Obniżone napięcie mięśniowe wymaga odpowiedniej diagnostyki, aby leczenie mogło wyeliminować lub zmniejszyć jego przyczyny. Ćwiczenia mogą przynieść znaczną poprawę stanu zdrowia
Co to jest obniżone napięcie mięśniowe?
Obniżone napięcie mięśniowe, czyli hipotonia lub obniżony tonus mięśniowy, to patologiczny stan, w którym mięśnie nie są w stanie przeciwdziałać ich biernemu rozciąganiu, a więc na przykład opierać się prawom grawitacji. Samo w sobie obniżone napięcie mięśniowe nie jest chorobą, lecz objawem – najczęściej wrodzonych wad lub chorób genetycznych oraz poważnych chorób neurologicznych. Jego przyczyny mogą być też mniej groźne.
Obniżone napięcie mięśniowe u niemowlaka
Obniżone napięcie mięśniowe u niemowlaka najczęściej zauważane jest przez lekarza podczas profilaktycznej wizyty w pierwszych miesiącach życia lub przez rodziców. Objawy, jakie prezentuje niemowlę z obniżonym napięciem mięśniowym, to:
- opóźniony rozwój psychoruchowy,
- mniejsza potrzeba ruchu,
- niechęć do leżenia na brzuchu,
- unikanie raczkowania,
- kłopoty z koordynacją wzrokowo-ruchową,
- słabe trzymanie główki.
Najbardziej miarodajnymi objawami są: nietrzymanie główki przy podciąganiu dziecka za ręce w wieku 3 miesięcy, brak umiejętności siadania w wieku 6 miesięcy i wiotkość mięśni uniemożliwiająca stanie w wieku 9 miesięcy.
Przyczyny obniżonego napięcia mięśniowego wykrytego u niemowląt to:
- okołoporodowe urazy mózgu lub jego wady rozwojowe,
- choroby genetyczne – zespół Downa, zespół Willego i Pradera, zespół Pataua,
- choroby układu nerwowo-mięśniowego – neuropatie, miopatie, rdzeniowy zanik mięśni.
Często nie udaje się wykryć przyczyny obniżonego napięcia mięśniowego u niemowląt, a ono samo po jakimś czasie ustępuje (na przykład jeśli wystąpiło na skutek niedotlenienia podczas porodu).
Ćwiczenia na obniżone napięcie mięśniowe u niemowląt najczęściej obejmują metodę Vojty (polegająca na uciskaniu różnych miejsc na ciele, aby stymulować rozwój mózgu) lub metodę Bobath (stymulującą dziecko do wykonywania ruchów i przyjmowania pozycji oczekiwanych w jego wieku).
Rodzic także może stymulować napięcie mięśniowe u niemowlęcia. Noszenie dziecka w chuście sprawia, że jego mięśnie przejmują drgania wywołane podczas chodzenia rodzica, działając tym samym na niemowlę na podobnej zasadzie, co hipoterapia na starsze dzieci. Pomocne może być też codziennie stosowanie masażu, który zwiększa ukrwienie tkanek, wspiera prawidłowe napięcie mięśni, ale też zacieśnia więź między matką a dzieckiem.
Obniżone napięcie mięśniowe u 4- i 5-latków, dzieci w wieku szkolnym i starszych
Obniżone napięcie mięśniowe u dzieci, które pojawiło się nagle, zawsze wymaga jak najszybszej konsultacji z neurologiem. Należy niezwłocznie udać się na pogotowie, jeżeli doszło do niego na skutek urazu głowy lub kręgosłupa i towarzyszą mu niepokojące objawy (neurologiczne, infekcji, wysoka gorączka, niedowład).
W dziecka w wieku kilku lat większość wrodzonych chorób, które mogą wywołać niedowłady, powinna zostać już wykryta, dlatego spadek napięcia mięśniowego może być związany z zachorowaniem na groźne choroby. Przyczyny obniżonego napięcia mięśniowego u dzieci to między innymi: choroba Heinego-Medina, miastenia lub zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.
Objawy obniżonego napięcia mięśniowego u dzieci to:
- trudno wyczuwalne odruchy toniczne przy obecności odruchów rdzeniowych,
- nieprawidłowa postawa ciała,
- słabe odruchy oddechowe,
- częste siedzenie w pozycji “W” – pośladki umiejscowione między stopami,
- wady wymowy i problemy z jedzeniem,
- przeprosty w stawach kolanowym i łokciowym,
- cichy głos,
- preferowanie zajęć siedzących, niska aktywność,
- koślawe kolana,
- duży brzuch.
Starsze dzieci mają większe możliwości rehabilitacyjne od noworodków ze względu na umiejętność samodzielnego poruszania się. Pod okiem fizjoterapeuty mogą one wykonywać odpowiednie ćwiczenia na obniżone napięcie mięśniowe. Pomocne mogą być: metoda Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne, ćwiczenia równoważne oraz ćwiczenia manualne i wspierające motorykę małą. Zalecane jest też korzystanie z zajęć na basenie i hipoterapii, która bardzo dobrze oddziałuje na wszelkie zaburzenia napięcia mięśniowego.
Obniżone napięcie nerwowe – konsekwencje
Konsekwencje obniżonego napięcia mięśniowego zależne są od przyczyny, która je wywołała. Jeżeli można ją usunąć, często również stan zdrowia wraca do normy. Skutki niedowładu dosięgają wszystkich płaszczyzn życia dziecka, szczególnie jeżeli problem ten pojawił się w niemowlęctwie. Obniżone napięcie mięśniowe spowalnia rozwój dziecka, może uniemożliwić mu przejście na kolejne etapy rozwojowe i wpłynąć negatywnie na rozwój poznawczy. U starszych dzieci odpowiedzialne jest za wady postawy, trudności w opanowaniu niektórych czynności, męczliwość i trudności w nauce. Dodatkowo sprzyja ono izolacji społecznej i kłopotom z samooceną. Oprócz zapewnienia odpowiednich ćwiczeń, ważne jest więc wspieranie dziecka psychicznie.
Bibliografia:
- http://fizjoplaner.pl/obnizone-napiecie-miesniowe-u-dziecka.html