Biopsja wątroby często wywołuje duży lęk, a oczekiwanie na jej wyniki bywa bardzo stresujące. Warto pamiętać, że badanie wykonuje się w przypadku podejrzenia chorób, które niekoniecznie występują. Choć może ona dawać groźne powikłania, to zdarza się to bardzo rzadko i nie trzeba się jej obawiać.
Co to jest biopsja wątroby?
Biopsja wątroby to zabieg polegający na pobraniu wycinka z tego narządu, który następnie poddawany jest badaniu histopatologicznemu. Pozwala ona na wykrycie oraz monitorowanie zmian chorobowych.
Biopsja wątroby – kiedy się ją wykonuje? Wskazania do zabiegu
Biopsję wątroby wykonuje się z wielu przyczyn, jeżeli zachodzi podejrzenie, że doszło do choroby tego narządu. Wskazania do jej przeprowadzenia to między innymi:
- guzy lub inne podejrzane zmiany widoczne podczas badania USG, RTG lub tomografii komputerowej,
- podniesione markery nowotworowe dla wątroby,
- zatrucia toksynami – na przykład grzybami,
- powiększenie wątroby niewiadomego pochodzenia,
- przewlekła gorączka niewiadomego pochodzenia,
- uszkodzenia i choroby wątroby,
- choroby dające powikłania wątrobowe,
- zwiększona aktywność aminotransferaz.
Biopsja wątroby – jak przygotować się do zabiegu?
Przygotowując się do biopsji wątroby, należy przestrzegać zaleceń lekarza, aby zminimalizować ryzyko groźnych powikłań. Przede wszystkim należy odstawić niektóre leki na określoną ilość czasu przed zabiegiem:
- leki przeciwpłytkowe (7–10 dni),
- leki z grupy doustnych antagonistów witaminy K (5 dni),
- heparynę drobnocząsteczkową (12–24 godziny),
- rywaroksaban (12–24 godziny),
- dabigatran (24–48 godzin).
Biopsja wątroby zawsze musi być poprzedzona badaniem USG, które umożliwia dokładną lokalizację zmiany. W dniu zabiegu należy być na czczo. Powinno się też pamiętać o poinformowaniu lekarza o wszystkich przewlekłych dolegliwościach i przyjmowanych lekach.
Biopsja wątroby – jak wygląda zabieg?
Biopsja wątroby jest przeprowadzana w szpitalu, pod miejscowym znieczuleniem i często przy zastosowaniu leków uspokajających. Osoba poddawana zabiegowi leży na plecach, a do narządu wprowadzana jest igła, która pobiera komórki (biopsja cienkoigłowa) lub fragmenty tkanek (biopsja gruboigłowa). Po uzyskaniu materiału do badania zakłada się opatrunek uciskowy. Cały zabieg trwa około 20 minut, jednak po nim należy pozostać w nieruchomej pozycji leżącej przez co najmniej 3 godziny.
Biopsja wątroby – zalecania po zabiegu. Ile dni trzeba zostać w szpitalu?
Po biopsji wątroby należy leżeć nieruchomo przez kilka godzin. W tym czasie stan osoby po zabiegu jest regularnie monitorowany. Jeżeli nie dojdzie do żadnych powikłań, w szpitalu najczęściej zostaje się na 2–3 dni.
Po biopsji wątroby należy unikać nadmiernego wysiłku przez kilka tygodni. Przez kolejne dwie doby nie powinno się brać leków przeciwzakrzepowych. Po zabiegu należy też jak najwięcej wypoczywać – zwolnienie lekarskie jest najczęściej wystawiane na 10–14 dni.
Jakie powikłania może dać biopsja wątroby?
Biopsja wątroby może wywoływać różne groźne powikłania, mogących doprowadzić do zgonu, dlatego wykonuje się ją tylko wtedy, jeśli jest konieczna (istnieją inne badania umożliwiające ocenę stanu tego narządu). Najczęściej na skutek zabiegu dochodzi do bólu brzucha lub prawego barku oraz powstawania małych, niewymagających interwencji krwiaków. W rzadkich wypadkach może jednak dojść do:
- krwawień i krwotoków,
- dużych krwiaków,
- odmy opłucnej,
- uszkodzenia innych narządów,
- sepsy,
- ropnia podprzeponowego,
- zapalenia otrzewnej,
- wewnątrzwątrobowej przetoki tętniczo-żylnej.
Większość powikłań pojawia się do 2 godzin po wykonaniu zabiegu, a prawie wszystkie do 48 godzin, a więc jeszcze podczas opieki lekarskiej, co umożliwia szybką reakcję.
Biopsja wątroby – przeciwwskazania
Nie u wszystkich można wykonać biopsję wątroby. Przeciwwskazaniami do tego zabiegu są:
- brak współpracy ze strony chorego,
- liczba płytek krwi < 60 000/mm3,
- wskaźnik INR większy niż 1,5 lub przedłużony czas protrombinowy o więcej niż 4 sekundy,
- wodobrzusze,
- brak możliwości przetoczenia krwi,
- brak stłumienia wątrobowego w rzucie wątroby,
- poszerzenie wewnątrzwątrobowych przewodów żółciowych,
- bakteryjne zapalenie dróg żółciowych,
- zmiany ropne skóry w przewidywanym miejscu wkłucia igły biopsyjnej.
Biopsja wątroby – wyniki
Na wyniki biopsji wątroby czeka się do 2 tygodni. Prezentowane są one w skali 0–4, gdzie 0 oznacza brak zmian chorobowych, a 4 – bardzo zły stan wątroby (marskość, martwicę lub silny i rozległy stan zapalny).
Biblilografia:
Hartleb M., Habior A., Cichoż-Lach H., i in., Znaczenie biopsji wątroby w praktyce klinicznej: rekomendacje Sekcji Hepatologicznej Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, „Medycyna po Dyplomie”, 5, 2014.