Bóle brzucha bez innych objawów są przypadkami trudnymi diagnostycznie, ponieważ nie manifestują się symptomami, które można uznać za swoiste. W takich sytuacjach podstawą do odnalezienia przyczyny jest szczegółowy wywiad rodzinny przeprowadzony z opiekunami małego pacjenta.
O czym świadczy ból brzucha u dziecka?
Odczuwanie przez dziecko bólu w jamie brzusznej wiąże się z szeregiem czynników, dlatego ważne jest prawidłowe rozpoznanie i jeśli zachodzi taka konieczność, wdrożenie leczenia. Większość bólów w tej okolicy ma z reguły charakter czynnościowy, co jest znacznym utrudnieniem diagnostycznym, ponieważ wyniki badań nie odbiegają od normy. Ciężko zatem odnaleźć przyczynę problemu, która wywołuje dyskomfort i obniża jakość życia dziecka.
Ból brzucha jest niekiedy sygnałem, że w jamie brzusznej może dziać się coś niepokojącego. Wówczas dolegliwościom towarzyszą inne symptomy:
- gorączka,
- znaczna utrata masy ciała,
- wymioty,
- biegunka,
- wzdęcia,
- postępujące osłabienie,
- senność i apatia.
Takimi objawami manifestuje się wiele poważnych chorób przewodu pokarmowego, których nie wolno lekceważyć. Jest to m.in. zapalenie wyrostka robaczkowego, refluks, wrzody oraz stany zapalne jelit.
Zaparcia nawykowe przyczyną skąpoobjawowych bólów brzucha
Zaparcia nawykowe, określane jako niemożność normalnego wypróżnienia się, są bardzo częstym zjawiskiem wśród najmłodszych. Źródłem tej przypadłości są na ogół błędy żywieniowe, ale równie dobrze może być ona efektem stresu lub nieprawidłowości w budowie anatomicznej. Zaparcia nie są co prawda przyczyną bólu brzucha bez innych objawów, ale ich symptomy są na tyle skąpe, że czasem trudno je prawidłowo sklasyfikować.
Mechanizm zaparć nawykowych polega na celowym lub niezamierzonym gromadzeniu się stolca. Perystaltyka jelit jest wtedy osłabiona, ponieważ zmniejsza się ciśnienie we wnętrzu przewodu pokarmowego. W efekcie brzuch staje się twardy, wzdęty i obolały. Zaparcia i uczucie ciężkości uniemożliwiają dziecku spożywanie posiłków. Ograniczają także jego codzienną aktywność.
Dzieciom z zaparciami nawykowymi może pomóc zmiana stylu żywieniowego. Powinny jeść produkty lekkostrawne, które pobudzają jelita do pracy i nie zalegają długo w żołądku. Konieczna jest także stała podaż płynów oraz ćwiczenia rozluźniające, które ułatwią wypróżnianie. Ostatecznie można sięgnąć po leki łagodnie przeczyszczające lub lewatywę.
Ból brzucha u dziecka bez innych objawów spowodowany stresem
Częstą przyczyną bólów brzucha u dzieci bez innych symptomów towarzyszących są czynniki psychogenne. Stres i powstałe w wyniku tego napięcie może się bowiem manifestować szeregiem objawów somatycznych, także dolegliwościami ze strony przewodu pokarmowego. Najmłodsi często „zajadają” emocje, więc ból bywa wynikiem przejedzenia, a nie poważnej choroby. Jeśli dziecko je łapczywie i nie robi przerw między kęsami, to znaczy, że może być czymś zmartwione i tym są spowodowane jego napady głodu.
W rozwiązaniu sytuacji stresowych może pomóc psycholog, ale bardzo ważne jest także wsparcie rodziców. Powinni oni dużo rozmawiać z dzieckiem i dać mu do zrozumienia, że może się zwrócić do nich z każdym problemem. Istotnym elementem jest również celebrowanie posiłków. To uświadomi dziecku, że należy jeść wolno i bez pośpiechu.
Bólem brzucha po posiłku objawia się często alergia pokarmowa. Jeżeli dziecko jest uczuleniowcem, rodzice powinni zdecydować się na przeprowadzenie testów alergicznych.
Jak się diagnozuje ból brzucha bez innych objawów?
Podstawą do diagnostyki jest przede wszystkim szczegółowy wywiad rodzinny. Zlecenie wykonania konkretnych badań jest uwarunkowane odpowiedziami opiekunów na zadawane pytania. Kluczowy jest wynik ultrasonografii jamy brzusznej, ponieważ bardziej inwazyjne badania, np. gastroskopię przeprowadza się tylko w uzasadnionych przypadkach. Do takich zabiegów potrzeba anestezjologa, ponieważ wykonuje się go w znieczuleniu ogólnym.
Leczenie bólów brzucha u dzieci bez innych objawów
Leczenie bólu brzucha u dziecka jest przyczynowe. Jeśli mamy do czynienia z alergią pokarmową, warto na stałe wyeliminować alergen z jadłospisu chorego i zastąpić go innym, mniej uczulającym posiłkiem.
Gdy dziecko jest zestresowane, można poprosić o pomoc specjalistę. Pomoże on w odnalezieniu technik relaksacyjnych, które sprawią, że mały pacjent rozluźni się i zapomni o kłopotach.
Na bóle brzucha bez innych objawów będą skuteczne napary ziołowe oraz łagodne leki rozkurczające. Kupuje się je w aptekach i sklepach zielarskich. Mają postać tabletek, syropów lub herbatek do zaparzania. Ich koszt nie jest wysoki. Cena zależy od postaci preparatu i nazwy producenta.
Bibliografia:
1. P. Albrecht, M. Kotowska, Nawracające bóle brzucha u dzieci – co z nimi począć?, [w:] „Pediatria po Dyplomie” 2013, 17(1), s. 38–46.