W środowisku lekarskim termin skazy białkowej funkcjonuje w odniesieniu do tendencji w genetycznym przekazywaniu alergii pokarmowych. Natomiast potocznie określenie to utożsamiane jest z alergią na białko mleka krowiego. Dotyka ona dzieci poniżej pierwszego roku życia, u których występują zaburzenia ze strony układu pokarmowego w zakresie trawienia białka.
Objawy skazy białkowej u niemowląt
Skaza białkowa jest alergią pokarmową, która pojawia się już u noworodków. Jej przyczyny nie są do końca poznane, ale bardzo duży wpływ na jej wystąpienie mają czynniki genetyczne. Niekiedy, ze względu na podobieństwo objawów, skaza białkowa bywa mylona z atopowym zapaleniem skóry. Najbardziej charakterystycznym symptomem tej dolegliwości jest wysypka, która zwykle pojawia się na: rękach, nogach, twarzy, szyi i tułowiu dziecka. Może ona przyjmować postać bardzo zróżnicowaną począwszy od małych plamek, przez duże wykwity skórne, aż po czerwone, łuszczące się plamy. Niekiedy wysypce towarzyszy uporczywy świąd i pieczenie.
Pierwszym objawem alergii pokarmowej u niemowląt są zaczerwienione plamy na policzkach, które zazwyczaj wiążą się z dyskomfortem dziecka, przejawiającym się częstym pocieraniem. Powszechnym objawem skazy białkowej w wieku niemowlęcym jest również kolka z refluksem żołądkowo-przełykowym. Czynnikami, sprzyjającymi potęgowanie zmian skórnych u noworodków ze skazą białkową, są: atopowe zapalenie skóry oraz podrażnienia, spowodowane niewłaściwym doborem ubranek dla dziecka.
Oprócz wysypki częstymi objawami skazy białkowej są również: krew w kale oraz zaburzenia w rozwoju fizycznym dziecka, polegające przede wszystkim na problemach ze wzrostem. Symptomami towarzyszącymi, pojawiającymi się w bardziej zaawansowanych stadiach rozwoju dolegliwości lub w przypadku zaniedbania leczenia, mogą być: wstrząs anafilaktyczny (stanowi on bezpośrednie zagrożenie życia dziecka), problemy z układem moczowym oraz obniżona odporność organizmu.
Zobacz także: Trądzik niemowlęcy – trądzik a skaza białkowa. Czym smarować zmiany trądzikowe?
Leczenie skazy białkowej - dieta eliminacyjna
Objawy skazy białkowej wywołuje mleko krowie oraz jego przetwory: sery, jogurty, kefir, maślanka i śmietana, masło. Leczenie tej dolegliwości polega przede wszystkim zwalczaniu jej przyczyn i objawów. Najważniejszym elementem jest stosowanie diety eliminacyjnej, polegającej na wykluczeniu z codziennego jadłospisu dziecka alergenów, czyli produktów, które wywołują objawy alergii.
Najlepszym substytutem mleka krowiego dla dziecka w wieku niemowlęcym jest mleko matki, które bardzo rzadko staje się czynnikiem wywołującym objawy uczulenia. Nie zaleca się podawać dziecku mleka koziego i owczego, ponieważ podobnie, jak mleko krowie, zawierają one białka, powodujące alergię pokarmową. Nie zbyt dobrym pomysłem jest również postawienie na mleko sojowe, ponieważ może ono wywołać uczulenie na soję. Matki, które nie mają możliwości podawania dziecku ze skazą białkową pokarmu naturalnego, powinny postawić na hipoalergiczne mleko zastępcze, które zostało stworzone z myślą o niemowlakach, dotkniętych tym schorzeniem. Najlepszą opcją jest postawienie na mieszankę białkową wysoko zhydrolizowaną, którą należy podawać dziecku po uprzedniej konsultacji z lekarzem.
Gdy dziecku zmagającemu się z alergią pokarmową podaje się pokarm naturalny, należy pamiętać, że matka powinna unikać produktów, wywołujących u niego objawy uczulenia. Wobec tego z diety kobiety karmiącej dziecko, dotknięte skazą białkową powinny zniknąć produkty mleczne (mleko, sery, jogurty, masło, margaryna, kefir, maślanka). Należy także ograniczać produkty, zaliczane, obok mleka, do najczęstszych alergenów: gluten, orzechy, kakao, ryby, jajka oraz owoce cytrusowe.
Pielęgnacja skóry dziecka przy skazie białkowej
Charakterystycznym objawem skazy białkowej jest wysypka, której nierzadko towarzyszy świąd, pieczenie i ogólne podrażnienie skóry. Dlatego też oprócz diety bardzo ważnym aspektem w zwalczaniu symptomów skazy białkowej jest stosowanie preparatów łagodzących i nawilżających bardzo suchą skórę. Najlepiej zacząć od kosmetyków do kąpieli dziecka - należy wyeliminować wszelkie szampony i żele zapachowe, które mogą podrażniać skórę niemowlaka. Najlepszą opcją jest postawienie na specjalistyczne preparaty nawilżające wymagającą skórę dziecka. Oprócz tego należy stosować emolienty pod postacią balsamów, kremów i maści.
Zobacz także: Wysypka u niemowlaka - jak wygląda? Wysypka a gorączkowanie
Przy pielęgnacji wymagającej skóry dziecka dotkniętego skazą białkową należy zadbać również o dobór ubranek. Ciuszki wykonane z syntetycznych tkanin mogą nasilić skórne objawy alergii pokarmowej. Najlepiej postawić na odzież z certyfikatem "Bezpieczne dla dziecka". Dobrze sprawdzą się ciuszki wykonane z bawełny i jedwabiu, który ma właściwości hipoalergiczne i wykazuje dużą zdolność do termoregulacji.