Choroba Ménétriera to inaczej przerost (lub przerostowe zapalenie) błony śluzowej żołądka. W jej przebiegu dochodzi do rozrastania się komórek śluzowych ściany żołądka i zaburzeń wchłaniania, które mogą spowodować stopniowe pogarszanie się stanu chorego.
Objawy choroby Ménétriera
Choroba Ménétriera objawia się we wczesnej fazie bólami nadbrzusza, nudnościami, uczuciem pełności, zaburzeniami perystaltyki, które mogą prowadzić do nawracających wymiotów i biegunek. Wszystkie te dolegliwości utrzymują się przez dłuższy czas i są bardzo uciążliwe. Objawy dyspeptyczne nasilają się po posiłkach, szczególnie tych ciężkostrawnych i tłustych. Chory nie jest w stanie spożywać dużych porcji jedzenia.
Przy trwających dłużej dolegliwościach pojawić się mogą zaburzenia gospodarki białkowej pod postacią obrzęków i gromadzenia się płynu w jamach ciała (np. otrzewnej, opłucnej). U części chorych wtórnym objawem – wynikającym z zaburzenia wchłaniania witaminy B12 i żelaza oraz z częstych, drobnych krwawień z błony śluzowej – jest anemia (niedokrwistość) mikrocytarna. W jej przebiegu krwinki mają zmniejszoną zarówno objętość, jak i zawartość hemoglobiny.
Chory, który dłuższy czas zmaga się z powyższymi objawami, ze względu na utratę białek – mimo prawidłowego odżywiania się – nie może utrzymać wagi ciała. Dochodzi do sukcesywnej utraty tkanki tłuszczowej oraz masy mięśniowej, co prowadzi do znacznej niedowagi i wyniszczenia. Obraz kliniczny sugeruje często inne schorzenia, takie jak nowotwory złośliwe żołądka, chorobę wrzodową czy zakażenie bakterią Helicobacter pylori.
Choroba Ménétriera jest schorzeniem relatywnie rzadkim (w Polsce dotyczy kilkuset osób). Dotyka najczęściej pacjentów po 50 roku życia, ze znaczącą przewagą mężczyzn.
Przyczyny choroby Ménétriera
Podstawową przyczyną choroby Ménétriera jest zwiększona aktywność czynnika wzrostu, który pobudza namnażanie śluzowych komórek nabłonkowych w żołądku. Ich niemal niekontrolowany rozrost powoduje powstawanie w wewnętrznej błonie żołądka obfitych, wielokształtnych fałdów złożonych głównie z komórek śluzowych. Powodują one znaczną utratę białka oraz pogorszenie wchłaniania. Komórki śluzowe namnażają się, wypierając komórki okładzinowe żołądka, które wydzielają niezbędny do trawienia kwas solny oraz czynniki ułatwiające wchłanianie witamin.
Zwiększona wrażliwość na czynniki wzrostu ma charakter genetyczny, dlatego choroba ma przebieg postępujący i nie można jej zatrzymać.
Choroba Ménétriera u dzieci
Wyjątkowym przypadkiem jest choroba Ménétriera u dzieci. Pojawia się ona najczęściej w wieku 3–8 lat, w ¾ przypadków u chłopców. Choć ma typowy obraz kliniczny, wiąże się najczęściej z infekcją cytomegalowirusem. To on stymuluje przerost komórek śluzowych żołądka i prowadzi do zachorowania, którego pierwszym widocznym objawem są najczęściej obrzęki. W przeciwieństwie do zachorowań u dorosłych można oczekiwać, że po uporaniu się przez organizm z infekcją wirusową objawy cofną się i nie będą miały tendencji do nawracania.
Rozpoznawanie choroby Ménétriera
Chorobę Ménétriera rozpoznaje się obecnie przede wszystkim podczas gastrofiberoskopii. Przy oglądaniu wnętrza żołądka stwierdza się obecność dużej ilości śluzu, silnie przerośnięte, kręte i chaotycznie ułożone, grube fałdy błony śluzowej. Zmiany lokalizują się głównie w trzonie i w dnie narządu. Diagnoza jest potwierdzana badaniami histopatologicznymi wycinków błony śluzowej. Pomocnicze znaczenie mają przy rozpoznawaniu choroby inne techniki obrazowe, takie jak endoskopowa ultrasonografia czy badanie radiologiczne żołądka z podaniem papki kontrastującej.
Zobacz film i dowiedz się wszystkiego o układzie pokarmowym:
Leczenie i rokowanie w chorobie Ménétriera
Leczenie choroby Ménétriera jest bardzo trudne ze względu na ciągłe namnażanie się komórek śluzowych. Działania terapeutyczne polegają na:
- dostarczaniu wysokobiałkowych, wysokoenergetycznych posiłków,
- suplementacji żelaza i witamin,
- objawowym zwalczaniu dyspepsji.
Niespecyficzne leki przeciwzapalne, zmniejszające wydzielanie żołądkowe albo hamujące odpowiedź immunologiczną, nie przynoszą zwykle poprawy. W niektórych przypadkach, by zmniejszyć utratę białek ze śluzem, niezbędna jest częściowa resekcja żołądka. Nadzieję przynoszą badania dotyczące leków blokujących działanie czynnika wzrostu nabłonka i jego receptorów. Niestety metody te nie są jeszcze stosowane na szeroką skalę.
Niektóre badania wiążą jednoznacznie chorobę Ménétriera z infekcją bakterią H. pylori i sugerują, że usunięcie drobnoustrojów z organizmu przerywa postęp choroby, a nawet prowadzi do cofnięcia zmian. Inne źródła sugerują, że schorzenie zwiększa prawdopodobieństwo zachorowania na raka żołądka. Jednak z uwagi na rzadkość występowania i długi okres potencjalnej obserwacji trudno jest dokonać pełnej analizy statystycznej.
Bibliografia:
1. S. Konturek, Gastroenterologia i hepatologia kliniczna, Warszawa 2006.
2. E. Deroń, M. Kieć-Świerczyńska, Rola Helicobacter pylori w powstawaniu chorób skóry, [w:] Medycyna pracy, nr 53 (4), Łódź 2002, s. 333–337.
