O zakażenie rzeżączką nie jest trudno. To częsta choroba weneryczna, którą mogą mieć nawet dzieci. Infekcji najbardziej sprzyjają przygodne kontakty seksualne. Blisko połowa chorych nie zauważa początkowych objawów.

Co to jest rzeżączka?

Rzeżączka jest bakteryjną chorobą weneryczną, która rozwija się w drogach moczowo-płciowych, odbytnicy bądź jamie ustnej – w zależności od drogi zakażenia. Nieleczona rozprzestrzenia się na organy miednicy, prowadząc m.in. do niepłodności. Chorobę tę wywołuje dwoinka rzeżączki (Neisseria gonorrhoeae), czyli gonokok. Do powikłań po rzeżączce należą zapalenie przydatków, jąder i najądrzy, wsierdzia, stawów, okostnej, a nawet opon mózgowo-rdzeniowych. U noworodków gonokoki wywołują rzeżączkowe zapalenie spojówek, a w skrajnych przypadkach – utratę wzroku.

Jak można się zarazić rzeżączką? Przyczyny choroby

Rzeżączka przenosi się przez każdy rodzaj współżycia z osobą zarażoną: pochwowy, analny i oralny. Bakterie dostają się do organizmu przez błony śluzowe dróg moczowych, szyjki macicy, odbytu, gardła lub spojówki, i z pierwotnego miejsca zakażenia przenoszą się w głębsze struktury, Zakażeniem najbardziej zagrożeni są ludzie młodzi, w wieku 15–29 lat, którzy uprawiają seks z różnymi partnerami bez zabezpieczenia mechanicznego. Rzeżączka występuje najczęściej u mężczyzn homoseksualnych.

Rzeżączka – objawy u mężczyzn i u kobiet

O obecności gonokoków w organizmie świadczą rzeżączkowe zapalenie cewki moczowej i rzeżączkowe zapalenie gardła, które dają pierwsze dolegliwości. W przypadku zakażenia przez narządy płciowe pojawiają się ból i pieczenie w czasie oddawania moczu oraz swędzenie odbytu, a stosunki seksualne zaczynają sprawiać ból. Najczęstsze objawy ze strony gardła to silne bóle, trudności z przełykaniem i zaropienie migdałków, ale choroba może też przebiegać bezobjawowo. W wyniku rzeżączki u mężczyzn z cewki moczowej zaczyna wydobywać się ropna wydzielina, a u kobiet występują krwiste bądź żółtawe upławy. Bardzo rzadko, bo w zaledwie 3% przypadków, rzeżączka daje zmiany skórne w postaci krost otoczonych obwódką zapalną na stopach i dłoniach, czyli tzw. guzków rzeżączki. Pojawiają się one przy rozsianym zakażeniu rzeżączkowym.

Rzeżączka – diagnostyka (test PCR, badanie mikroskopowe, hodowla bakteryjna)

Aby rozpoznać i potwierdzić chorobę, trzeba wykonać test na rzeżączkę. Można go zrobić metodą laboratoryjną, przez pobranie wymazu z zainfekowanego miejsca i oddanie go do obserwacji pod mikroskopem. Preparat jest barwiony błękitem metylenowym lub metodą Grama. Skuteczność takiej diagnostyki wynosi ok. 95% w przypadku wystąpienia objawowego zapalenia spojówek czy cewki moczowej. Przewlekła postać choroby oraz jej bezobjawowy przebieg mogą wymagać zastosowania metody hodowli bakteryjnej wymazu. Próbka jest przez 2 dni inkubowana w odpowiedniej temperaturze, w wyniku czego obecne w niej dwoinki rzeżączki zaczynają być widoczne gołym okiem. Rzadko wykonuje się badania na rzeżączkę z krwi, są one skuteczne na najwcześniejszym etapie diagnostyki, kiedy choroba ma jeszcze postać utajoną. Bardzo dużą skuteczność mają za to badania molekularne (testy PCR), które zaleca się zwłaszcza przy rzeżączce odbytu i gardła.

Jak leczyć rzeżączkę?

Leczenie rzeżączki, tak samo jak innych chorób przenoszonych drogą płciową, jest bezpłatne, zarówno w przychodniach rejonowych, jak i w poradniach skórno-wenerologicznych. Choroby nie zwalcza się – tak jak jeszcze do niedawna – penicyliną i jej pochodnymi, gdyż dwoinka rzeżączki uodporniła się na nią. Jeśli nie ma powikłań najczęściej prowadzi się terapię ceftriaksonem i azytromycyną. Antybiotyki na rzeżączkę przyjmuje się doustnie lub domięśniowo. Dodatkowe leki trzeba zażywać, kiedy dojdzie do powikłań, których przy rzeżączce może być wiele. Należą do nich m.in. ostre zapalenie gruczołu krokowego u mężczyzn i zapalenie narządów miednicy mniejszej u kobiet. W przypadku rzeżączki leczenie domowe – ziołami i innymi metodami niekonwencjonalnymi – nie przynosi skutku.

Zobacz także: Śmiertelna choroba weneryczna – kiła. Pierwsze objawy, przyczyny, metody leczenia

Rzeżączka – profilaktyka zakażeń gonokokami

Aby ustrzec się rzeżączki, trzeba eliminować czynniki ryzyka: nie uprawiać przygodnego seksu, zabezpieczać się prezerwatywami, ściśle przestrzegać zasad higieny osobistej, a kiedy stały partner dopuści się zdrady – przeprowadzić badania kontrolne na obecność gonokoków. Bardzo ważne jest też, by po wykryciu bakterii rzeżączki poddać się leczeniu we dwoje, gdyż w przeciwnym razie z pewnością dojdzie do nawrotu choroby.