Ketokonazol jest lekiem będącym pochodną imidazolu o szerokim spektrum działania. Może działać grzybobójczo lub grzybostatycznie, czyli niszczy grzyby lub hamuje ich namnażanie. Różnica działania jest zależna od stężenia ketokonazolu.
Ketokonazol – co to za lek?
Ketokonazol hamuje proces biosyntezy błony komórkowej grzyba, co powoduje zaburzenie przepuszczalności tej błony i obumarcie komórki grzyba. Najbardziej wrażliwe grzyby na ten lek to:
- Histoplasma,
- Paracoccidioides i Coccidioides,
- Cryptococcus,
- Candida,
- Microsporum.
Grzyby typu Aspergillus są mniej wrażliwe na ketokonazol. Rzadko można spotkać się z opornością grzybów na działania ketokonazolu. Z takim zjawiskiem mamy do czynienia głównie w sytuacji, kiedy ketokonazol jest bardzo długo stosowany w leczeniu grzybic, co z czasem generuje oporność na ten związek.
Ketokonazol, jeśli jest stosowany miejscowo, nie ulega wchłonięciu przez skórę. Bardzo dobrze natomiast wchłania się z przewodu pokarmowego po podaniu doustnym. Słabo przenika do ośrodkowego układu nerwowego. Metabolity leku wydalane są z kałem z przewodu pokarmowego, a w niewielkiej części także z moczem.
Grzybica to poważne schorzenie. Zobaczcie, w jakich rodzajach występuje:
Jak podawać ketokonazol?
Ketokonazol podaje się w formie kremu (nizoral) lub jako szampon (zoxin-med., nizax activ, nizoral). Krem zawierający ketokonazol stosuje się raz lub 2 razy dziennie w zależności od nasilenia objawów, aż do ich ustania. Zazwyczaj kuracja trwa kilka dni. Szampon powinno się stosować 2 razy w tygodniu przez miesiąc.
Doustne leki, czyli tabletki z ketokonazolem, zostały wstrzymane i wycofane z obrotu. Okazało się, że ryzyko uszkodzenia wątroby przewyższa korzyści, jakie niesie leczenie tym środkiem. Jest on jednak czasami stosowany poza rejestracją w niektórych przypadkach klinicznych u chorych z zespołem Cushinga. Wprowadzony przez Główny Inspektorat Farmaceutyczny zakaz stosowania doustnego ketokonazolu został więc uchylony, by nie pozbawić określonych pacjentów leczenia.
Wskazania do stosowania ketokonazolu
Krem zawierający ketokonazol jest stosowany w leczeniu grzybicy skóry rąk, stóp czy tułowia. Wykorzystywany jest również w leczeniu łupieżu pstrego czy kandydozy skórnej, czyli dermatoz (chorób skóry), w etiologii których biorą udział grzyby. Szampon zawierający ketokonazol również stosuje się w miejscowym leczeniu, często w profilaktyce łupieżu owłosionej skóry głowy, łupieżu pstrego czy łojotokowego zapalenia skóry. Działa także łagodząco na świąd i nasilenie zmian skórnych.
Kiedy nie należy stosować ketokonazolu?
Jeśli stwierdza się jakąkolwiek nadwrażliwość na składniki preparatu, nie powinno się go dłużej stosować. Nie jest to również związek przeznaczony do oczu. Nie powinno się jednocześnie używać miejscowo ketokonazolu i przyjmować kortykosteroidów. Przed podjęciem leczenia ketokonazolem należy stopniowo odstawić miejscowe glikokortykosteroidy, by uniknąć podrażnienia skóry. Mimo wszystko mogą wystąpić działania uboczne stosowania ketokonazolu po zastosowaniu miejscowym.
Nie przeprowadzono badań dotyczących interakcji miejscowo stosowanego ketokonazolu z innymi lekami. Może wystąpić podrażnienie skóry po miejscowym podaniu ketokonazolu bezpośrednio po długotrwałym, miejscowym leczeniu kortykosteroidami. Aby takiej reakcji uniknąć, wskazane jest stopniowe odstawianie kortykosteroidów przed rozpoczęciem leczenia ketokonazolem. Głównie stosuje się ketokonazol w postaci kremu lub szamponu, dlatego też działania miejscowe związane ze stosowaniem tych preparatów to:
- nasilony świąd,
- suchość skóry,
- wysypka,
- podrażnienie oczu,
- zapalenie mieszków włosowych,
- obrzęk.
U kobiet w ciąży i karmiących piersią ketokonazol podaje się w stanach najwyższej konieczności i wyłącznie w formie miejscowej.