Dla większości niemowląt ząbkowanie jest bolesnym doświadczeniem, któremu towarzyszą liczne dolegliwości. Ząbkowanie to trudny czas dla rodziców, będący prawdziwym sprawdzianem cierpliwości. Mimo iż ząbkowanie jest mało przyjemne, pamiętajmy jak ważną rolę w funkcjonowaniu człowieka odgrywają zęby. Potrzebne są do początkowej obróbki i rozgniatania pokarmu i mówienia, a także odpowiadają za walor estetyczny - zdrowy, biały, pełny uśmiech.
Objawy ząbkowania - po czym poznajemy, że dziecko ząbkuje?
Objawy ząbkowania mogą być rozmaite. Dla jednych dzieci nieodczuwalne, a dla drugich bardzo ciężkie. Rozwinąć się mogą na dwa miesiące przed całkowitym pojawieniem się zęba. Ustępują wraz z wyrżnięciem się zębów, czyli mogą trwać do trzeciego roku życia. Najsilniejsze objawy pojawiają się, gdy przez dziąsła przebijają się czwórki i trójki.Ząbkowaniu towarzyszą:
- obfite ślinienie,
- płaczliwość, niespokojność, markotność,
- kłopoty z zaśnięciem, częste pobudki, krótkie drzemki w dzień, wczesne wybudzanie się,
- obrzęk, bolesność, przekrwienie dziąseł,
- wkładanie palców i przedmiotów do ust,
- zwiększona potrzeba ssania, brak apetytu,
- luźne stolce,
- problemy skórne - wysypka i zaczerwienienie podbródka, policzków, okolic ust (często konsekwencja nadprodukcji śliny i podrażnienia nią skóry).
Najbardziej uciążliwym objawem jest gorączka - mierzona w uchu nie przekracza 38°C. Utrzymuje się przez kilka dni. Jeśli nie przekracza 39°C i nie towarzyszą jej niepokojące objawy, jak kaszel, biegunka, wymioty, nie ma konieczności wizyty u pediatry. Jeśli wymienione objawy wystąpiły, oznacza to, że ząbkowanie spowodowało spadek odporności i podwyższone ryzyko rozwoju infekcji, co warto skonsultować z lekarzem.
Kalendarz ząbkowania i kolejność wychodzenia zębów
Każde niemowlę rozwija się we własnym, indywidualnym tempie. Toteż zęby wyrzynać się będą u każdego dziecka w określonym dla niego czasie. Pojawienie się zębów może mieć podłoże genetyczne. Warto zasięgnąć informacji, kiedy i w jaki sposób rodzice przechodzili ząbkowanie.
Poniżej przedstawiono umowny kalendarz ząbkowania i przyporządkowaną kolejność wyrzynania zębów:
-
5-9 miesiąc - pojawiają się pierwsze ząbki, dwie dolne jedynki, które dziecko straci w wieku 6-7 lat;
- 8-12 miesiąc - pojawiają się dwie górne jedynki, które dziecko straci w wieku 6-7 lat;
- 9-13 miesiąc - pojawiają się dwie górne i dolne dwójki, które dziecko straci w wieku 7-9 lat;
- 10-18 miesiąc - wyrzynają się górne i dolne czwórki, które dziecko straci w wieku 9-12 lat;
- 15-20 miesiąc - wyrzynają się górne trójki, które dziecko straci w wieku 9-12 lat;
- 17-19 miesiąc - pojawiają się dolne trójki, które dziecko straci w wieku 9-12 lat;
- 21-32 miesiąc - ostatnie zęby mleczne to górne i dolne piątki, które dziecko straci w wieku 10-12 lat.
Mogą pojawić się odstępstwa od schematu, dotyczące na przykład kolejności wyrzynania się i tracenia zębów. Pełne uzębienie mleczne to 20 zębów, które powinno osiągnąć dziecko w wieku do 3 lat. Gdy u rocznego dziecka nie wyrżnął się żaden ząb, należy zgłosić się do lekarza.
Zobacz też: Kiedy wypadają zęby mleczne? Jak zadbać o zdrowy uśmiech dziecka?
Co na ząbkowanie u niemowląt?
Okres ząbkowania odbija się na funkcjonowaniu całej rodziny. Jest przyczyną nieprzespanych nocy, stresu, utrudnionego zrozumienia dziecka i płaczu. Podczas ząbkowania warto sięgnąć po środki, które uśmierzają dolegliwości. Stosuje się dostępne w aptekach bez recepty specjalne żele, płyny, syropy. Warto wykorzystać gryzaki wypełnione wodą, wcześniej schłodzone w lodówce (ogromnym błędem jest wkładanie ich do zamrażarki, gdyż lodowaty gryzak może spowodować podrażnienie skóry dłoni i śluzówki, a nawet odmrożenia) i zimne okłady. Dolegliwości bólowe zredukować może masowanie dziąseł czystym palcem lub nałożoną na niego specjalną nakładką czy pieluchą tetrową. Wykorzystać można też szczoteczkę silikonową lub z gumowymi wypustkami zamiast włosia, co da delikatny ucisk na dziąsła i zmniejszenie swędzenia. Należy dbać o higienę jamy ustnej dziecka, ponieważ zaniedbanie uzębienia na tym etapie może skutkować w przyszłości próchnicą. Wraz z rośnięciem dziecka i jego zębów należy wyposażyć się w typową szczoteczkę dla najmłodszych i pastę do zębów bez fluoru. Szczoteczka musi być bardzo miękka i mieć małą główkę. Ważne jest kształtowanie odpowiednich nawyków, które zaowocują w przyszłości pięknym uśmiechem. Rodzice pod żadnym pozorem nie powinni podawać dziecku leków uspokajających i nasennych. Ważne jest, aby nawadniać dziecko i podawać mu duże ilości płynów, zwłaszcza jeśli ząbkowaniu towarzyszą biegunki i wymioty, które mogą prowadzić do odwodnienia, a także często przystawiać je do piersi (jeśli nadal karmione jest naturalnie), karmić butelką i poić letnią, przegotowaną wodą. W przypadku podwyższonej temperatury podawać środki na bazie paracetamolu i ibuprofenu. Duże znaczenie ma forma podania leku - gdy dziecko kaszle albo wymiotuje zastosować lek w formie czopka, jeśli ma biegunkę, podać środek w postaci płynu. Gorączkujące dziecko należy schłodzić, lekko ubierać, kąpać w wodzie mającej temperaturę o stopień niższą od temperatury ciała, stosować chłodny kompres na brzuch i czoło.