Łuszcząca się skóra u noworodka jest normalnym procesem związanym z rozwojem naskórka i może wystąpić nawet kilka razy w ciągu pierwszego roku życia dziecka. Już kilka dni po porodzie noworodek zaczyna wykazywać tendencję do łuszczenia się szczególnie na rękach, stopach, na twarzy, pod pachami, na zgięciu kolan i łokci. Jest to związane z nagłą zmianą wilgotności jego otoczenia.

Zobacz także:

Jak zwalczyć ciemieniuchę – domowe i specjalistyczne rozwiązania

Sucha skóra głowy u niemowlaka lub starszego dziecka – problem nie tylko estetyczny

Łojotokowe zapalenie skóry u niemowląt – kosmetyki, pielęgnacja

Przyczyny łuszczenia się skóry u noworodka i niemowlaka

Łuszcząca się skóra utrzymuje się nawet do miesiąca od urodzenia. Poporodowe łuszczenie się naskórka jest typowe, ponieważ w ciąży dziecko chronione było przez maź płodową, a ponadto przebywało w środowisku wodnym. Po porodzie nagle znajduje się w innych warunkach zewnętrznych – bardziej suchych i niesprzyjających. Zazwyczaj łuszczenie się mija samoistnie. Zdarzają się jednak przypadki, kiedy sucha, wrażliwa, lekko zaczerwieniona i schodząca skóra jest oznaką czegoś innego.

Kiedy skóra zaczyna się łuszczyć w okolicy czoła dziecka, może to świadczyć o ciemieniusze – łagodnej postaci łojotokowego zapalenia skóry. Choroba pojawia się w miejscach wzmożonej aktywności gruczołów łojowych, np. na owłosionej skórze czy łuku brwi. Widoczna jest w postaci pomarańczowych, żółtych lub białych strupów czy łusek.

Złuszczanie się skóry na kończynach dziecka lub w okolicach brzucha może być efektem reakcji alergicznej na stosowane kosmetyki lub proszek do prania. Pranie ubranek noworodka w silnych detergentach może powodować reakcje uczuleniowe w miejscach kontaktu tkaniny z ciałem. Przy silnych reakcjach alergicznych nawet pościel rodziców czy ich elementu ubioru mogą powodować zmiany skórne. Ponadto za problemem schodzącego naskórka może stać alergia na określony czynnik pokarmowy, najczęściej mleko matki. Przyczyną łuszczącej się skóry, w tym łupieżu, mogą być również infekcje grzybicze. Obserwuje się wówczas uporczywe swędzenie i silne przesuszenie naskórka.

Atopowe zapalenie skóry u noworodka i niemowlaka

Łuszcząca się skóra u małego dziecka może świadczyć o atopowym zapaleniu skóry (AZS). Bardzo rzadko diagnozuje się je u noworodków, gdyż rozwija się zwykle od 2. miesiąca życia. Przyczynami mogą być zarówno czynniki genetyczne, jak i kontakt z powszechnie występującymi alergenami, w tym sierścią zwierząt, określonym pokarmem, pyłkami i roztoczami. Objawami AZS są:

• sucha skóra;

• zmiany rumieniowate;

• drobne pęcherzyki i nadżerki;

• grudki.

Leczenie i pielęgnacja łuszczącej się skóry

Jeżeli pediatra rozpozna atopowe zapalenie skóry, w pierwszej kolejności należy usunąć czynnik, który wywołuje alergię, np. mleko, określone pokarmy. Nie mniej ważna jest pielęgnacja, ponieważ skóra noworodka i niemowlęcia jest wyjątkowo delikatna, wymaga dodatkowego nawilżenia i wzmocnienia bariery lipidowej.

Najlepiej w pielęgnacji suchej i łuszczącej się skóry małych dzieci sprawdzają się kosmetyki wzbogacone w emolienty. Kremy lub balsamy należy aplikować na skórę nawet kilka razy dziennie, w tym przede wszystkim po kąpieli. Ponieważ skóra dziecka z AZS lub innymi chorobami dermatologicznymi jest bardzo delikatna, nie można jej trzeć ręcznikiem, a jedynie odsączać wodę poprzez delikatne przyciskanie ręcznika do skóry. Jeśli stosowanie kremów z emolientami nie jest wystarczające, warto rozważyć kupno kosmetyków wzbogaconych w d-pantenol i alantoinę. Zamiast w standardowe mydło dla dzieci warto zaopatrzyć się w płyny z dodatkiem emulsji emoliacyjnych. Nawilżają skórę malucha już podczas mycia i uzupełniają niedobory dwuwarstwy lipidowej. Każdorazowo kąpiel nie powinna być dłuższa niż 10 minut. Im czas kąpieli się wydłuża, tym skóra ulega większemu wysuszeniu. Poza emolientami dobrze na skórę niemowląt działają specjalistyczne oliwki, które pomagają zmiękczyć i wygładzić skórę. Warto jednak pamiętać, że zarówno kremy, balsamy, jak i oliwki najlepiej jest nakładać na lekko wilgotną lub dopiero co wytartą skórę. Wówczas wchłania ona znacznie więcej produktu.

Naturalne sposoby walki z suchą i łuszczącą się skórą dzieci

Stosowanie odpowiednich kosmetyków przeciwko suchej i łuszczącej się skórze warto wspomagać naturalnymi, domowymi metodami. Zanim jednak wprowadzi się je w życie, należy skonsultować się z pediatrą. Do najpopularniejszych metod zaliczają się:

• letnia kąpiel z dodatkiem kilku kropel oleju lnianego lub oliwy z oliwek;

• przemywanie miejsc łuszczenia się mieszaniną wody i płatków owsianych;

• smarowanie skóry głowy olejem lnianym z niewielkim dodatkiem naturalnego olejku sandałowego.

Budowa i funkcje skory

Bibliografia

1. Lyons J.J., Milner J.D., Stone K.D. (2015). Atopic dermatitis in children: clinical features, pathophysiology, and treatment. Immunology and allergy clinics of North America, 35(1), 161–183.