Jajowód jest parzystym narządem układu rodnego kobiety. Ma długość około 15 cm. Z jednej strony ma ujście maciczne, czyli uchodzące do jamy macicy, a z drugiej ujście brzuszne, które poprzez końcowe strzępki styka się z jajnikiem. Strzępki te odpowiadają za wychwycenie komórki jajowej i przetransportowanie jej do dalszego odcinka, czyli bańki jajowodu. To właśnie tam najczęściej dochodzi do zapłodnienia, czyli połączenia się gamety męskiej i żeńskiej. Dalej komórka jajowa, zapłodniona lub nie, wędruje przez jajowód do jamy macicy. W dalszych odcinkach również może dojść do zapłodnienia, jednak warunkiem jest możliwość przejścia komórki jajowej przez całość jajowodu, czyli jego drożność. Niedrożność jajowodów jest jedną z częstszych przyczyn problemów z zajściem w ciążę. Niedrożność może dotyczyć jednego jajowodu, ale też obu, od czego należy uzależnić dalsze postępowanie. Płodność warunkuje drożność co najmniej jednego jajowodu.

Przyczyny niedrożności jajowodu

Główną przyczyną niedrożności jajowodu są stany zapalne nie tylko w obrębie jajowodu, ale również innych struktur, jak jajniki czy macica. Najczęściej za zapalenia odpowiedzialne są rzeżączka lub chlamydioza. Kiedy dojdzie do pojawienia się zrostów w miednicy mniejszej, zamykają one światło jajowodu i doprowadzają do jego niedrożności. Kolejnymi częstymi przyczynami niedrożności jajowodów są:

• wkładka wewnątrzmaciczna, czyli spirala,
  
• zabiegi operacyjne w obrębie jamy brzusznej,
  
• endometrioza (obecność komórek błony śluzowej jamy macicy w innych miejscach jamy brzusznej).
  

Niedrożność jajowodów – jak rozpoznać?

Jedynym „objawem” niedrożności jajowodów jest niemożność zajścia w ciążę. Niepłodność, czyli niemożność zajścia w ciążę przy regularnym (3–4 dni w tygodniu) współżyciu przez rok, to częsty powód zgłaszania się młodych kobiet do lekarza. Badaniem pozwalającym na potwierdzenie bądź wykluczenie niedrożności jajowodów jest histerosalpingografia. Jest to tanie i proste badanie trwające zaledwie kilka minut. Wprowadza się do jajowodu (przez szyjkę macicy i macicę) środek kontrastowy, po czym wykonuje się serię zdjęć rentgenowskich. Przed wykonywaniem badania nie wolno nic jeść ani pić przez około 8 godzin. Jeśli to badanie nie pozwala na potwierdzenie czy wykluczenie rozpoznania niedrożności jajowodów, lekarz może zlecić wykonanie badania laparoskopowego, podczas którego podaje się do jamy macicy błękit metylenowy i obserwuje się przemieszczanie się tego środka przez jajowody. Badanie to wykonuje się w znieczuleniu ogólnym w warunkach sali operacyjnej.

Jak działa układ rozrodczy kobiety? Odpowiedź znajdziesz w filmie: 

Leczenie niedrożności jajowodów

Postępowanie terapeutyczne w przypadku niedrożności jajowodów jest uzależnione od tego, czy jest ona jednostronna czy obustronna. Jeśli niedrożność dotyczy tylko jednego jajowodu, ciąża jest możliwa. Możliwe jest wspomaganie owulacji. Jeśli niedrożność jest obustronna, konieczne jest rozważenie metod zapłodnienia pozaustrojowego w przypadku chęci zajścia w ciążę.