Męty ciałka szklistego mogą przybierać różne kształty – bardzo często są to nitki, kropki lub cienie pojawiające się w centralnym polu widzenia. Są najlepiej widoczne w czasie spoglądania na jasne tło przymrużonymi oczami. Zwykle nie są dokuczliwe i nie wiążą się z ryzykiem wystąpienia poważnych powikłań, mogą jednak towarzyszyć innym chorobom oczu.

Jeśli męty pojawiają się nagle i jest ich dużo, konsultacja z lekarzem jest konieczna - mówiła w studiu Dzień Dobry TVN dr n. med. Anna Maria Ambroziak, specjalistka okulistyki.

Męty w ciele szklistym

Ciałko szkliste oka to galaretowata substancja wypełniająca gałkę oczną. Męty oka (w medycynie nazywane myodesopsią) polegają na tworzeniu się w nim skupisk włókien kolagenowych. Są one zawieszone w ciele szklistym i mają tendencję do ciągłego przemieszczania się. To produkty przemiany materii i zwykle ich ilość rośnie wraz z wiekiem. Szczególnie łatwo zauważyć je na jasnym tle (np. na tle monitora, komputera, śniegu, nieba, sufitu), czasami widać je również przy zamkniętych powiekach. W niektórych przypadkach mogą wiązać się ze sporym dyskomfortem i zaburzeniami widzenia – jest to wówczas wskazanie do leczenia operacyjnego. Na tę dolegliwość szczególnie narażeni są krótkowidze oraz cierpiący na jaskrę i zaćmę (zdarza się, że dolegliwość pojawia się po zabiegu operacyjnym).

Przyczyny mętów w oku

Zazwyczaj pojawianie się mętów w ciele szklistym związane jest z naturalnym procesem starzenia. Galaretowate ciało szkliste zmienia konsystencję – rozpadają się włókna kolagenowe, zaburzeniu ulega również ilość kwasu hialuronowego – w szklistce pojawiają się różnego typu złogi, które zaburzają prawidłowy przepływ światła i rzucają cień na siatkówkę. Bardzo często są to produkty przemiany materii węglowodanowej, które mogą przybierać różną formę i kształt oraz poruszać się w różny sposób. 

Zmiany są ruchome, przez co mózg człowieka nie jest w stanie się do nich przyzwyczaić i wymazać z obrazu, jak ma to miejsce z naczyniami krwionośnymi znajdującymi się w oku. Męty ciałka szklistego mogą być również następstwem wylewu, powikłaniem nadciśnienia tętniczego, retinopatii cukrzycowej, stanów zapalnych oczu. Może do nich prowadzić również mechaniczne uszkodzenie oka lub krwotoki w jego obrębie. W niektórych przypadkach męty ciałka szklistego powstają jeszcze w życiu płodowym – zauważają je już małe dzieci – i zwykle są związane z zanikiem tętnicy hialinowej, która w fazie embrionalnej doprowadza krew do soczewki. W późniejszym okresie zanika, jednak może pozostawiać po sobie drobne pozostałości organiczne.

Takich objawów u dziecka nie można ignorować. Jeśli dolegliwość nie związku z innym schorzeń, na które może chorować dziecko konieczna jest pilna konsultacja z okulistą - dodała specjalistka.

Męty oka niekiedy pojawiają się podczas odwarstwiania się ciała szklistego od siatkówki. Podobne objawy daje również wylew krwi do ciałka szklistego – osoba zauważa wówczas w polu widzenia rozproszone drobne plamki. Taki stan wymaga natychmiastowej interwencji lekarza, może doprowadzić do utraty wzroku. Męty w oku pojawiają się również po rozdarciu siatkówki lub wystąpieniu problemów z naczyniami krwionośnymi oczu. Kurczenie się i oddzielanie ciała szklistego od siatkówki, czyli odłączenie tylne ciała szklistego (PVD), jest bardzo powszechne i często obserwuje się je po 50. roku życia. Zwykle temu procesowi towarzyszy pojawianie się błysków w obrębie pola widzenia oraz znaczny wzrost liczby mętów. Dla odwarstwienia się ciała szklistego od nerwu wzrokowego charakterystyczne są z kolei męty przypominające pierścienie.

Mimo że męty związane ściśle z procesem starzenia się, to mogą pojawić się już po 40. roku życia. Czasem zdarza się, że są pierwszym objawem zupełnie innego schorzenia, np. cukrzycy - mówiła dr Ambroziak.

Objawy mętów w oku

Męty w oku mogą przybierać różną formę – niektóre są zauważalne jedynie w określonych okolicznościach i nie stanowią istotnego utrudnienia, inne stają się znaczną przeszkodą w normalnym funkcjonowaniu. Charakterystycznym objawem jest zmiana ich położenia w trakcie ruszania gałką oczną – niekiedy pomaga ono w usunięciu zmian z pola widzenia. Niektóre męty w oku są widoczne przez cały czas, inne pojawiają się okresowo. Jeżeli przeszkadzają pacjentowi w codziennych czynnościach (np. podczas jazdy samochodem lub czytania) należy zgłosić się do lekarza w celu podjęcia odpowiedniego leczenia.

Leczenie mętów w oku

Leczenie mętów w ciele szklistym dostosowuje się do konkretnego przypadku. Jeżeli dolegliwość nie jest uciążliwa i nie wiąże się z problemami w codziennym życiu, często po przeprowadzeniu diagnostyki nie podejmuje się dalszego leczenia, warto jednak obserwować jej rozwój, ponieważ może towarzyszyć poważniejszym problemom ze wzrokiem. Jeżeli zwyrodnienia są dokuczliwe, konieczne jest przeprowadzenie zabiegu. Jednym z nich jest witrektomia, polegająca na chirurgicznym usunięciu ciała szklistego. Lekarz zastępuje je specjalną substancją, a w krótkim czasie dochodzi do jego naturalnego odtworzenia. Niestety, ta metoda niesie za sobą pewne ryzyko powikłań. Może doprowadzać do zaćmy, jaskry lub odwarstwienia siatkówki.

Często wykorzystuje się również terapię laserową, która umożliwia odparowanie konkretnej zmiany. W lżejszych przypadkach efekty może przynieść nieinwazyjna terapia. Leczenie naturalne mętów w oku opiera się na zakraplaniu oczu kroplami z jodkiem potasu, jednak nie zawsze jest skuteczne.

Zabieg laserowy jest bardzo bezpieczny. Dzięki niemu można całkowicie usunąć męty z pola widzenia - powiedziała okulistka.

Skąd się biorą męty w oczach i jak sobie z nimi poradzić? Dowiesz się tego z filmu: