Badanie kreatyniny z surowicy krwi informuje o kumulacji metabolitów, zatruciu organizmu toksynami i poważnych chorobach nerek. Ten parzysty narząd układu moczowo-płciowego odpowiedzialny jest za wydalanie, utrzymanie homeostazy, a także produkcję i degradację hormonów. Dzięki sprawdzeniu poziomu kreatyniny można szybko stwierdzić, czy nerki działają poprawnie – jej stężenie oznacza się zarówno we krwi, jak i moczu.

Kreatynina – co to jest?

Kreatynina to związek organiczny wytwarzany głównie w mięśniach. Następnie z nich przedostaje się do krwi, po czym wraz z nią trafia do kłębuszków nerkowych. W nerkach kreatynina jest filtrowana, by ostatecznie organizm wydalił ją wraz z moczem. Tak wygląda ta droga u zdrowej osoby. Jeśli nerki nie pracują prawidłowo, poziom kreatyniny we krwi wzrasta. Sam w sobie nie jest niebezpieczny, jednak to sygnał, że praca nerek jest zaburzona i w organizmie mogą gromadzić się inne, szkodliwe substancje. Dlatego też badanie kreatyniny z surowicy krwi pomoże skutecznie ocenić, czy nerki funkcjonują prawidłowo.

Zobacz też: Objaw Goldflama przy schorzeniach nerek. Co znaczy, gdy jest dodatni?

Badanie kreatyniny – po co sprawdzać poziom?

Badanie kreatyniny nierzadko jest wykonywane profilaktycznie, w celu oceny pracy nerek. Często przeprowadza się je także u osób chorujących na nerki – w przewlekłej chorobie nerek (PChN), u osób wymagających stałych dializ lub aby ocenić uszkodzenia narządu przy ostrej niewydolności nerek (ONN). Ponadto kreatynina wymaga oznaczenia u osób z niewydolnością serca, trzustki i wątroby – dzięki badaniu można sprawdzić, czy doszło także do uszkodzenia nerek.

Poziom kreatyniny w surowicy krwi sprawdza się też przed zabiegami operacyjnymi, np. chirurgii ogólnej i naczyniowej, a także przed zabiegami kardiochirurgicznymi.

Badanie kreatyniny wykonywane jest również przed badaniami diagnostycznymi wymagającymi podania kontrastu, a więc: rezonansem magnetycznym, tomografią komputerową, koronarografią i arteriografią.

Dodatkowo, dzięki stężeniu kreatyniny można obliczyć wskaźnik współczynnik przesączania kłębuszkowego (ang. glomerular filtration rate – GFR). Wskaźnik filtracji kłębuszkowej stanowi podstawowe kryterium oceny stopnia zaawansowania przewlekłej niewydolności nerek.

Zobacz też: Usunięcie nerki -wskazania, dieta i życie bez jednej nerki

Badanie kreatyniny na czczo? Przygotowanie do badania

Jeśli lekarz zlecił ci badanie kreatyniny, musisz wiedzieć, jak należy się do niego przygotować. Oto podstawowe zasady:

• należy być na czczo – minimum 8 godzin od ostatniego posiłku i picia,
  
• dzień wcześniej nie należy podejmować aktywności fizycznej,
  
• jeśli wykonywane jest przed badaniem diagnostycznym z kontrastem, należy wykonać je nie wcześniej niż 7 dni przed badaniem.
  

Badanie kreatyniny z surowicy krwi wykonywane jest poprzez pobranie krwi z żyły łokciowej.

Na wynik oczekuje się minimum 1 dzień (zależnie od laboratorium).

Kreatynina w surowicy – norma

Norma stężenia kreatyniny jest zależna od laboratorium, w którym zostało wykonane badanie, a także od metody pomiaru. Co więcej, na poziom kreatyniny w surowicy krwi wpływa masa mięśniowa – u osób z większą masą mięśni stężenie kreatyniny będzie wyższe, ale nie oznacza to stanu chorobowego. Tym samym na wynik badania będzie miała również wpływ masa ciała – u mężczyzn poziom kreatyniny z reguły jest wyższy niż u kobiet. Ponadto poziom kreatyniny w surowicy krwi zależny jest także od wieku i niektórych czynników zdrowotnych, takich jak ciąża czy amputacja kończyny. Dlatego, aby dokonać prawidłowej interpretacji wyników, należy udać się do specjalisty, który na podstawie wiedzy medycznej oceni stężenie kreatyniny we krwi.

Podwyższona lub niska kreatynina – co to oznacza?

Jeśli w wykonanym badaniu kreatyniny na czczo wynik wskazuje jej podwyższony poziom, może to oznaczać niewłaściwą pracę nerek. Nie powinno to budzić paniki, gdyż wysokie stężenie samo w sobie nie jest niebezpieczne – może jednak oznaczać, że w organizmie znajdują się niebezpieczne substancje, dlatego należy wykonać kolejne badania diagnostyczne.

Podwyższona kreatynina w surowicy krwi może oznaczać ostrą niewydolność nerek bądź przewlekłą chorobę nerek. Aby dokładnie ocenić fazę choroby nerek, należy dokonać analizy na podstawie wartości GFR. Wyróżniamy 5 faz choroby, wymieniając od najlżejszej postaci: choroba nerek z prawidłowym GFR, PChN wczesna, PChN w stopniu umiarkowanym, ciężka postać PChN, schyłkowa postać PChN. Ponadto wzrost poziom kreatyniny może wskazywać, że jest to kwasica ketonowa, może być także związany z zażywanymi lekami bądź spożyciem gotowanego mięsa.

Za niska kreatynina (niska, poniżej normy) w surowicy krwi może oznaczać zanik mięśni, niedożywienie, wyniszczającą chorobę wątroby. Znacznie obniżone stężenie kreatyniny występuje też u osób z małą masą mięśniową, będących na restrykcyjnej diecie (głodówki), u kobiet w ciąży, a także u chorych przyjmujących leki sterydowe (głównie działające przeciwalergicznie i przeciwzapalnie) oraz moczopędne.

Niski poziom kreatyny wskazuje na prawidłową pracę nerek. Dlatego, jeśli badanie kreatyniny wykazuje prawidłowe, mieszczące się w normie stężenie, oznacza to, że organizm funkcjonuje prawidłowo.