Płukanie zatok jest zabiegiem, który można wykonać samodzielnie w domu, za pomocą dostępnego bez recepty zestawu do irygacji. Pozwala na pozbycie się nadmiaru zalegającej wydzieliny i zanieczyszczeń. Przed wykonaniem płukania niezbędne jest zapoznanie się z poprawna procedurą, a co ważniejsze – z listą przeciwwskazań.

Płukanie zatok – wskazania

Irygacja zatok jest zabiegiem bezpiecznym i bezbolesnym. Domowe płukanie zatok należy wykonać w przypadku zapalenia zatok lub uciążliwego kataru, który ma podłoże w infekcji lub alergii. Irygacja jest polecana przy odbudowie uszkodzonej bądź wysuszonej śluzówki (np. na skutek ciągłego stosowania niektórych leków donosowych). Może przynieść ulgę osobom, które często przebywają w klimatyzowanych lub nadmiernie ogrzewanych pomieszczeniach, gdzie powietrze jest suche i powoduje podrażnienia. Dobrze jest oczyścić zatoki przed niektórymi zabiegami lub operacjami, o czym z pewnością poinformuje lekarz, ale irygacja jest często wskazana również w terapii po ich wykonaniu.

Należy pamiętać, że płukanie nosa i zatok jest też podstawowym sposobem na zachowanie ich higieny. Niezbędna jest wiedza o wszystkich przeciwwskazaniach, wśród których wymieniane są: całkowita blokada przegrody nosowej, infekcje ucha i nadwrażliwość na chlorek sodu, który znajduje się w preparatach do irygacji.

Zobacz też: Jaki antybiotyk na zatoki?

Jakie są metody leczenia chorych zatok? Zobaczcie:

Zestaw do płukania zatok w domu

Jeżeli nie wiadomo czym płukać zatoki w domu, należy skorzystać z gotowych zestawów, które są obecnie dostępne w każdej aptece. W ich skład wchodzą zazwyczaj specjalna butelka do płukania i saszetki z chlorkiem sodu, których używa się do przygotowania roztworu soli fizjologicznej. Zestaw jest bardzo prosty w użyciu i zawiera wszystkie preparaty już w odpowiednich proporcjach. Jego cena waha się od 100 do 200 zł.

Zestaw do płukania zatok można przygotować też w domu. Powinien zawierać:

• niewielkich rozmiarów butelkę po wodzie mineralnej,
  
• gruszkę do nosa, którą często stosuje się w zabiegach pielęgnacyjnych małych dzieci,
  
• aspirator do nosa,
  
• naczynie z wydłużoną szyjką, do którego często dołączona jest miarka do soli.
  

Do przygotowania płynu do płukania zatok konieczna jest sól np. spożywcza lub morska (czyli chlorek sodu) i letnia przegotowana woda o temperaturze zbliżonej do ciała człowieka (36 do 37°C), w proporcjach pół łyżeczki soli na pół litra wody. Lekarze zalecają jednak, aby zaopatrzyć się w aptece w gotowy roztwór soli fizjologicznej lub tzw. wody morskiej, ponieważ jedynie wtedy można mieć pewność, że jest on sterylny i do zatok nie zostaną wprowadzone niechciane drobnoustroje.

Jak płukać zatoki?

Procedura oczyszczania zatok nie jest skomplikowana. Przede wszystkim trzeba pochylić się nad zlewem i przechylić głowę tak, aby jedno ucho dotykało ramienia – jeden otwór nosa powinien być w tej pozycji skierowany do dołu, a drugi (od którego należy zacząć) ku górze. Butelkę do irygacji (bądź wcześniej przygotowane naczynie) należy wprowadzić do dziurki, uważając, aby nie wepchnąć końcówki zbyt głęboko i rozpocząć delikatne wlewanie preparatu. W trakcie wprowadzania soli fizjologicznej należy wstrzymać oddychanie przez nos i oddychać tylko przez usta. Przy prawidłowo prowadzonej irygacji płyn powinien swobodnie przepłynąć przez nos i zatoki i wypłynąć drugą dziurką. Jeżeli niewielkie ilości przedostają się do ust, nie należy ich połykać, a wypluć. W ten sam sposób należy zająć się drugą dziurką, a po zakończeniu wydmuchać nos i pozbyć się resztek płynu oraz zalegającej wydzieliny.

Jest to najprostszy ze sposobów irygacji. Niektórzy stosują jeszcze inne metody, np. poprzez wlanie wody do nosa i wyplucie jej ustami, a nawet przez nabranie płynu ustami i wydalenie go nosem. Jednak są one dużo trudniejsze i znacznie mniej przyjemne. Poza tym aby wykonać je prawidłowo, niezbędna jest wprawa.

Płukanie należy przerwać, jeżeli odczuwane jest pieczenie, szczypanie, dochodzi do widocznego krwawienia lub pojawia się uczucie wody w uszach.

Zobacz też: Domowe sposoby na zatkane zatoki

Jak odróżnić przewlekły katar od zapalenia zatok? Odpowiedź na filmie:

Płukanie zatok u dzieci

Do płukania zatok u dzieci polecana jest gruszka lub aspirator do nosa. Na rynku dostępne są zestawy i preparaty dedykowane małym dzieciom, chociaż przed wykonaniem zabiegu zawsze należy go skonsultować z pediatrą. W przypadku dzieci ilość roztworu i jego stężenie uzależnione jest od wieku. Irygację zawsze powinna przeprowadzać osoba dorosła, ale zaleca się, aby do 4 roku życia zabieg wykonywał lekarz. U starszego dziecka można prowadzić ten rodzaj pielęgnacji w domu. W przypadku stanów zapalnych płukanie zatok powinno się wykonywać dwa razy dziennie.