Adopcja dziecka z Afryki czy Azji jest w Polsce rzadkością. Częściej dochodzi do przysposobienia polskich dzieci przez rodziny z innych krajów. Przepisy polskiego prawa i konwencje międzynarodowe zezwalają jednak na taką procedurę. W związku ze wzrostem standardu życia obywateli Rzeczypospolitej coraz chętniej rozważają oni włączenie do rodziny dzieci z krajów, w których te mają niewielkie szanse na spokojne, dostatnie dzieciństwo.

Podstawowe zasady adopcji dziecka z zagranicy

Najważniejsze zasady obowiązujące przy adopcji dziecka określa polski kodeks rodzinny i opiekuńczy. Podstawowym celem przysposobienia jest oczywiście zapewnienie środowiska rodzinnego małoletniemu, który z jakichś względów został pozbawiony opieki biologicznych rodziców. Jeśli rodzice żyją, nie zabiera się im władzy rodzicielskiej. Muszą wówczas wyrazić zgodę na adopcję swojego dziecka. Przysposobić je może każda osoba, która ma pełną zdolność do czynności prawnych, a jej kwalifikacje osobiste do roli rodzica zostaną pozytywnie ocenione przez ośrodek adopcyjny. Wspólne przysposobienie możliwe jest jednak tylko w przypadku małżeństw.

Zgodnie z prawem rodzinnym adopcja musi odbyć się z uwzględnieniem najlepszego interesu dziecka. Przysposobić można jedynie osobę niepełnoletnią. Jeśli procedura ma dotyczyć dziecka, które ukończyło 13 lat, wymagana jest jego zgoda. Ustanowiona sądownie adopcja ma trwały skutek polegający na utworzeniu pomiędzy przysposabiającym a małoletnim takiego samego stosunku prawnego, jaki zachodzi pomiędzy rodzicami a ich biologicznymi dziećmi. Adopcja dziecka „na odległość” wiąże się z większa liczbą wymogów. Do podstawowych należy zgoda odpowiednich organów obu państw na przysposobienie. Dziecko musi mieć także zagwarantowaną zgodę na wyjazd z ojczyzny i stały pobyt w Polsce. Poszczególne państwa indywidualnie określają wymogi co do wieku rodziców, ich stanu cywilnego czy statusu materialnego.

Gdzie skierować się, by adoptować dziecko z zagranicy?

Pośrednikiem w procedurze adopcji dziecka z zagranicy, a konkretnie z kraju będącego stroną konwencji haskiej o ochronie dzieci i współpracy w dziedzinie przysposobienia międzynarodowego z dnia 29 maja 1993 roku, może być wyłącznie jeden z dwóch ośrodków wyznaczonych przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS) na mocy obwieszczenia z dnia 13 stycznia 2017 r. Są to:

• Katolicki Ośrodek Adopcyjny przy ul. Grochowskiej 194/196 w Warszawie,
• Diecezjalny Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy Centrum Służby Rodzinie i Życiu w Sosnowcu przy ul. Skautów 1.

Ośrodki te czuwają nad przeprowadzeniem procedury adopcyjnej zgodnie z zasadami konwencji haskiej oraz przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. By ją podjąć, nie trzeba jednak zgłaszać się bezpośrednio do wyżej wymienionych placówek. Wystarczy udać się do ośrodka adopcyjnego w swoim województwie, który zgromadzi niezbędne dokumenty, przygotuje kandydatów na rodziców do procesu adopcyjnego i dopiero wówczas skieruje ich do Warszawy lub Sosnowca. Po pomyślnej kwalifikacji dokumentacja trafia do Departamentu Polityki Rodzinnej w MRPiPS. Ten kontaktuje się z organem centralnym do spraw adopcji w państwie, którego obywatel ma zostać przysposobiony. Procedura kontynuowana jest przy współpracy obu ośrodków i kończy się orzeczeniem polskiego sądu rodzinnego.

MRPiPS nie angażuje się w przysposobienie dziecka, które nie pochodzi z państwa będącego stroną konwencji haskiej (dotyczy to np. adopcji dziecka z Ukrainy). Wówczas procedura odbywa się zgodnie z przepisami adopcyjnymi ojczystego kraju dziecka. Potencjalni rodzice muszą udać się do tego kraju lub zwrócić się do lokalnego ośrodka, który podejmie się poprowadzenia ich sprawy. Nie ma wymogu potwierdzania orzeczenia adopcji w polskim sądzie.

Czy problemy z zajściem w ciąże mają wpływ na wychowywanie dziecka? Dowiecie się tego z filmu:

Dokumenty niezbędne do adoptowania dziecka z zagranicy

Kandydaci na rodziców muszą przygotować następujące dokumenty, przełożone przez tłumacza przysięgłego na język urzędowy państwa, z którego pochodzi dziecko oraz odpowiednio uwierzytelnione:

• wniosek do centralnego organu adopcyjnego państwa pochodzenia dziecka o wpisanie na listę rodzin oczekujących na przysposobienie,
• odpisy aktów urodzenia kandydatów,
• odpis aktu małżeństwa,
• zaświadczenie o niekaralności,
• zaświadczenie o zatrudnieniu i dochodach,
• poświadczenie obywatelstwa,
• poświadczenie braku przeciwwskazań do adoptowania w związku ze stanem zdrowia fizycznego i psychicznego,
• wywiad środowiskowy przeprowadzony przez uprawnioną instytucję (obejmuje kwestię warunków mieszkaniowych, osobowości kandydatów na rodziców, ich motywacji do adopcji itp.),
• wystawiona imiennie na wnioskodawców zgoda polskiego centralnego organu adopcyjnego na przywiezienie dziecka do kraju.

Koszty sporządzenia wyżej wymienionej dokumentacji ponoszą kandydaci na rodziców adopcyjnych. Proces przysposobienia dziecka trwa od kilku miesięcy do kilku lat.

Bibliografia:

1. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r., Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Dz. U. 1964 Nr 9 poz. 59.
2. Adopcja dzieci zza granicy do Polski, https://adopcja.org/adopcja-dzieci-zza-granicy-do-polski/, [dostęp 10 maja 2019].