Glejak mózgu - objawy, przyczyny i rokowania

Glejak mózgu jest drugim co do częstotliwości nowotworem występującym u dzieci. Dotychczas nie ustalono, jakie są tego przyczyny, ponieważ nowotwór ten wykazuje bardzo niską dziedziczność.

Co to jest glejak mózgu i jakie są jego przyczyny?

Glejak mózgu jest jedną z najczęstszych zmian nowotworowych wewnątrz czaszki. Jak sama nazwa wskazuje, wykształca się on z komórek glejowych. Pełnią one różnorodne funkcje w organizmie, między innymi:

współtworzą barierę krew-mózg;

odżywiają komórki nerwowe;

syntetyzują enzymy;

tworzą osłonki mielinowe;

pełnią funkcje ochronne.

Komórki glejowe wykazują dużą zdolność do samoistnych podziałów i w patologicznych przypadkach, gdy dochodzi do ich nadmiernego rozrostu i dzielenia się, powstają nowotwory.

Przyczyny tych procesów nie są do końca zbadane. Obecnie wyklucza się działanie czynników chemicznych, fizycznych, urazów i obecności wirusa Epsteina-Barra. Najlepiej zbadaną przyczyną raka mózgu jest promieniowanie jonizujące, wytwarzane przez pierwiastki promieniotwórcze i wykorzystywane podczas badań RTG.

Jakie objawy daje glejak mózgu?

Każdy glejak mózgu daje nieswoiste objawy oraz inne, zależne od miejsca lokalizacji. Niecharakterystyczne symptomy związane są z rośnięciem ciśnienia wewnątrzczaszkowego i należą do nich:

bóle głowy;

senność;

zaburzenia świadomości;

problemy ze wzrokiem;

nudności i wymioty;

zaburzenia równowagi;

sztywność karku;

porażenie nerwu odwodzącego.

Specyficzne objawy glejaka mózgu zależą od miejsca jego lokalizacji i są spowodowane uciskiem lub zniszczeniem danego rejonu mózgu. W przypadku guzów umiejscowionych w płacie czołowym może dojść do zmian osobowości, agresji oraz zmniejszenia zdolności intelektualnych i umiejętności koncentracji. Nowotwory w obszarze skroniowym powodują trudności z rozumieniem tego, co się słyszy lub czyta, a także z mową i pisaniem. Przy glejaku w płacie ciemieniowym powstaje problem z rozpoznawaniem przedmiotów trzymanych w dłoni, a jeśli lokalizuje się on w okolicy potylicy, pojawiają się zaburzenia widzenia. Głębokie nowotwory półkul mózgowych dają ciężkie objawy w postaci otępienia, utraty kontroli nad zwieraczami i zaburzeń układ hormonalnego.

Glejak mózgu – leczenie

Leczenie glejaka mózgu polega na ogół na zastosowaniu operacji chirurgicznej (gdy jest to możliwe) oraz chemioterapii i radioterapii. Trwają nieustanne badania nad znalezieniem skuteczniejszych metod i obecnie wykorzystuje się również immunoterapię, terapię wirusową oraz genoterapię. Podejrzewa się także leczniczy wpływ THC. Wszystkie terapie niosą ze sobą ryzyko i duże skutki uboczne.

Glejak mózgu – rokowania

Najgorsze rokowania ma wielopostaciowy glejak mózgu, ze względu na agresywny rozwój i naciekający charakter. Z tego powodu jest często trudny do usunięcia chirurgicznego i częściowo odporny na radioterapię. Obecnie najczęściej stosuje się połączenie chemioterapii i napromieniowania, co daje najlepsze efekty. Glejak mózgu jest jednak często bardzo trudny do całkowitego wyleczenia – powoduje nieodwracalne zmiany w mózgu i nierzadko pojawiają się wznowy.

Szanse przeżycia w przypadku glejaka mózgu są często mniejsze niż w przypadku innych nowotworów, jednak zawsze zależą od wielu indywidualnych czynników, w tym stopnia złośliwości. O ile od postawienia diagnozy wielopostaciowego glejaka rzadko przeżywa się dłużej niż rok, to w przypadku glejaków 1 stopnia ponad połowa pacjentów żyje dłużej niż 10 lat.

Glejak mózgu 1, 2, 3, i 4 stopnia

Najłatwiejsze w leczeniu i dające najlepsze rokowania są glejaki 1 stopnia, podczas gdy 4 stopień raka prawie zawsze kończy się śmiercią.

Glejak mózgu a dziedziczenie

Na większość chorób nowotworowych wpływ ma kombinacja czynników genetycznych i środowiskowych oraz stylu życia. Glejak mózgu wykazuje bardzo niską dziedziczność – mniej niż 5% osób zapadających na niego miało takie przypadki w rodzinie. Ryzyko wystąpienia tego rodzaju raka zwiększają jednak niektóre dziedziczne choroby – stwardnienie rozsiane guzowate, nerwiakowłókniakowatość typu I, zespół Turcota i zespół Li-Fraumeni. Dotyczy to jednak głównie dzieci i młodych dorosłych.

Glejak mózgu a telefon komórkowy

Dotychczas nie udowodniono, że telefon komórkowy może wpłynąć na rozwinięcie się glejaka mózgu. Jednak ze względu na rosnącą liczbę przypadków tego nowotworu bez zauważalnych przyczyn przypuszcza się, że może istnieć związek pomiędzy nadmiernym używaniem tych sprzętów a rakiem mózgu.

Z tego względu istnieją zalecenia profilaktyczne, które obejmują: