Asymetria ułożeniowa czy inne nieprawidłowości u noworodków i niemowląt to bardzo złożony problem. Podstawą rozpoznania jest właściwe badanie kliniczne, które wykazuje wszelkie nieprawidłowości pod postacią przykurczów czy ograniczeń ruchomości. Noworodki czy niemowlęta z asymetrią ułożeniową powinny być kierowane do poradni neurologicznej i ortopedycznej.

Asymetria ułożeniowa – na czym polega?

Asymetria ułożeniowa to problem, który obejmuje przede wszystkim noworodki i niemowlęta w pierwszym półroczu życia. Na jej powstawanie może mieć wpływ wiele różnych czynników zewnętrznych, jak również może być to objaw choroby. Po urodzeniu lekarz może mieć bardzo duży problem z oceną i wysunięciem wstępnego rozpoznania względem asymetrii ułożeniowej ciała dziecka. Noworodki mają bowiem wiele przyzwyczajeń z czasu życia płodowego, które z reguły bardzo łatwo i szybko można skorygować.

Badanie asymetrii ułożeniowej u niemowląt i noworodków wymaga dużego doświadczenia. Dziecko w pierwszym półroczu życia nie współpracuje podczas wykonywania badań obrazowych, jak badanie rentgenowskie, nie przyjmie ono również pozycji stojącej, przez co ocena postawy jest bardzo utrudniona. U rodziców niepokój zazwyczaj wzbudza każde odbiegające od ogólnego wyobrażenia ułożenie dziecka. Warto zawsze skonsultować się z lekarzem, czy dana pozycja powinna martwić. Nie każda asymetria ułożeniowa, szczególnie ta wynikająca z ułożenia wewnątrzmacicznego, wymaga specjalnego układania dziecka, badań czy ćwiczeń.

Bardzo trudno o jednoznaczną definicję asymetrii ułożeniowej. Można przyjąć, że jest to różnica pomiędzy lewą a prawą połową ciała i preferencja do układania główki w jedną stronę.

Przyczyny asymetrii ułożeniowej

Najczęstszą przyczyną nieprawidłowego ułożenia dziecka jest asymetria wynikająca z ułożenia dziecka w życiu płodowym. Wtedy jest to asymetria najczęściej korygowalna, szybko ustępująca, niewymagająca interwencji pod postacią ćwiczeń czy specjalistycznych badań. Natomiast zasadniczo asymetrię ułożeniową dzieli się na idiopatyczną, czyli w przypadku której trudno określić przyczynę, jak również symptomatyczną, czyli ułożeniową, która związana jest z jednostką chorobową, taką jak:

• dysplazja stawu biodrowego,
  
• uszkodzenia okołoporodowe pod postacią złamania obojczyka czy uszkodzenia splotu ramiennego,
  
• kręcz szyi,
  
• uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego, w tym niedotlenienie okołoporodowe,
  
• zaburzenia o podłożu genetycznym,
  
• uszkodzenia wzroku lub słuchu.

Sprawdź dziecięce wady postawy i ich rozdaje na filmie:

Asymetria ułożeniowa – diagnostyka

Rozpoznanie asymetrii ułożeniowej u niemowląt jest bardzo trudne. Dlatego każdy lekarz, neonatolog czy pediatra, który uchwyci nieprawidłowości w ułożeniu dziecka, powinien skierować dziecko na szczegółową diagnostykę do neurologa i ortopedy. Tym bardziej taka diagnostyka jest konieczna, jeśli zaobserwuje się opóźnienie w zakresie tzw. kamieni milowych w rozwoju dziecka. Obejmują one:

• utrzymywanie główki w 3. miesiącu życia,
  
• umiejętność stabilnego siedzenia w 8. miesiącu życia,
  
• umiejętność chodzenia w 18. miesiącu życia,
  
• umiejętność skakania w 24. miesiącu życia.
  

Ich brak lub niedorozwój w danym czasie świadczyć może o nieprawidłowościach rozwojowych i wymaga szczegółowej, specjalistycznej diagnostyki. Są przypadki ewidentne, niepozostawiające lekarzowi żadnych wątpliwości co do rozpoznania. Czasami asymetria ułożenia głowy czy ciała jest widoczna od razu po porodzie. Dziecko ma tendencję wtedy do układania główki w jedną stronę. Już na tak wczesnym etapie konieczna jest konsultacja z rehabilitantem, który indywidualnie dobierze ćwiczenia do wykonywania w domu, a także sposób, w jaki układać dziecko, by nie dopuścić do pogłębiania się asymetrii, a wręcz wpływać na jej ustępowanie.

Asymetria ułożeniowa – konsekwencje

Każde niemowlę ze stwierdzoną asymetrią ułożeniową powinno mieć indywidualnie dobrany zestaw ćwiczeń, które wykonuje się z pomocą fizjoterapeuty, jak i samemu w domu. Jeśli noworodek wykazuje tendencję do asymetrii ułożeniowej jako powikłania ułożenia w łonie matki, najczęściej początkowo dba się po prostu o właściwe układanie dziecka w łóżeczku. Bardzo często taka asymetria samoistnie ulega korekcji, jednak jeśli ma określone przyczyny i jest zaniedbana, może już w najmłodszym wieku skutkować zaburzeniem rozwoju fizycznego i osiąganiu kroków milowych w rozwoju.