Tak duże obostrzenia dotyczące przyjmowania antybiotyków w ciąży nie zawsze wynikają z potwierdzonych zagrożeń, ale z braku klinicznych dowodów na to, czy jest to bezpieczne. Ze względu na to, że antybiotyki są często jedynym dostępnym środkiem ratowania matki i dziecka przed groźnymi powikłaniami infekcji, zostały one dobrze przebadane pod tym kątem i wiadomo, które z nich są dozwolone podczas ciąży.

Antybiotyk w ciąży – ogólne wskazania do stosowania

Antybiotyki to leki zabijające bakterie. Należy pamiętać, że wiele infekcji jest wywołanych innymi czynnikami chorobotwórczymi – wirusami, grzybami, pasożytami lub alergenami. Przyjmowanie antybiotyku bez potwierdzenia, że dolegliwości wywołane są zakażeniem bakteryjnymi, nie tylko nie pomoże się wyleczyć, ale wręcz pogorszy sytuację – zabija on bowiem florę jelitową i obniża swoistą odporność organizmu na różnego rodzaju patogeny.

Zobacz także: Najczęstsze choroby bakteryjne człowieka – przyczyny, objawy i leczenie

Antybiotyki w ciąży należy więc stosować tylko mając całkowitą pewność, że u kobiety występuje infekcja bakteryjna, o czym świadczą:

• przedłużający się stan podgorączkowy,
• wyniki badań z krwi – podniesione CRP (powyżej 100 mg/l),
• bakterie wyhodowane z posiewu (najczęściej z próbki moczu lub wymazu gardła).

W przypadku lżejszych infekcji bakteryjnych lekarz może zadecydować o bezpieczniejszym dla płodu leczeniu objawowym i stosowaniu środków naturalnych i podnoszących odporność lub skorzystaniu z lżejszych chemioterapeutyków, które nie są antybiotykami – na przykład popularnej w przypadku zakażeń dróg moczowych furaginy.

Jak leczyć przeziębienie w ciąży? Dowiesz się tego z filmu:

Antybiotyki przed ciążą

Stosowanie antybiotyków zawsze obniża odporność organizmu i wpływa destrukcyjnie na florę jelitową. Przyjmowanie ich w okresie starania się o dziecko nie jest przeciwwskazane. Warto jednak przez jakiś czas po jego braniu uważać, aby się nie przeziębić i nie zarazić inną infekcją oraz przyjmować probiotyki. Sama ciąża sprzyja infekcjom intymnym, szczególnie grzybiczym, a przejście przez antybiotykoterapię dodatkowo zwiększa ryzyko ich wystąpienia. Dlatego kobieta starająca się o dziecko po leczeniu powinna przyjmować probiotyki przez parę tygodni.

Antybiotyki w pierwszych dniach ciąży

Zdarza się, że kobieta przyjmuje antybiotyk w pierwszych dniach ciąży, ponieważ nie jest jej świadoma. W takim wypadku powinno się zachować spokój, gdyż przez pierwsze 2 tygodnie większość szkodliwych substancji (również alkohol czy papierosy) nie dociera bezpośrednio do zarodka. Jeżeli ciąża będzie się rozwijać prawidłowo, nie ma powodu do obaw, że antybiotyk zaszkodzi dziecku na późniejszym etapie. W miarę możliwości warto jednak zapobiegać takim sytuacjom, gdyż nie ma dokładnych danych na temat tego, jak może działać antybiotyk w pierwszych dniach ciąży.

Zobacz film i sprawdź czy antybiotyki mają wpływ na płodność? 

Antybiotyki bezpieczne w ciąży

Istnieje wiele infekcji bakteryjnych, przy których należy niezwłocznie włączyć leczenie antybiotykami podczas ciąży. Czasem nawet stosuje się wysokie dawki lub konieczna jest hospitalizacja. Warto pamiętać, że takie decyzje świadczą o tym, że leczenie zagraża dziecku o wiele mniej niż rozwijająca się infekcja.

Najmniej antybiotyków można przyjmować w I trymestrze ciąży, kiedy kształtuje się jeszcze układ nerwowy dziecka, ale w II i III trymestrze lekarz ma już o wiele większy wybór środków zaradczych.

Leczenie powinno się zawsze rozpocząć od wykonania posiewu z antybiogramem, tak aby ciężarna kobieta przyjęła najbardziej skuteczne w jej przypadku leki.

Antybiotyki dozwolone w ciąży to: penicylina i amoksycylina, cefalosporyna, erytromycyna, azytromycyna, ampicylina, klindamycyna, piperacylina, cefuroksym, spiramycyna, furazydyna, klotrimazol, cefaklor, cefadroksyl i metronidazol (po I trymestrze).

Skutki stosowania niedozwolonych antybiotyków w ciąży

Niektóre antybiotyki mają udowodnione działanie teratogenne, a więc mogą wywołać śmierć płodu, przedwczesny poród lub poważne wady rozwojowe.

W ciąży nie powinno się stosować:

• chloramfenikolu,
• streptomycyny,
• kanamycyny,
• wszystkich leków z grupy tetracyklin,
• antybiotyków z grupy sulfonamidów.

Antybiotyki a naturalne sposoby leczenia w ciąży

Wiele osób obawiając się szkodliwego wpływu antybiotyków na rozwijający się płód, próbuje sięgać po naturalne sposoby leczenia. Należy jednak pamiętać, że substancje lecznicze zawarte w ziołach mogą być równie szkodliwe dla dziecka, a większość z nich nie jest przebadanych. Naturalne antybiotyki, które można bezpiecznie stosować w ciąży to czosnek, propolis oraz cebula.

Jak bezpiecznie przyjmować antybiotyki? Dowiesz się z tego filmu:

Ciąża po antybiotyku

Panuje przekonanie, że podczas brania antybiotyku łatwiej zajść w nieplanowaną ciążę. Może być ono związane z tym, że czasami przyjmowanie leków tego typu prowadzi do rozregulowania cyklu miesięcznego. Większość antybiotyków osłabia działanie antykoncepcji hormonalnej, dlatego o okresie ich brania warto dodatkowo sięgnąć po prezerwatywy.

Jaki probiotyk w ciąży przy antybiotyku

Najczęściej polecanymi probiotykami o udowodnionym działaniu są te zawierające odpowiednią ilość bakterii ze szczepu Lactobacillus GG, na przykład Dicoflor lub Enterol.

Bibliografia:

1.Sieroszewki, P., Bober, Ł. i Kłosiński, W., Zakażenia podczas ciąży, “Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia”, tom 5, zeszyt 2, 65-84, 2012.

2.http://www.antybiotyki.edu.pl/