USG połówkowe to zwyczajowa nazwa badania ultrasonograficznego genetycznego 2. trymestru ciąży. Jest to bardzo ważne badanie, ponieważ na jego podstawie lekarz ocenia, czy płód rozwija się prawidłowo. Na USG połówkowym weryfikuje się również przybliżony termin porodu, zwykle określa się też płeć dziecka. Standardowe USG połówkowe daje obraz dwuwymiarowy, jednak w nowoczesnych gabinetach istnieje możliwość wykonania USG połówkowego trójwymiarowego 3D, a nawet 4D, będącego obrazem trójwymiarowym zmieniającym się w czasie rzeczywistym.
USG połówkowe – kiedy najlepiej je przeprowadzić?
USG połówkowe przeprowadza się w 5. miesiącu ciąży, czyli w połowie ciąży – stąd potoczna nazwa tego badania. W tym okresie płód waży ok. 500 g i wówczas możliwa jest jego dokładna ocena anatomiczna – także serca oraz twarzy. Na podstawie USG połówkowego lekarz może rozpoznać ewentualne wady rozwojowe płodu (tzw. wady letalne). Można za nie uznać zaburzenie rozwojowe, którego skutkiem jest przedwczesna śmierć żywo urodzonego dziecka bądź które prowadzi do poronienia samoistnego, porodu niewczesnego albo zgonu wewnątrzmacicznego. Wadą letalną jest też zaburzenie rozwojowe, które kwalifikuje się do przerwania ciąży (zgodnie z obowiązującą ustawą).
Pacjentki o szczupłej budowie ciała mogą wykonać USG połówkowe wcześniej, między 18. a 19. tygodniem ciąży, ponieważ w ich przypadku lekarz może ocenić anatomię płodu, który waży wtedy ok. 250 g.
Zobacz też: USG w ciąży
USG połówkowe – jak się przygotować?
USG połówkowego nie wykonuje się dopochwowo, lecz przez powłoki brzuszne za pomocą aparatu ultrasonograficznego wyposażonego w sondę przezbrzuszną.
Aparat ultrasonograficzny powinien cechować się wysoką jakością oraz mieć możliwość wykonania badań w technice 3D i 4D.
Do badania USG połówkowego nie trzeba się przygotowywać, jednak lekarze często zalecają, by przed badaniem pacjentka nie opróżniała pęcherza, ponieważ pełny pęcherz ułatwia obserwację płodu na monitorze USG.
Badanie USG połówkowe jest bezbolesne i wykonuje je lekarz, który najpierw nakłada na brzuch pacjentki odpowiednią ilość specjalnego żelu na bazie wody, a następnie przesuwa po brzuchu sondę.
USG połówkowe – wyniki
Na podstawie USG połówkowego lekarz ocenia anatomię płodu, czyli jego budowę oraz wagę i wiek płodu, wykonując standardowe pomiary biometryczne:
AC – obwód brzucha dziecka
AFI – wskaźnik płynu owodniowego
ASP – akcja serca płodu
FHR – bicie serca dziecka mierzone w uderzeniach na minutę
BPD – wymiar dwuciemieniowy głowy
AUA – średni wiek ciąży (według USG)
CER – wymiar poprzeczny móżdżku
CRL – długość ciemieniowo-siedzeniowa
EDD – przybliżona data porodu
EFW – przybliżona waga dziecka
FL – długość kości udowej
GS – średnica pęcherzyka ciążowego
HC – obwód głowy dziecka
HL – długość kości ramiennej
LV – szerokość komory bocznej mózgu
LMP – data ostatniej miesiączki
NB – kość nosowa
NF – fałd karkowy
NT – przezierność karkowa
OFD – wymiar potyliczno-czołowy
GA – wiek ciążowy według ostatniej miesiączki
TCD – poprzeczny wymiar móżdżku.
Lekarz ocenia również anatomię płodu na podstawie budowy i położenia narządów wewnętrznych, zwłaszcza serca, oceniając jego położenie w stosunku do żołądka; dokonuje także oceny rozwijającego się płodu na podstawie wyglądu zewnętrznego.
USG połówkowe pozwala lekarzowi na dokładne obejrzenie twarzy dziecka. Specjalista sprawdza, czy rozstaw oczodołów jest prawidłowy, czy na górnej wardze nie ma rozszczepu (tzw. zajęczej wargi) oraz czy długość kości nosowej jest prawidłowa. USG połówkowe daje również możliwość sprawdzenia szyjki macicy.
Wyniki USG połówkowego interpretuje lekarz, ponieważ dla każdego tygodnia ciąży istnieją odpowiednie normy. Pacjentki nie powinny porównywać wyników badań USG połówkowego z wynikami USG innych kobiet, ponieważ waga płodu nie jest wielkością stałą i dzieci mogą różnić się od siebie.
Standardowe USG połówkowe trwa od kilkunastu do kilkudziesięciu minut (przeważnie ok. 20–30 minut). W przypadku USG 3D i 4D badanie wydłuża się o kilkanaście minut.