C: Prawidłowo zbudowana macica ma kształt lekko spłaszczonej, odwróconej gruszki. Ma ona dwa rogi – ujścia, przez które łączy się z jajowodami. Macica jednorożna ma zaledwie jeden róg i jeden jajowód, drugi może być zupełnie niewykształcony albo pozostawać nierozwinięty (róg szczątkowy).

Jednorożna macica: wadliwa budowa i objawy

Jednorożna macica to wada wrodzona. Powstaje w życiu płodowym na skutek nieprawidłowego rozwoju przewodów Müllera, z których wykształcają się jajowody, macica, górna część pochwy, a u chłopców – przyczepek jądra i łagiewka sterczowa.

W niektórych przypadkach powstaje tzw. róg szczątkowy, który ma postać guza z endometrium wewnątrz. Ten fragment śluzówki macicy podlega cyklowi menstruacyjnemu. Gromadzące się w rogu szczątkowym krew i fragmenty tkanek mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia kobiety, ponieważ nie znajdują ujścia. Tworzą bolesny guz, który może być jedyną oznaką jednorożnej macicy.

W większości przypadków wada ta nie powoduje żadnych dolegliwości i jest wykrywana przypadkiem, np. podczas operacji ginekologicznych. Zauważenie tej nieprawidłowości w przezpochwowym badaniu ultrasonograficznym (USG TV) jest bardzo trudne. Jednorożna macica może zostać wykryta w badaniu USG 3D, podczas histeroskopii oraz dzięki rezonansowi magnetycznemu.

Objawy posiadania jednorożnej macicy pojawiają się dopiero podczas prób zajścia w ciążę. Jest to trudne i może wielokrotnie zakończyć się poronieniem.

Jednorożna macica a zajście w ciążę – problemy z poczęciem

Badania naukowe wykazują, że jednorożna macica utrudnia zajście w ciążę. Wynika to z nieprawidłowej budowy narządów płciowych – brak jednego jajowodu to o połowę mniejsza szansa na dostarczenie dojrzałej komórki jajowej, która mogłaby zostać zapłodniona.

Macica jednorożna powoduje też często (w 22 procent przypadków) nieprawidłowe zagnieżdżenie zapłodnionej komórki jajowej. Powstała w ten sposób ciąża ektopowa może zagrażać życiu kobiety (może być przyczyną krwotoku), dlatego wymaga usunięcia. W wielu przypadkach organizm sam wydala taki zarodek.

Utrzymanie ciąży u kobiet z tą wadą w budowie macicy jest bardzo trudne i przeważnie kończy się poronieniem. Często są to poronienia w pierwszych tygodniach ciąży, które mogą zostać wzięte za prawidłowo występującą miesiączkę. O wiele większym zagrożeniem są poronienia pod koniec pierwszego i w drugim trymestrze ciąży. Kobietom ciężarnym, u których wykryto jednorożną macicę, zwykle zaleca się dużą ostrożność, a nawet leżenie przez cały czas aż do porodu.

Rosnący w jednorożnej macicy płód może doprowadzić do jej pęknięcia. Następstwem tego jest utrata ciąży oraz krwotok zagrażający życiu. Takie zdarzenie jeszcze bardziej obniża szanse na kolejną ciążę, ponieważ może zajść konieczność usunięcia pękniętej macicy. Nawet przy jej opatrzeniu i zachowaniu nie ma pewności, czy jej wydolność została zachowana. Zajście w ciążę i jej donoszenie mogą w przyszłości utrudniać powstałe zrosty i migracja endometrium (endometrioza).

Wpływ posiadania jednorożnej macicy na płód, przebieg porodu

Płód rozwijający się w jednorożnej macicy jest mniejszy, niż wskazywałby na to jego wiek. W związku z małą ilością miejsca do rozwoju masa urodzeniowa i wzrost takiego noworodka mogą być niewielkie. Nie wpływa to jednak na powstawanie u dzieci wad wrodzonych.

Macica jednorożna przeważnie wiąże się z nieprawidłowym ułożeniem dziecka oraz zwiększonym ryzykiem pęknięcia macicy podczas porodu. Dlatego jest wskazaniem do wykonania cesarskiego cięcia. W bardzo wielu przypadkach dochodzi do przedwczesnego porodu.

Leczenie jednorożnej macicy

Jednorożna macica wymaga leczenia, jeśli uniemożliwia zajście w ciążę lub jej donoszenie. Interweniuje się także w przypadku rogu szczątkowego, który transformuje z czasem w bolesny guz. W celu skorygowania wady macicy przeprowadza się operację. Jest ona wykonywana w znieczuleniu ogólnym, często laparoskopowo, co skraca czas rekonwalescencji.

Bibliografia:

1. D. Caserta, M. Mallozzi, C. Meldolesi, P. Bianchi, M. Moscarini, Pregnancy in a unicornuate uterus: a case report, Journal of Medical Case Reports 2014;8:130, doi:10.1186/1752-1947-8-130;

2. P. I. Okonta, H. Abedi, C. Ajuyah, L. Omo-Aghoja, Pregnancy in a noncommunicating rudimentary horn of a unicornuate uterus: a case report, Cases Journal 2009;2:6624, doi:10.1186/1757-1626-2-6624;

3. B. McAvey, S. T. Chasen, 115: Obstetic outcomes with unicornuate uterus, American Journal of Obstetrics & Gynecology, Volume 201, Issue 6, S58;

4. R. Atmaca, A. T. Germen, F. Burak, A. Kafkasli, Acute Abdomen in a Case With Noncommunicating Rudimentary Horn and Unicornuate Uterus, JSLS : Journal of the Society of Laparoendoscopic Surgeons, 2005;9(2):235-237.