U 95 proc. chorych na nadciśnienie tętnicze nie jest znana przyczyna choroby. W pozostałych przypadkach zbyt wysokie ciśnienie krwi mogą powodować: leki, ciąża, choroby nerek, obturacyjny bezdech senny, niedokrwistość, nadczynność tarczycy. W przypadku ustalenia przyczyny nadciśnienia tętniczego mowa o nadciśnieniu wtórnym. 

Nadciśnienie tętnicze rozpoznawane jest na podstawie pomiaru ciśnienia, najlepiej w gabinecie lekarskim. W przypadku rozpoznania choroby należy wykonać także inne badania: 

• morfologię krwi, stężenie glukozy na czczo, stężenie sodu i potasu, stężenie cholesterolu całkowitego, frakcji HDL i LDL oraz triglicerydów, stężenie kreatyniny i oszacowanie wielkości filtracji kłębuszkowej, stężenie kwasu moczowego, badanie ogólne moczu i ocena albuminurii, elektrokardiogram;
  
• echokardiograficzne badanie serca, USG tętnic szyjnych i nerkowych (u niektórych pacjentów);
  
• niektóre badania, np. rezonans magnetyczny, są konieczne dla ustalenia lub wykluczenia wtórnych postaci nadciśnienia tętniczego.
  

Chorzy na nadciśnienie tętnicze powinni pamiętać, że nieleczona choroba może doprowadzić do licznych powikłań, z zawałem serca i udarem mózgu na czele. W celu zmniejszenia ciśnienia należy zmienić dietę oraz styl życia - zaleca się zrzucić nadprogramowe kilogramy, zadbać o ruch. stosować dietę bez soli, wyeliminować używki, stres oraz produkty spożywcze typu fast food.

Udar mózgu

Udar mózgu dzieli się na krwotoczny oraz niedokrwienny. Udar niedokrwienny powodowany jest przez zablokowanie tętnicy skrzepliną powstałą w sercu, która wraz z krwią trafia do naczyń mózgowych. Z kolei najczęstszą przyczyną krwotoku śródmózgowego (czyli udaru krwotocznego) jest wieloletnie, źle leczone nadciśnienie tętnicze, które powoduje poszerzenie małych tętnic tworząc tzw. mikrotętniaki.

Udar mózgu jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia. Należy jak najszybciej wezwać pogotowie, gdyż niedotlenienie mózgu może powodować trwałe uszkodzenia. 

Udar mózgu można rozpoznać m. in. po: zaburzeniach widzenia chorego, opadniętej wardze, problemach z wymową, opadniętej dłoni. 

Zawał serca

Ból w klatce piersiowej, duszność, uczucie kołatania serca, zawroty głowy, mdłości, uczucie niepokoju, lęku - to wszystko mogą być objawy zawału serca. Warto pamiętać, że odczuwany ból nie zmienia się, pozostaje taki sam bez względu na ucisk, pozycję ciała, itp. 

Do zawału serca dochodzi w skutek niedokrwienia jego części skutkującym martwicą fragmentu mięśnia. Dzieje się tak zwykle z powodu powstającego na blaszce miażdżycowej zakrzepu, który nagle ogranicza drożność tętnicy wieńcowej. Wówczas krew nie dostarcza wystarczającej ilości tlenu do serca i ma miejsce niedotlenienie fragmentu mięśnia sercowego.

Zawał serca częściej występuje u osób z tzw. czynnikami ryzyka, do których zaliczamy: palenie papierosów, nadciśnienie tętnicze, cukrzycę, podwyższony cholesterol, występowanie zawału u członków rodziny.

Nadciśnienie tętnicze a cukrzyca

Nadciśnienie tętnicze często towarzyszy obu typom cukrzycy. Statystycznie 30% diabetyków typu 1 i aż 70% diabetyków typu 2 cierpi na nadciśnienie tętnicze. Objawami cukrzycy są: zwiększone pragnienie, zwiększone łaknienie, częste oddawanie moczu, zwiększona senność, nawracające zakażenia dróg moczowych, możliwa utrata masy ciała.

Nieleczone nadciśnienie może przyspieszać lub nasilać powikłania cukrzycy.

Choroba wieńcowa

Choroba wieńcowa nazywana jest także chorobą niedokrwienną serca, dławicą piersiową lub dusznicą bolesną. Na skutek odkładania się złogów cholesterolu, powstają blaszki miażdżycowe, które zwężają światło naczyń wieńcowych i upośledzają dopływ ważnych substancji do serca. Niedostateczne zaopatrzenie komórek mięśnia sercowego w tlen i substancje odżywcze wywołuje objawy choroby wieńcowej. a całkowita blokada tętnicy wieńcowej powoduje powstanie zawału serca, który może zakończyć się zgonem.

Jednym z najważniejszych czynników ryzyka wystąpienia choroby wieńcowej jest zbyt wysokie ciśnienie tętnicze krwi, które przyspiesza progresję zmian miażdżycowych i nasila niedokrwienie mięśnia sercowego.

Kampania MMM19

Prawidłowe ciśnienie tętnicze, mierzone w domu, nie powinno przekraczać wartości 135/85 mmHg, a w gabinecie lekarskim 140/90mmHg. Ciśnienie powinno się mierzyć przynajmniej raz w roku, a teraz będzie ku temu wyjątkowa okazja. Maj jest bowiem miesiącem mierzenia ciśnienia tętniczego krwi w Polsce i na świecie. W kampanii bierze udział ponad sto krajów. 

Międzynarodowe Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego organizuje w miesiącu maju badanie May Measurement Month 2019 - czyli w Polsce: Maj Miesiącem Mierzenia ciśnienia tętniczego (MMM19). Pomiary ciśnienia tętniczego prowadzone będą w całej Polsce - w PLACÓWKACH MEDYCZNYCH, PLACÓWKACH LABORATORYJNYCH oraz w największych APTEKACH I SKLEPACH MEDYCZNYCH biorących udział w kampanii, czyli oznaczonych specjalnym plakatem. 

Badanie MMM19 ma na celu zwrócenie uwagi na ważną kwestię, jaką jest właściwa wysokość ciśnienia tętniczego krwi.

Jak leczyć nadciśnienie tętnicze? Dowiesz się tego z filmu: