Bąblowica (echinokokoza, choroba wodunkowa) jest chorobą wywoływaną przez pasożyta tasiemca jednojamowego (Echinococcus granulosus) oraz tasiemca wielojamowego (Echinococcus multilocularis). Te rodzaje tasiemców, nazywanych potocznie tasiemcami bąblowcowymi, nie atakują ludzi, którzy są dla nich jedynie żywicielami pośrednimi. Pasożyty żerują najczęściej w organizmach mięsożernych zwierząt leśnych, a także psów oraz kotów. Choroba trafiła nad Wisłę stosunkowo późno, pierwszy raz wykryto ją w 1994 r. Larwy bąblowca poważnie niszczą organizm, w części przypadków doprowadzając do śmierci.
Jak dochodzi do zakażenia bąblowicą?
Niestety, do zakażenia bąblowicą dochodzi bardzo łatwo. Jednymi z najczęstszych przypadków zakażeń tym groźnym tasiemcem, jest zjedzenie jagód, malin, jeżyn i poziomek bezpośrednio z krzaka. Na niemytych jagodach mogą bowiem znajdować się maleńkie (ok. 2 mm) tasiemce, których nie można zobaczyć gołym okiem. Leśne zwierzęta wydalają pasożyty wraz z kałem, a dojrzałe tasiemce uwalniają za każdym razem kilkaset jaj odpornych na działania środowiskowe. Ten rodzaj pasożytów dobrze radzi sobie z niską i wysoką temperaturą i dobrze czuje się w runie leśnym, gdzie jest aktywny i niebezpieczny przez cały rok.
Do zakażeń dochodzi nie tylko w lasach. Zdarza się, że groźne tasiemce trafiają do organizmu człowieka po kontakcie ze zwierzętami domowymi, które także mogą być nosicielami bąblowicy. Choroba jest często klasyfikowana jako choroba brudnych rąk. Zakażenia można uniknąć, jeśli zachowuje się właściwą higienę osobistą i po każdym kontakcie ze zwierzętami dokładnie myje się ręce.
Zobacz także: Tasiemiec uzbrojony, nieuzbrojony, bąblowcowy – objawy i leczenie
Jaja pasożytów, które wraz z dorosłymi tasiemcami dostają się do organizmu, bardzo szybko wykluwają się i przechodzą przez ściany jelit do naczyń krwionośnych i limfatycznych, skąd przenoszą się do wszystkich narządów w organizmie, które sukcesywnie niszczą.
Jak wyglądają objawy bąblowicy? Przebieg choroby
Bąblowice dzieli się w medycynie na bąblowicę jednojamową (wywołaną tasiemcem jednojamowym) oraz bąblowicę wielojamową (wywołaną tasiemcem wielojamowym). Najczęstszymi objawami bąblowicy są: niewydolność wątroby, nadciśnienie wrotne, zapalenie dróg żółciowych, żółtaczka mechaniczna.
Bąblowica jednojamowa jest najczęściej lokalizowana w wątrobie, a także płucach. Uwaga! Larwy tasiemca mogą rozwijać się zarówno szybko jak i bardzo długo, nawet do kilku lat! Organizm, który został zainfekowany przez tasiemce jednojamowe, broni się przed nimi, tworząc otoczkę złożoną z tkanki łącznej. W ten sposób powstaje wypełniona torbiel, która w ekstremalnych przypadkach może osiągnąć nawet 30 cm średnicy! Osoby mające torbiel nie zdają sobie sprawy z posiadania jej nawet przez wiele lat, dopóki nie zacznie uciskać na pozostałe narządy, co objawia się kłuciem w boku, mdłościami i bólami brzucha. Takie przypadki wymagają nagłej pomocy lekarskiej, ponieważ zagrażają życiu (pęknięcie torbieli grozi wstrząsem anafilaktycznym). Tasiemce żerujące w płucach wywołują często stany zapalne w dolnych drogach oddechowych, co w konsekwencji prowadzi do przewlekłego kaszlu i problemów z oddychaniem.
Bąblowica wielojamowa jest groźniejszą odmianą niż bąblowica jednojamowa. Zazwyczaj ten rodzaj tasiemca osadza się we wnętrzu wątroby, sukcesywnie na niej żerując i doprowadzając do zniszczenia jej miąższu. Wątroba zakażona bąblowicą wielojamową przypomina po czasie dziurawy ser! To niestety nie koniec spustoszenia, jakie niesie ze sobą tasiemiec wielojamowy w ludzkim organizmie. Bąblowica może dostać się także do płuc, oczu oraz mózgu, które uszkadza w podobny sposób, co wątrobę. Kiedy tasiemiec atakuje mózg, częstymi następstwami są zaburzenia świadomości, stany padaczkowe, a także zaburzenia widzenia. Bąblowica wielojamowa wywołuje żółtaczkę, powiększenie wątroby oraz puchlinę brzuszną. Ten rodzaj choroby jest najczęściej mylony z nowotworami i przerzutami nowotworowymi.
Zobacz także: Dur brzuszny – przyczyny, objawy, leczenie, szczepienie
Metody leczenia bąblowicy
Kiedy dochodzi do podejrzenia zachorowania na bąblowicę, wizyta u lekarza jest niezbędna. Nieleczona bąblowica wielojamowa w ok. 90% prowadzi do śmierci. Aby rozpoznać chorobę, zleca się wykonanie zdjęcia rentgenowskiego (RTG) lub badanie ultrasonografem (USG). Bąblowica jest wykrywalny dzięki badaniom serologicznym krwi oraz badaniom molekularnym (pobranie tkanki z wątroby).
Zazwyczaj stosowane metody leczenia różnią się w przypadku bąblowicy jednojamowej i bąblowicy wielojamowej. Kiedy stwierdzone zostanie zarażenie tasiemce jednojamowym, podejmuje się leczenie operacyjne, polegające na usunięciu torbieli bąblowicy, a niekiedy przeszczepieniu wątroby lub jej fragmentu. Łagodniejsze przypadki leczy się farmakologicznie poprzez podanie albendazolu, a także nakłuwając torbiel i aplikując w jej wnętrzu środek odrobaczający (pasożytobójczy). Leczenie bąblowicy wielojamowej w większości przypadków skutkuje chirurgiczną interwencją w wątrobie chorej osoby. Zaleca się leczenia w specjalnych ośrodkach i dożywotnie branie preparatów benzimidazolowych.
