Skala CCS opisuje w sposób pośredni stopień zaawansowania choroby niedokrwiennej serca – poprzez zdefiniowanie zakresu aktywności fizycznej chorego, którą jest on w stanie tolerować. Określenie stanu pacjenta odbywa się na podstawie wywiadu. Może nawet zostać przeprowadzone zdalnie, bez bezpośredniego kontaktu lekarza i badanej osoby.
Choroba niedokrwienna serca
Choroba niedokrwienna serca to jedna z najczęstszych chorób cywilizacyjnych. Przyczyną w około 90% jest miażdżyca. W jej przebiegu dochodzi do niedokrwienia serca wskutek niedostatecznego (bezwzględnego lub względnego) krążenia w tętnicach wieńcowych odżywiających mięsień sercowy. Powikłania choroby pod postacią zawału lub nagłego zatrzymania krążenia zagrażają życiu.
Choroba niedokrwienna serca (nazywana też chorobą wieńcową) charakteryzowana była na przestrzeni lat głównie w kontekście stabilności ukrwienia serca i zapobiegania ostrym stanom sercowym. Stąd wziął się podział na dławicę (dusznicę) stabilną i niestabilną. Ogólnie chorobę niedokrwienną określano w tym mianownictwie jako dławicę piersiową. Jeśli w chwili pojawienia się bólu zastosowanie leków rozszerzających naczynia wieńcowe likwidowało dolegliwości, chorobę uważano za stabilną. Jeśli epizody bólowe trwały dłużej (kilka-, kilkanaście minut) i nie miały tendencji do ustępowania po tych preparatach – stan taki uważano za niestabilny i kierowano chorego do szpitala.
Obecny podział definiuje dwa podstawowe stany: przewlekłą chorobę niedokrwienną i ostre zespoły wieńcowe, które określa się jako całkowite lub znaczne ograniczenie krążenia wieńcowego, zagrażające zawałem mięśnia sercowego.
Na czym polega choroba niedokrwienna serca i jak ją leczyć? Dowiecie się tego z filmu:
Rezerwa wieńcowa a skala CCS
Skala CCS informuje o tym, jaki wysiłek chory może podjąć w codziennym życiu. Różnicę między stanem spoczynku a największym możliwym do wykonania wysiłkiem określa się mianem rezerwy wieńcowej. Informuje ona o tym, o ile procent może się zwiększyć obciążenie mięśnia sercowego, zanim dojdzie do pojawienia się bólu charakterystycznego dla dławicy piersiowej, świadczącego o niedokrwieniu serca.
Rezerwa wieńcowa świadczy pośrednio o stanie naczyń tętniczych zaopatrujących serce. W warunkach fizjologicznych jest ona olbrzymia: wynosi 300–600% (według innych źródeł 400–500%). Wynika ona z tego, że w czasie wysiłku przepływ wieńcowy może się znacząco powiększyć, a dodatkowo serce może odbierać z krwi o 1/3 więcej tlenu niż w stanie spoczynku.
O wielkości rezerwy wieńcowej świadczy fakt, że osoba, u której na skutek miażdżycy średnica użyteczna naczynia zmniejszyła się o połowę (czyli u której pole przekroju naczynia zmniejszyło się o 75%), może normalnie funkcjonować, a jej wydolność fizyczna określana w próbach wysiłkowych nie zmniejsza się.
Skala CCS
Skala CCS została opracowana przez kanadyjskich kardiologów w latach siedemdziesiątych XX w. Bardzo szybko stała się standardem określania funkcjonalnej rezerwy chorego na dławicę piersiową w odniesieniu do jego codziennego życia i aktywności.
Choć oficjalnie jest skalą czterostopniową, w niektórych źródłach podaje się jeszcze stopień zerowy, który odpowiada stwierdzonemu niedokrwieniu serca przebiegającemu bez żadnych objawów.
Podstawowy podział w skali CCS to cztery stopnie:
- Stopień pierwszy (I) oznacza pojawianie się bólów wieńcowych w trakcie forsownego wysiłku, biegu, bardzo szybkiego albo długotrwałego chodzenia po terenie płaskim lub wspinania się po schodach.
- Stopień drugi (II) – oznacza niewielkie ograniczenie normalnej aktywności, szczególnie jeśli wysiłek podejmuje się nagle, po posiłku (kiedy większa ilość krwi trafia do jamy brzusznej), przy niskiej temperaturze lub silnym wietrze albo w stresie. Charakterystyczne jest również występowanie dolegliwości przy próbie podejmowania jakiegoś działania w niedługim czasie po przebudzeniu. Mogą one występować przy wchodzeniu pod górę po pochyłości lub po przejściu w normalnym tempie więcej niż jednego piętra po schodach.
- Stopień trzeci (III) to stan, w którym chory nie może bez bólu wieńcowego przejść w normalnym, spokojnym tempie odcinka kilkuset metrów albo jednego piętra po schodach
- Stopień czwarty (IV) oznacza, że chory ma bóle wieńcowe spoczynkowe.
Skala CSS a leczenie i zalecenia dotyczące trybu życia
Leczenie dławicy piersiowej (niezależnie od oceny lekarza, czy jest ona stabilna czy niestabilna, oraz od wyniku, jaki na skali CCS uzyskuje chory) jest zawsze dobierane indywidualnie: w zależności od stwierdzonych wad anatomicznych serca, obecności utrwalonych lub napadowych zaburzeń rytmu, stopnia wydolności krążenia płucnego i obwodowego. Nie bez wpływu na przyjętą strategię terapii są też choroby dodatkowe, takie jak np. nadciśnienie tętnicze, cukrzyca czy przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP). Dlatego trudno w przypadku choroby niedokrwiennej serca mówić o jednym standardzie leczenia, a decyzja co do zastosowania konkretnego leku czy określonej dawki pozostaje zawsze w gestii lekarza prowadzącego.
Zobaczcie, jak wygląda monitorowanie pracy serca na filmie poniżej:
