Autyzm wczesnodziecięcy nie jest przypadłością, która dotyczy wyłącznie dzieci. Swoją nazwę zawdzięcza pojawiającym się bardzo wcześnie (przed 30 miesiącem życia) objawom. Może zostać zdiagnozowany także u dorosłego. Im wcześniej choroba zostanie rozpoznana, tym szybciej można podjąć odpowiednie leczenie. Niestety autyzm u niemowlaków nie wywołuje oczywistych i łatwych do uchwycenia objawów, co skutkuje tym, że diagnoza często stawiana jest za późno (zwykle dopiero w przedszkolu lub szkole).

Zobacz także: 80 placówek odmówiło przyjęcia autystycznego Dominika. Ale w końcu nastąpił przełom!

Przyczyny autyzmu wczesnodziecięcego

Jednoznaczna przyczyna zaburzeń autystycznych, w tym autyzmu wczesnodziecięcego, nie jest znana, chociaż lekarze wskazują pewne czynniki ryzyka, które mogą przyczyniać się do rozwoju zaburzenia. Jego źródłem może być defekt neurologiczny, jednak wciąż jest to nieudowodniona teza. Najczęściej wskazuje się następujące przyczyny:

• czynniki genetyczne – uwarunkowane przez gen EN2,
• dojrzały wiek rodziców w momencie zajścia w ciążę (40 i więcej lat),
• urazy okołoporodowe,
• uszkodzenia w obrębie centralnego układu nerwowego,
• dziecięce porażenie mózgowe,
• toksoplazmoza wrodzona,
• ciężkie infekcje i intensywne leczenie antybiotykami w okresie niemowlęcym,
• zatrucie rtęcią i ciężkimi metalami.

Pierwsze teorie dotyczące autyzmu wskazywały matki oraz ich brak przywiązania emocjonalnego do dziecka po porodzie jako główną przyczynę autyzmu, jednak pogląd ten został obalony, a brak więzi traktuje się obecnie jako objaw, a nie przyczynę tego schorzenia.

Co to jest autyzm? Dowiesz się tego z naszego filmu

Wczesne objawy autyzmu wczesnodziecięcego

Pierwsze symptomy autyzmu wczesnodziecięcego pojawiają się u dziecka przed jego 3 urodzinami i mogą być widoczne już na etapie niemowlęcym. Początkowo nic nie wskazuje na zaburzenia, ponieważ noworodki z autyzmem nie mają żadnych cech, które by odróżniały je od dzieci zdrowych. Niemowlę jest wyjątkowo spokojne, lubi leżeć w łóżeczku, nie domaga się adoracji.

Zobacz także: Jak objawia się spektrum autyzmu? Jak sprawdzić, czy dziecko może cierpieć na autyzm?

Rodzice powinni jednak zwrócić uwagę, gdy dziecko nie reaguje na osoby w jego otoczeniu, nie odpowiada płaczem, gdy rodzice opuszczają pomieszczenie, przytulane sztywnieje, demonstrując niechęć i uporczywie wpatruje się w monotonnie poruszające się przedmioty, np. wskazówki zegara. Nie gaworzy i lubi przebywać samo. Istnieją również przypadki, kiedy do 2 roku życia rozwija się prawidłowo, a potem następuje regres w jego rozwoju (mowa, reakcje społeczne) i jedyne, co pozostaje bez zmian to aktywność fizyczna. Inne objawy, które mogą pojawić się u dziecka z autyzmem, to:

• zaburzenia kontaktu wzrokowego i mimiki twarzy,
• brak relacji z rówieśnikami,
• brak spontanicznego dzielenia się radością,
• brak społecznej lub emocjonalnej wzajemności,
• opóźnienie mowy,
• brak spontanicznych zabaw,
• stereotypowe i powtarzające się użycie języka,
• przywiązanie do jednego wzorca zachowań, które jest anormalne ze względu na swoje nasilenie,
• przywiązanie do rytuałów, rutyny,
• stale powtarzające się manieryzmy ruchowe,
• przesadne zainteresowanie fragmentami przedmiotów, a nie całym przedmiotem,
• urojenia, omamy, brak reagowania śmiechem.

Rodzaje autyzmu wczesnodziecięcego

Istnieją trzy rodzaje autyzmu wczesnodziecięcego, które różnicuje się ze względu na czas pojawienia się objawów. Typ pierwszy ujawnia się bardzo wcześnie, nawet po piątym miesiącu życia. W przebiegu typu drugiego objawy pojawiają się po drugim roku życia – następuje regres w rozwoju dziecka, które do tej pory rozwijało się prawidłowo. Z kolei typ trzeci nie ma charakterystycznych objawów i jest bardzo trudny do zdiagnozowania.

Zobacz także: Autyzm atypowy – charakterystyka. Późne objawy i trudna diagnoza

Autyzm wczesnodziecięcy – terapia

Autyzm wczesnodziecięcy jest zaburzeniem, którego nie można wyleczyć. Można go jedynie zrozumieć i pomóc osobie chorej nauczyć się żyć w społeczeństwie. Nie ma leku, który pomógłby leczyć objawy czy złagodzić postęp schorzenia, są jednak terapie, które ułatwiają normalne funkcjonowanie. Ograniczanie zachowań niepożądanych, jak np. samoagresja, powoduje, że osoby z autyzmem stają się o wiele spokojniejsze i mogą w pełni korzystać z programów terapeutycznych. Dzięki wczesnej diagnozie i odpowiedniej reakcji mogą rozwijać się prawidłowo i samodzielne funkcjonować w społeczeństwie.