Pomarańcze to bardzo dobre źródło witamin, minerałów i błonnika. Dostarczają także wielu innych, korzystnych dla ludzkiego organizmu związków – kwasów organicznych, flawonoidów, karotenoidów, terpenów. Dzięki bogactwu wartości odżywczych pomarańcze wykazują silne właściwości antyoksydacyjne i antyseptyczne. Ich spożywanie wzmacnia odporność, pomaga zapobiegać najczęstszym schorzeniom układu sercowo-naczyniowego, przeciwdziała kancerogenezie, usprawnia trawienie (wspomagając przez to odchudzanie), wzmacnia kości, opóźnia procesy starzenia się, wspiera pracę układu nerwowego i poprawia samopoczucie.
Sok pomarańczowy – wartości odżywcze
Świeżo wyciskany sok pomarańczowy zachowuje wiele właściwości owoców. Zawiera wprawdzie niewielkie ilości tych składników odżywczych, które znajdują się w białych błonkach i skórkach pomarańczy (błonnika, flawonoidów, terpenów), ale stanowi skoncentrowaną, łatwo przyswajalną dla organizmu formę cennych substancji obecnych w miąższu.
W 100 g świeżego soku pomarańczowego znajduje się około:
50 mg witaminy C,
60 µg – witaminy A,
0,04 mg – witaminy E,
0,09 mg – witaminy B1,
0,03 mg – witaminy B2,
0,4 mg – witaminy B3,
6,2 mg – witaminy B4,
0,19 mg – witaminy B5,
0,04 mg – witaminy B6,
30 µg – witaminy B9,
151,5 mg potasu,
11,1 mg wapnia,
15,3 mg fosforu,
9,5 mg magnezu,
0,2 mg żelaza,
0,2 mg błonnika,
0,7 g białka,
8 g cukru.
Świeży sok pomarańczowy zawiera flawonoidy (m.in. hesperydynę, naringeninę), kwasy organiczne (głównie cytrynowy, jabłkowy i winowy), związki zapachowe. Szklanka napoju (200 ml) dostarcza około 90 kcal i ma pośredni indeks glikemiczny (IG = 45).
Sok pomarańczowy – właściwości lecznicze
Świeżo wyciśnięty sok z pomarańczy zachowuje wiele prozdrowotnych właściwości owoców. Stanowi dobre źródło witaminy C, dzięki czemu ma działanie przeciwutleniające, wzmacnia odporność, łagodzi objawy infekcji, poprawia stan naczyń krwionośnych i skóry, zmniejsza ryzyko zawałów, udarów, zachorowania na osteoporozę czy szkorbut.
Znaczne ilości potasu, których dostarcza sok pomarańczowy, mają znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego i odpowiedniej wytrzymałości mięśni. Regulują także pracę nerek i gospodarkę wodno-elektrolitową, ciśnienie krwi, rytm serca. Działanie witaminy C i potasu wspiera synergia z pozostałymi bioaktywnymi składnikami soku.
Często podkreślanym walorem soku pomarańczowego są jego właściwości antynowotworowe. Według niektórych źródeł regularne spożywanie tego napoju może być pomocne w profilaktyce białaczki u dzieci, a także raka sutka, wątroby i jelita grubego. Na wczesnych etapach choroby nowotworowej zawarte w soku antyoksydanty przeciwdziałają mutacji DNA, prowadzącej do powstawania komórek rakowych.
Pasteryzowany sok pomarańczowy
Sok wyciśnięty z pomarańczy jest bardzo nietrwały. Już po kilku godzinach ulegają zniszczeniu zawarte w nim związki bioaktywne, a po kilkunastu sok zaczyna się psuć pod wpływem obecnych w nim enzymów i drobnoustrojów. Przedłużenie terminu przydatności do spożycia wymaga obróbki technologicznej – filtracji, pasteryzacji. Sok często poddaje się także procesowi zagęszczenia (poprzez odparowanie wody), dzięki któremu uzyskuje się koncentrat, łatwiejszy do przechowywania i transportu.
Obróbka soku pomarańczowego pozwala na komercjalizację jego sprzedaży, ale zmienia jego właściwości, pozbawiając go wielu walorów. Pasteryzacja (poddanie wysokiej temperaturze) i aseptyczny sposób pakowania sprawiają, że sok pomarańczowy traci część witamin i innych związków o działaniu prozdrowotnym. Co więcej, pod wpływem zabiegów wydłużających trwałość zmienia się smak soku – jego przywrócenie wymaga wzbogacenia napoju dodatkami chemicznymi, w tym sztucznymi substancjami słodzącymi.
Przeciwwskazania do spożywania soku pomarańczowego
Prawdziwie wartościowym sokiem pomarańczowym wydaje się jedynie jego świeża postać: tzw. sok jednodniowy lub – jeszcze lepiej – domowy, samodzielnie wyciśnięty. Warto jednak wiedzieć, że do picia takiego napoju również istnieją pewne przeciwwskazania.
Soku pomarańczowy zawiera dużo cukru. Nawet świeży dostarcza go w ilościach porównywalnych z tymi, które występują w słodzonych napojach gazowanych. Z tego względu znacznie zdrowsze jest spożywanie pomarańczy w całości. Razem z monosacharydami dostarczają one sporo błonnika, który spowalnia tempo wchłaniania cukrów, co ogranicza ich negatywny wpływ na organizm.
Inne możliwe skutki uboczne picia soku pomarańczowego to:
- nadwrażliwość zębów (sok może niszczyć ich szkliwo),
- hiperkaliemia (podwyższony poziom potasu we krwi),
- podrażnienia żołądka lub dwunastnicy.
Nie zaleca się picia soku pomarańczowego osobom z nadciśnieniem, nadkwaśnością, chorobą wrzodową, cukrzycą, upośledzoną czynnością nerek.
Kiedy sok pomarańczowy jest zdrowy?
Mimo szeregu zastrzeżeń dotyczących prozdrowotnych walorów soku pomarańczowego dobrze jest włączać go do diety. Nawet pasteryzowany i na bazie koncentratu stanowi dobrą alternatywę dla innych, sztucznych napojów, a spożywany z umiarem (1–2 szklanki w ciągu dnia) może zastąpić jedną z niezbędnych w codziennym jadłospisie porcji owoców. Należy przy tym pamiętać, że najzdrowsze są soki świeżo wyciskane, a znaczna część wartości odżywczych tkwi w białych błonkach owoców. Warto zatem – zamiast wyciskać sok z miąższu – przygotować napój z pomarańczy zblendowanej w całości.
