Nadciśnienie tętnicze to podwyższone ciśnienie krwi w tętnicach. Prawidłowe ciśnienie w spoczynku wynosi mniej niż 140 na mniej niż 90. Norma ta jest taka sama dla osób młodych i starszych.
Zazwyczaj ciśnienie mierzone jest na obwodowych dużych naczyniach tętniczych, zwykle na tętnicy ramiennej. Podaje się zawsze dwie wartości ciśnienia tętniczego, nazywane prawidłowo: ciśnieniem skurczowym i rozkurczowym.
Ciśnienie skurczowe odzwierciedla wielkość ciśnienia zmierzonego podczas skurczu serca (to tak zwane „górne” ciśnienie). Z kolei ciśnienie rozkurczowe powinno być niższe - kiedy serce jest w stanie rozkurczu krew nadal przepływa przez naczynia tyle, że wolniej.
Polskie Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego (PTNT) oraz Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) podaje 6 kryteriów klasyfikacji ciśnienia tętniczego u osób dorosłych:
- ciśnienie optymalne – mniej jak 120/80 mm Hg,
- ciśnienie prawidłowe – 120/80 mm Hg,
- ciśnienie wysokie prawidłowe – 130/85 mm Hg,
- nadciśnienie tętnicze łagodne – 140/90 mm Hg,
- nadciśnienie tętnicze umiarkowane – 160/100 mm Hg,
- nadciśnienie tętnicze ciężkie – więcej niż 180/110 mm Hg.
Zbyt wysokie ciśnienie może skutkować zawrotami głowy, jej bólem oraz uczuciem osłabienia organizmu i dusznością (zwłaszcza po wysiłku fizycznym). Pozostałe niecharakterystyczne objawy nadciśnienia to: problemy ze snem, przyspieszenie pracy serca, ból w klatce piersiowej, pogorszenie widzenia, szum w uszach, wymioty i nudności nadpotliwość, uczucie niepokoju.
Zwykle nadciśnienie tętnicze nie daje żadnych objawów, a jeśli już, to wspomniane wyżej objawy mogą zostać przez chorego zbagatelizowane. W końcu wiele chorób tak się właśnie objawia - od zwykłego przemęczenia czy przeziębienia począwszy. Jedynym skutecznym sposobem na wykrycie wysokiego ciśnienia są regularne pomiary. Powinno się je wykonywać przynajmniej raz do roku w gabinecie lekarskim.
UWAGA!
Pomiary ciśnienia w gabinecie lekarskim, szpitalu, mimo że wykonywane są przez wykwalifikowany personel, również mogą być obarczone sporym błędem, z uwagi na stosunkowo często występującą wśród pacjentów tzw. reakcję białego fartucha – czyli podwyższone wartości ciśnienia tętniczego przy pierwszym pomiarze. Wraz z kolejnymi pomiarami zazwyczaj ciśnienie obniża się. Jest to sytuacja związana z pewnym napięciem emocjonalnym towarzyszącym wizycie u lekarza czy oczekiwaniem na wynik badania. U około 20% pacjentów reakcja ta ma charakter utrwalony i podwyższone ciśnienie utrzymuje się zawsze podczas wizyty u lekarza, natomiast poza gabinetem, jak wynika z relacji pacjentów, ciśnienie jest prawidłowe. Mówimy wtedy o „nadciśnieniu białego fartucha”. Lekarz może potwierdzić lub wykluczyć nadciśnienie białego fartucha, zlecając wykonanie 24-godzinnego monitorowania ciśnienia tętniczego (tzw. holter ciśnieniowy).
Fot: chde
Co wywołuje nadciśnienie?
W ponad 9 na 10 przypadków nie udaje się ustalić przyczyny zbyt wysokiego ciśnienia tętniczego. Nadciśnienie o nieustalonej przyczynie określa się mianem nadciśnienia pierwotnego lub samoistnego. W tych przypadkach za rozwój nadciśnienia częściowo odpowiedzialne mogą być czynniki rodzinne lub związane z trybem życia:
- nadmierne spożycie soli
- używki: papierosy, alkohol
- otyłość
- brak aktywności fizycznej
- niewłaściwa dieta (niskie spożycie owoców i warzyw, duża ilość żywności wysoko przetworzonej w menu), a co za tym idzie wysoki poziom cholesterolu
- uwarunkowania genetyczne
Z kolei nadciśnienie tętnicze, którego przyczyna jest znana, nazywane jest nadciśnieniem tętniczym wtórnym i mogą je powodować m. in:
- obturacyjny bezdech senny
- ciąża
- zażywane leki (m. in. doustna antykoncepcja, niesteroidowe leki przeciwzapalne)
- choroby nerek
- nadczynność tarczycy
- cukrzyca
MMM18
Międzynarodowe Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego organizuje w miesiącu maju kampanię May Measurement Month 2018 - czyli w Polsce: Maj Miesiącem Mierzenia ciśnienia tętniczego (MMM18). Ponieważ jedyną skuteczną metodą na szybkie wykrycie nadciśnienia oraz podjęcie leczenia są regularne badania, to w ramach kampanii w miesiącu maju będzie można za darmo zmierzyć ciśnienie oraz częstość akcji serca w oznaczonych specjalnymi plakatami placówkach. Kampania ma na celu zwrócenie uwagi na problem jakim jest nadciśnienie oraz zachęcenie społeczeństwa do częstszych i regularnych badań.
Podobna kampania odbyła się w 2017 roku i dzięki zaangażowaniu 100 krajów wzięło w niej udział 1,2 mln osób na całym świecie, z czego około 6 tys. w samej Polsce. W tym roku nie będzie ograniczeń jeśli chodzi o parametry zdrowotne, chociaż idealnie byłoby dla organizatorów, gdyby pacjenci przez ostatni rok nie mierzyli swojego ciśnienia. Jednak do udziału w badaniu zaproszeni są wszyscy.
Jak rozpoznać nadciśnienie tętnicze? Dowiesz się tego z filmu:
Źródło:
1. Barbara Wizner, Poradnik dla chorego z nadciśnieniem tętniczym