipertriglicerydemia? Przyczyny, dieta oraz postępowanie lecznicze

Hipertriglicerydemia jest stanem, który obecnie znacznie częściej obserwuje się w gabinetach lekarskich ze względu na coraz mniej higieniczny tryb życia, nadużywanie alkoholu oraz otyłość. Definiuje się ją jako podwyższenie poziomu trójglicerydów we krwi na czczo powyżej 150 mg/dl.

Czytaj więcej
O czym świadczy transaminaza alaninowa (ALT) powyżej normy?

Wątroba jest ważnym narządem dla funkcjonowania organizmu, a jej uszkodzenie może być wcześnie wykryte dzięki badaniom laboratoryjnym. Poziom enzymów, takich jak transaminaza alaninowa (ALT), ulega podwyższeniu, kiedy dochodzi do zaburzenia funkcji hepatocytów.

Czytaj więcej
Kwas moczowy – jego stężenie we krwi powinniśmy badać  przynajmniej raz w roku

Podwyższony kwas moczowy ma związek z takimi chorobami jak cukrzyca, miażdżyca i zaburzenia sercowo-naczyniowe. Właśnie dlatego badanie poziomu tego kwasu we krwi powinno być wykonywane przynajmniej raz w roku – uważają eksperci.

Czytaj więcej
COVID-19. Jak sprawdzić, że przeszło się zakażenie koronawirusem?

Zakażenie koronawirusem SARS-CoV-2 nie jest równoznaczne z wystąpieniem objawów typowych na COVID-19. Badania pokazują, że większość osób przechodzi infekcję bardzo łagodnie lub nie ma żadnych dolegliwości. Jak sprawdzić, czy mieliśmy kontakt z koronawirusem SARS-CoV-2. 

Czytaj więcej
Pulsoksymetr - jak działa? Co wynik pomiaru mówi o naszym zdrowiu? 

Pulsoksymetr to urządzenie, które pozwala określić wysycenie krwi tlen, czyli tzw. saturację. Dodatkowo - pośrednio - mierzy częstość pracy serca. Aparat zakłada się na palec lub nadgarstek. W razie potrzeby pomiaru można dokonać w innym miejscu o dobrym ukrwieniu powłok, np. na płatku ucha.

Czytaj więcej
Jak sprawdzić, czy mamy dobrą odporność? 3 badania zalecane przez specjalistów

O odporności świadczy przede wszystkim podatność na różnego rodzaju infekcje, ale nie tylko. Jakość i działanie naszego układu odpornościowego można sprawdzić, wykonując proste badanie krwi. Co dokładnie warto oznaczyć? 

Czytaj więcej