Kalendarzyk miesiączkowy ma znaczenie w kontrolowaniu regularności cyklu miesiączkowego i oszacowaniu, kiedy przypada kolejne krwawienie. Kalendarzyk miesiączkowy jest jedną z metod naturalnego planowania rodziny, sposobem na określenie dni płodnych i niepłodnych w czasie cyklu miesiączkowego.

Kalendarzyk miesiączkowy dni płodnych

Każdy cykl miesiączkowy kobiety charakteryzuje się występowaniem zarówno dni płodnych, jak i niepłodnych. Metoda kalendarzykowa do oszacowania tych dni sprawdza się u kobiet miesiączkujących regularnie. Na 13–15 dni przed kolejnym krwawieniem miesiączkowym występuje owulacja, czyli uwolnienie z pęcherzyka jajnikowego dojrzałej komórki jajowej. Czas przeżycia komórki wynosi najwyżej 24 godziny. Może wówczas dojść do zapłodnienia. Jednak ze względu na to, że plemniki mogą przeżyć w drogach rodnych kobiety zdecydowanie dłużej (około 5–7 dni), przedział tzw. dni płodnych, czyli dni w których współżycie może zaowocować zapłodnieniem, jest większy niż tylko 24 godziny życia komórki jajowej. Szacuje się, że dni płodne występują na 3–5 dni przed owulacją i na 2–3 dni po owulacji.

Nie można określić występowania dni płodnych i niepłodnych na podstawie obserwacji cyklu menstruacyjnego w jednym miesiącu. Należy zanalizować miesiączki z co najmniej 3 cykli. Metoda kalendarzyka jest przydatna u kobiet miesiączkujących regularnie, czyli średnio co 28 dni. Okres może być nieco skrócony lub wydłużony. Za normę przyjmuje się cykle długości 24–32 dni.

Jeśli cykle są nieregularne, metoda kalendarzykowa jest niesprawdzalna. Również ze względu na wpływ czynników zewnętrznych na regularność cykli miesiączkowych warto uzupełnić ją obserwacją ciała. Zalicza się tu regularne pomiary temperatury (w czasie owulacji temperatura ciała nieznacznie wzrasta), a także obserwację śluzu szyjkowego, który w dni płodne staje się lepki, ciągnący.

Kalendarzyk menstruacyjny a planowanie ciąży

Kalendarzyk małżeński należy do metod naturalnego planowania rodziny. Sprawdza się jednak wyłącznie u kobiet miesiączkujących regularnie. Można oszacować moment wystąpienia owulacji, której rzadko towarzyszą jakiekolwiek objawy dodatkowe. Istnieją teorie mówiące nawet o możliwości zaplanowania płci dziecka. Nie są one jednak poparte dowodami naukowymi.

Jedna z teorii sugerujących możliwość zaplanowania płci dziecka mówi o tym, że plemniki warunkujące płeć męską (zawierające chromosom Y) są słabsze i żyją zdecydowanie krócej. Poczęcie chłopca jest więc możliwe przede wszystkim w dniu owulacji lub krótko po niej.

Płeć żeńska uwarunkowana jest przez plemniki zawierające chromosom X. Są one silniejsze i dłużej mogą przeżyć w drogach rodnych kobiety. Dlatego współżycie przed owulacją i spowodowanie, że plemniki muszą „oczekiwać” na komórkę jajową, miałoby sprzyjać poczęciu dziewczynki.

Jak prowadzić kalendarzyk miesiączkowy?

Najlepiej prowadzić kalendarzyk miesiączkowy poprzez nakreślenie wykresu. Oś pionowa to wskaźnik temperatury, a pozioma oznacza kolejne dni cyklu miesiączkowego. Nanosi się na nie wartości temperatury, które tworzą wykres. Wzrost temperatury towarzyszy najprawdopodobniej owulacji, szczególnie jeśli następuje na mniej więcej 14 dni przed kolejną miesiączką. Zdarza się jednak, że wzrost temperatury wynika z innych czynników. Dla ułatwienia można korzystać z kalendarzyków miesiączkowych w postaci aplikacji mobilnych czy dostępnych na stronach internetowych. Wprowadza się w nich datę ostatniej miesiączki, a także długość cyklu. Aplikacja wskazuje, które dni w cyklu są płodne, które niepłodne, kiedy najprawdopodobniej wypada owulacja.

Kalendarzyk miesiączkowy jako metoda antykoncepcji

Na to, kiedy rozpocznie się kolejny cykl miesiączkowy i kiedy wypadnie owulacja, ma wpływ wiele czynników. Jeśli metodę kalendarzykową uzupełni się o dodatkowe pomiary temperatury i opisy śluzu szyjkowego, jej skuteczność wzrośnie, choć nadal będzie miała dość wysoki wskaźnik Pearla (ilość ciąż na 1000 kobiet stosujących daną metodę antykoncepcji). Wynika to z tego, że przeziębienie, osłabienie, infekcja, a nawet zmiana klimatu i podróż wpływają często na przesunięcia w cyklu miesiączkowym.