Otyłość to niebezpieczna choroba cywilizacyjna, której nadano status epidemii. Z powodu nadwagi lub otyłości w Polsce cierpi już co piąte dziecko. Nieleczone problemy z wagą mogą prowadzić do wielu powikłań, w tym śmiertelnych chorób. Jak temu zapobiec?

Czytaj też:

• Operacja bariatryczna u dziecka. Kiedy należy ją wykonać
  
• Pandemia może zwiększyć problem otyłości u dzieci
• Otyłość brzuszna u dzieci - skąd się bierze?
  

Otyłość dzieci w Polsce - skala problemu

Światowa Organizacja Zdrowia podaje, że w ciągu ostatnich 20 lat trzykrotnie wzrosła liczba dzieci z nadwagą w Polsce.

 Aż 18 proc. jedenastolatków i dwunastolatków ma nadwagę, a ponad 3 proc. jest otyłych. Nadmierna masa ciała występuje u ponad 15 proc. dziewczynek i aż u 30 proc. chłopców. 

Początki otyłości u dzieci. Jak wyglądają?

Otyłość prosta zaczyna się tak naprawdę w wieku niemowlęcym. Ilość komórek tłuszczowych, które wytwarzamy do 3 roku życia już pozostaje. Jeżeli dziecko w tym pierwszym okresie swojego życia będzie miało nadwagę, ufundujemy mu problem na całe życie

– wyjaśnia dr Anna Łukaszewska, kierownik Oddziału Dziennego Rehabilitacji Narządu Ruchu IPCZD

Problem otyłości wśród dzieci to jest problem rodziców

- dodaje ekspertka.

Błędy w diecie dziecka, które prowadzą do otyłości

Dieta małych dzieci układana przez rodziców często składa się z dużej ilości soków, słodkich deserków, posiłków ze słoików oraz kaszek. Rodzice bardzo chętnie je dosalają i dosładzają.

Z wiekiem nawyki żywieniowe się zmieniają – wcale nie na lepsze. Dzieci jedzą posiłki o nieregularnych porach i zapominają o śniadaniach. Powszechne jest jedzenie dwóch obiadów – jednego w szkole, a drugiego w domu. Pomiędzy nimi często pojawiają się słodkie i wysokokaloryczne przekąski.

Polskie dzieci jedzą za często, za dużo, zbyt wiele cukru, soli i białka

– wylicza dr Anna Łukaszewska.

Jeszcze niedawno winę za otyłość u dzieci zrzucano na zbyt łatwy dostęp do śmieciowego jedzenia. Na celowniku znalazły się sklepiki szkolne. Tak zwana ustawa antyfastfoodowa zakazała sprzedawania w nich między innymi chipsów, pączków, drożdżówek, a nawet kawy.

Już rok później została złagodzona i drożdżówki znowu stały się legalne. Rozporządzenie nadal zabrania jednak sprzedaży wyrobów z ciasta głęboko mrożonego. Ściśle określono też ile cukru, soli i tłuszczu mogą zawierać produkty, które dzieci kupują w szkołach. Niestety, jak wykazały kontrole, z przestrzeganiem tych przepisów bywa różnie.

Głównym problemem są słodkie napoje

– podkreśla Alicja Syc, dietetyk w Klinice Pediatrii Żywienia i Chorób Metabolicznych IPCZD.

Najczęstszymi przyczynami otyłości u dzieci są:

• złe nawyki żywieniowe
• niska aktywność fizyczna
• mała ilość snu
• stres
• uwarunkowania genetyczne
• problemy hormonalne
• schorzenia psychiczne

Czym grozi nieleczona otyłość u dzieci?

Dzieci z otyłością są przede wszystkim obarczone zwiększonym ryzykiem przedwczesnej śmierci związanej z chorobami serca.

Cukrzyca, nowotwory i niealkoholowe stłuszczenie wątroby to tylko kilka z całego wachlarza schorzeń, które mogą dotknąć osoby z nadwagą i otyłością.

Jakość życia dzieci z otyłością jest niska. Mają one znacznie trudniejsze relacje z rówieśnikami. Należą do grupy bardziej dyskryminowanych niż dzieci z niepełnosprawnością ruchową. Niepełnosprawność ruchowa budzi u rówieśników chęć pomocy, czego nie ma w stosunku do dzieci z otyłością

– mówi dr Anna Łukaszewska.

Ekspertka zauważa też, że otyłe dzieci mają później dużo gorszy start w życiu dorosłym, znacznie trudniej jest im zdobyć dobrą pracę i się w niej utrzymać.

Operacje bariatryczne u dzieci

Leczenie zachowawcze i operacje bariatryczne to dwa najczęściej stosowane sposoby walki z otyłością u dzieci.

Należy jednak pamiętać, że leczenie zachowawcze jest skuteczne tylko w początkowych fazach choroby. Zmiana nawyków żywieniowych i regularna aktywność fizyczna to jego fundamenty, które mogą być niewystarczające u dzieci z otyłością II czy III stopnia.

Operacje bariatryczne zarezerwowane są dla dzieci, które przekroczyły pewną ilość kilogramów i prawidłowy wskaźnik BMI. Wiemy, że im żadne metody zachowawcze nie pomogą

– wyjaśnia lek. Dominika Smyczek z Górnośląskiego Centrum Zdrowia Dziecka w Katowicach.

Do operacji bariatrycznych kwalifikowane są osoby z zaawansowanymi stadiami otyłości. Najczęściej wykonuje się zabieg zmniejszania żołądka lub zakłada by-pass żołądkowy.

Zabieg zmniejszenia żołądka polega na usunięciu bezpowrotnie około 80% żołądka

– wyjaśnia dr hab. n. med. Paweł Matusik z Górnośląskiego Centrum Zdrowia Dziecka w Katowicach.

Centrum Zdrowia Dziecka jest jednym z niewielu miejsc w Polsce, w którym leczone są nie tylko powikłania otyłości dziecięcej, ale także sama otyłość. Od niedawna placówka organizuje turnusy odchudzające dla dzieci z tym problemem.

Nadwaga w statystykach

Aż 80% polskich dzieci prowadzi siedzący tryb życia. Jedynie co piąte dziecko w ciągu dnia jest aktywne fizycznie przez minimum godzinę, a mniej niż 20% uczestniczy w zorganizowanych zajęciach sportowych.

- Z badań wynika, że około 22 milionów Polaków choruje na otyłość. Jest to najczęściej występująca choroba w naszym kraju – mówi prof. dr hab. n. med. Mariusz Wyleżoł, chirurg bariatra.

Ponadto tylko 40% małych dzieci w Polsce jest karmionych zgodnie z zaleceniami ekspertów. Skutkiem tego jest zbyt wysoka masa ciała aż u 18% dzieci w wieku do 3 lat. Wśród nich 7% ma nadwagę, a blisko 3% choruje na otyłość.

Zapobieganie otyłości u dzieci

Dzieci, które cierpią z powodu otyłości, często wkraczają z tą chorobą w dorosłe życie. W niewielu przypadkach udaje się zapobiec jej rozwojowi, a w późniejszych etapach życia bardzo ciężko jest zrzucić nadmiar kilogramów.

Niezwykle ważne jest zatem dbanie o zdrowie dziecka już od pierwszych jego dni. Obowiązek ten leży po stronie rodziców. To oni powinni pamiętać o odpowiedniej ilości posiłków, zapewniać dostęp do zdrowych produktów i motywować do aktywnego trybu życia.

Otyłość u dziecka to złożony problem, którego nie można ignorować. Konsekwencje mogą być śmiertelnie niebezpieczne dla zdrowia fizycznego i psychicznego.

Jak wygląda leczenie dzieci z otyłością? Dowiesz się tego z fragmentu programu Bez tabu, który można oglądać na antenie Discovery life!