Ze względu na bogate unaczynienie łożysko jest narażone na kumulowanie się soli wapnia w ścianach naczyń, co może doprowadzić do jego zwapnienia. Kiedy proces taki staje się zaawansowany przed 36. tygodniem ciąży, może wiązać się z powikłaniami.

Zwapnienie łożyska – przyczyny

Wapń to pierwiastek, który pod postacią fosforanu wapnia może osiadać w ścianach naczyń organizmu, tworząc złogi widoczne w obrazie ultrasonograficznym (USG). Taki proces może zachodzić także w strukturze odżywiającej płód wewnątrz macicy – w łożysku. Narząd ten jest obficie unaczyniony, co sprawia, że jest podatny na powstawanie takich zmian. Zwapnienie łożyska jest wynikiem jego fizjologicznego starzenia się. Prawdopodobieństwo pojawienia się zmian zwiększa się wraz z czasem trwania ciąży, największe jest po 36. tygodniu. Jeśli zwapnienie łożyska wystąpi wcześniej, określane jest jako przedwczesne i taki stan może prowadzić do wystąpienia patologii dotyczących dziecka oraz matki.

Mechanizm powstawania zmian nie jest do końca poznany, wysnuwa się jedynie przypuszczenia na podstawie obserwacji przebiegu ciąży. Przyczyn zwapnienia łożyska dopatruje się w mechanizmach fizjologicznych, niedokrwiennych oraz w mineralizacji ze względu na zwiększone ukrwienie tego narządu. Taki stan może występować zarówno u pacjentek ze zdrowym, jak i chorym łożyskiem. Uważa się, że do powstania zwapnienia łożyska predysponują: palenie papierosów, infekcje przenoszone drogą płciową, choroby zakaźne matki, cukrzyca, choroby układu sercowo-naczyniowego, takie jak nadciśnienie tętnicze, oraz patologie strukturalne macicy, notowano jednak przypadki zwapnienia łożyska u kobiet nieobciążonych w ciążach o przebiegu niepowikłanym.

Zwapnienie łożyska określa się dzięki specjalnie opracowanej skali Grannuma. Wyróżnia się w niej cztery stopnie: 0, I, II oraz III, gdzie ten ostatni jest stanem najbardziej zaawansowanym.

Zwapnienie łożyska – skutki

Starzenie się łożyska widoczne tuż przed porodem, kiedy płód jest dojrzały, nie jest niczym groźnym. Przedwczesne zwapnienie łożyska (przed 36. tygodniem ciąży) może doprowadzić do zaburzeń w rozwoju płodu. Narząd w wyniku przyspieszonego procesu starzenia się może stać się niewydolny, nie zapewniając wszystkich potrzeb rozwijającemu się dziecku. Zdarza się, że doprowadza to do zahamowania rozwoju wewnątrzmacicznego, przewlekłego niedotlenienia, a nawet śmierci dziecka, choć nie jest to częste. Takie komplikacje związane są z dostarczeniem niewystarczającej ilości substancji odżywczych, co jest wynikiem niewydolności naczyń łożyska zmienionych przez wapń, których funkcja staje się zaburzona. Zauważono związek między zwapnieniem łożyska a porodem przedwczesnym, co wiąże się z przyjściem na świat niemowlęcia o niższej niż standardowa masie urodzeniowej.

Kobieta ze zwapniałym łożyskiem wystawiona jest na większe ryzyko trudnego do opanowania krwotoku poporodowego oraz pęknięcia łożyska.

Polecamy: Jak obliczyć datę porodu? Dowiesz się tego z naszego filmu:

Zwapnienie łożyska – objawy

Przedwczesne zwapnienie łożyska może nie dawać żadnych objawów, a jego obecność można rozpoznać niekiedy po nieprawidłowościach w badaniu ultrasonograficznym, dlatego niezmiernie ważne jest kontrolowanie przebiegu ciąży i monitorowanie jej według zaleceń lekarza.

Objawy zwapnienia łożyska są dyskretne i niecharakterystyczne, a mogą należeć do nich: zmniejszenie ruchów płodu względem normalnego stanu, krwawienie z pochwy oraz skurcze przepowiadające zwiastujące poród przed 37. tygodniem. Takie dolegliwości powinny skłonić do niezwłocznej wizyty u lekarza i podjęcia odpowiednich kroków.

Zwapnienie łożyska – zapobieganie

Najistotniejszym elementem profilaktyki zwapnienia łożyska jest zdrowy tryb życia. Żeby spowolnić proces jego starzenia się, konieczne jest unikanie używek takich jak papierosy oraz alkohol. Należy zadbać o prawidłowe odżywianie się – stosować dietę bogatą w warzywa oraz owoce, a w razie konieczności przyjmować suplementy. Dla każdej kobiety ciężarnej regularna kontrola ginekologiczno-położnicza oraz leczenie ewentualnych powikłań ciąży powinno stać się obowiązkiem.

Trzeba pamiętać, że zwapnienie łożyska w późnej ciąży jest zjawiskiem jak najbardziej naturalnym. Jeśli wyznaczony termin porodu jest blisko, a dziecko rozwija się prawidłowo, to nie należy się niepokoić.

Bibliografia:

1. M. Wallingford, Placental vascular calcification and cardiovascular health: it is time to determine how much of maternal and offspring health is written in stone, „Frontiers in Physiology” 2018; 9: 1044.