Kichanie to częsty objaw infekcji lub alergii. Kicha się również w przypadku dużego zanieczyszczenia powietrza, wstrząsu anafilaktycznego lub gwałtownych zmian temperatur. Kichanie to reakcja organizmu, której celem jest szybkie oczyszczenie górnych dróg oddechowych, dlatego najlepiej nie powstrzymywać kichania.

Mechanizm kichania

Kichanie to odruch polegający na gwałtownym wypuszczeniu powietrza. Dochodzi do niego w wyniku podrażnienia śluzówki nosa. Informacja o nieżycie nosa trafia do mózgu, wówczas następuje zaciśnięcie mięśni klatki piersiowej, głęboki wdech i gwałtowny wzrost ciśnienia oraz napieranie mięśni klatki piersiowej na struny głosowe. Język przyciskany jest do podniebienia, a powietrze tłoczone z płuc wydobywa się przez nos. Kichaniu najczęściej towarzyszy charakterystyczny głośny (lub cichy w zależności od osoby) dźwięk: „apsik!”. Powietrze, które wydobywa się nosem, ma prędkość około 160-170 kilometrów na godzinę, a wydostające się wówczas wraz z wydzieliną drobnoustroje (jeżeli kichająca osoba jest chora) są w stanie zarazić około 150 osób w ciągu zaledwie 5 minut – szczególnie, gdy usta w trakcie kichania nie zostały osłonięte. Człowiek bardzo rzadko kicha w nocy - układ nerwowy blokuje ten odruch, by nie przerywać snu. Kichania nie należy powstrzymywać poprzez całkowite zatykanie nosa i ust, ponieważ wzrost ciśnienia, który wtedy ma miejsce, może doprowadzić do pęknięcia naczyń krwionośnych w nosie czy oku, powodując krwotok – w wyjątkowo skrajnych i rzadkich przypadkach dochodzi do urazu a nawet pęknięcia płuc. Przypuszcza się, że z powodu kichania szczególnie w sezonie wzmożonej zachorowalności na grypę około 40% podróżujących komunikacją miejską zapada na tę chorobę.

Przyczyny kichania

Do przyczyn kichania zalicza się:

• przeziębienie – w czasie infekcji, której towarzyszy nieżyt nosa kichanie jest szczególnie wzmożone, ulgę w takiej sytuacji może przynieść stosowanie kropli, które obkurczają śluzówkę nosa. Organizm w ten sposób próbuje pozbyć się namnożonych w jego wnętrzu drobnoustrojów oraz oczyścić drogi oddechowe z zalegającej wydzieliny.
  
• Alergia - osoby uczulone cierpią z powodu pyłków lub innych alergenów, które drażnią delikatną śluzówkę nosa. Alergicznemu kichaniu często towarzyszy wodnisty katar oraz łzawienie oczu.
  
• Wstrząs anafilaktyczny – to kolejny powód kichania, którego mechanizm jest podobny do tego wywołanego alergią. Kichanie to często jeden z pierwszych objawów wstrząsu.
  
• Nadmierne przesuszenie śluzówki nosa i gardła – bardzo suche powietrze wywołuje tzw. uczucie kręcenia w nosie, czego następstwem jest kichanie i łzawienie oczu.
  
• Przyczyny psychologiczne – kichanie bywa również objawem reakcji psychicznych, są osoby, które kichają w momentach dużego zdenerwowania lub podekscytowania, np. podczas stosunku płciowego, niektórzy kichają też ze śmiechu lub ze zmęczenia.
  
• Patrzenie w światło – kichanie w rezultacie patrzenia pod światło jest dziedziczne i zostało określone jako zespół ACHOO. Jest wynikiem nieprawidłowości neurologicznych w rezultacie odruch kichania jest sprzężony z nerwem wzrokowym. Osoba cierpiąca na zespół ACHOO może zacząć kichać, np. podczas wyjścia z ciemnego pomieszczenia do intensywnie oświetlonego.
  
• Inne przyczyny kichania – dostanie się do nosa ciała obcego – np. paproszka, owada, pyłku, dymu papierosowego, smogu, reakcja na gwałtowną zmianę temperatur – zimno, ciepło, reakcja na upał i słońce, podrażnienie śluzówki ostrymi przyprawami lub intensywnymi zapachami, kichanie może być też wywołane aktywnością fizyczną – w ten sposób organizm daje sygnał, że śluzówki są przesuszone i należy go nawodnić.
  

Podsumowując: kichanie jest naturalnym i częściowo bezwarunkowym odruchem mającym na celu oczyszczenie dróg oddechowych z substancji i czynników drażniących. W wyjątkowych przypadkach może być wynikiem zaburzeń neurologicznych lub czynników psychologicznych.

Jak kichać? Najlepsza technika kichania

Przed lub w trakcie kichania najlepiej zakryć usta chusteczką, w przypadku jej braku można to zrobić zewnętrzną stroną dłoni lub wewnętrzną stroną łokcia (tzw. kichanie „na wampira” – ponieważ wykonuje się gest charakterystyczny dla zasłaniania twarzy peleryną). Kichając, najlepiej odwrócić się od osób stojących w pobliżu i lekko pochylić się do przodu. Po kichnięciu należy wytrzeć nos chusteczką i umyć dłonie (ewentualnie przetrzeć je płynem antybakteryjnym). W przypadku kichania w wewnętrzną część dłoni bez wytarcia i umycia jej i dotykania poręczy, siedzeń, klamek itp. dochodzi do rozprzestrzeniania drobnoustrojów porównywalnego z tym, jakie ma miejsce w przypadku kichania z nieosłoniętymi ustami. Po bardzo intensywnym napadzie kichania warto oprócz wytarcia nosa i umycia rąk wypłukać również usta wodą.